Để nông sản miền núi Khánh Hòa thoát khỏi lối mòn tự phát

28 phút trướcBài gốc

Mấy năm qua, tại xã miền núi Khánh Sơn, Khánh Vĩnh, người dân liên tục mở rộng diện tích trồng sầu riêng, chuối, mít Thái, măng cụt... Nhiều hộ có thu nhập khá, nhưng đa phần người dân đều lo lắng đầu ra của sản phẩm chưa thật sự ổn định, giá cả bấp bênh, trong khi đó chi phí đầu tư cao. Ông Lê Hùng, trú thôn Hòn Dung, xã Khánh Sơn cho biết:

“Người ta đặt cọc mình ví dụ 20 tấn khoảng 100 triệu, khi người ta cắt đợt đầu ngon thì họ cắt nữa. Cắt giao đầu không ngon thì họ bỏ thôi. Gia đình mà có 20-30 héc-ta thì mướn kỹ sư về làm, chứ mình ít thì mướn ai đâu mà làm. Khó nhất là vốn, đầu tư cũng không đủ”.

Vùng trồng sầu riêng Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hòa.

Sản xuất theo phong trào khiến một số nơi vùng miền núi phát triển ồ ạt những cây trồng mà không tính đến khả năng tiêu thụ, điều kiện kỹ thuật hay quy hoạch dài hạn. Cạnh đó, thiếu mã số vùng trồng, không có chuỗi liên kết nên nông sản khó vào siêu thị hoặc xuất khẩu chính ngạch. Một nguyên nhân nữa khiến nông sản miền núi Khánh Hòa chưa phát triển bền vững là thiếu doanh nghiệp đứng ra bao tiêu, đầu tư chế biến và xây dựng thương hiệu.

Ông Nguyễn Trí Dũng, Phó Chủ tịch UBND xã Tây Khánh Sơn cho biết, địa phương tập trung tuyên truyền, hướng dẫn bà con trồng theo chuẩn VietGAP, hữu cơ nhưng chưa hiệu quả. Một phần do thói quen canh tác cũ, một phần do doanh nghiệp chưa mạnh dạn hỗ trợ người dân, đầu tư chế biến sâu:

“Quản lý cũng còn hạn chế, còn bà con đi theo kiểu chăm sóc truyền thống. Người ta quen và cảm thấy chăm sóc kiểu sử dụng phân bón hóa học thì sản lượng và một số bệnh tật cũng diệt nhanh hơn dòng hữu cơ. Chúng tôi vận động thay đổi thói quen, trồng cây ăn trái bằng phương thức hữu cơ mang đến an toàn cho người tiêu dùng cũng như người chăm sóc”.

Vườn sầu riêng sắp thu hoạch.

Hiện nay, khâu sau thu hoạch còn yếu, công nghệ bảo quản và chế biến gần chưa đáp ứng so với yêu cầu thực tế. Nông sản phần lớn bán tươi, dễ hư hỏng nếu ùn ứ thị trường. Điều này khiến người dân dễ rơi vào tình trạng “trồng nhanh - bán đổ”.

Trước những bất cập trên, tỉnh Khánh Hòa đang thúc đẩy một "chiến lược" mới cho nông nghiệp miền núi: phát triển có quy hoạch, có tiêu chuẩn, có liên kết chặt chẽ. Trọng tâm là tổ chức lại sản xuất theo vùng chuyên canh; hỗ trợ bà con chuyển đổi sang canh tác hữu cơ, tuần hoàn hoặc đạt chuẩn VietGAP; xây dựng mã số vùng trồng và kết nối thị trường.

Sầu riêng được phân loại sau khi thu hái.

Tại các xã Khánh Sơn, Tây Khánh Sơn, Đông Khánh Sơn (huyện Khánh Sơn cũ) mô hình trồng sầu riêng hữu cơ, liên kết với doanh nghiệp xuất khẩu sang Trung Quốc bước đầu cho kết quả khả quan. Một số hợp tác xã được hỗ trợ mã số vùng trồng, chứng nhận VietGAP, đang xây dựng hồ sơ OCOP để nâng giá trị sản phẩm. Còn tại các xã Khánh Vĩnh, Nam Khánh Vĩnh, Bắc Khánh Vĩnh, Trung Khánh Vĩnh và Tây Khánh Vĩnh (huyện Khánh Vĩnh cũ) nhiều hộ dân đã chuyển đổi diện tích trồng keo, bắp sang trồng chuối, mít theo hướng hữu cơ. Một số mô hình hợp tác xã nông nghiệp gắn với chuyển đổi số, đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử đang từng bước tạo được thị trường ổn định.

Vườn chôm chôm ở Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa.

Ông Nguyễn Duy Quang, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Khánh Hòa cho hay, sau khi sáp nhập tỉnh, đặc biệt là đối với các xã miền núi, tỉnh ưu tiên các loại cây trồng như sầu riêng, bưởi, táo, nho... Gắn kết với du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái ở các trang trại, vùng trồng của đồng bào dân tộc thiểu số để nâng cao đời sống người dân trong thời gian tới:

“Hiện nay chuỗi giá trị mặc dù sản xuất ra diện tích nhiều, vùng trồng tập trung có, nhưng tiêu thụ, liên kết giữa người dân và doanh nghiệp cũng như các cơ sở kinh doanh để sản xuất và tiêu thụ sản phẩm hiện nay gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt là giá trị khi được mùa thì mất giá, hoặc là được giá nhưng chưa đủ sản lượng để ứng. Chính vì thế, cần có cơ chế chính sách đồng bộ nhất giữa nhà đầu tư, doanh nghiệp và người dân để hỗ trợ bao tiêu sản phẩm và hỗ trợ đầu ra khi sản xuất”.

Khánh Hòa đang đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn kỹ thuật canh tác hữu cơ, sử dụng giống cây phù hợp, hướng dẫn kỹ thuật chế biến và bảo quản nông sản cho bà con. Tỉnh cũng cũng đang dần hoàn thiện quy hoạch vùng trồng chủ lực ở các xã miền núi, gắn với cấp mã số vùng trồng và chứng nhận chất lượng. Về lâu dài, Khánh Hòa cần thu hút doanh nghiệp đầu tư nhà máy chế biến, trung tâm thu mua; xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp. Song song đó, đẩy mạnh chuyển đổi số trong nông nghiệp, từ truy xuất nguồn gốc, quản lý sản lượng đến kết nối thị trường trực tuyến. Khi làm được điều này, nông sản miền núi Khánh Hòa sẽ không còn “tự phát, tự lo” mà từng bước vươn lên thành ngành kinh tế bền vững, góp phần nâng cao đời sống đồng bào dân tộc thiểu số và giữ gìn thế mạnh nông nghiệp của tỉnh.

Trái sầu riêng sau khi thu hoạch.

Theo ông Nghiêm Xuân Thành, Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa, tỉnh đã chỉ đạo ngành nông nghiệp rà soát, xây dựng lại quy hoạch vùng trồng phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng từng khu vực miền núi. Các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân chuyển đổi cây trồng, vật nuôi:

“Tỉnh cũng đã có tuyên truyền, vận động và thậm chí một số đồng chí lãnh đạo chủ chốt cũng đã đi đầu trong đổi mới cây trồng, chuyển từ cây trồng kém hiệu quả sang cây trồng có hiệu quả cao, thậm chí đang rất cao như hiện nay. Nếu trong nông nghiệp hiện nay, tính hiệu quả trên mỗi héc-ta thì chưa có cây gì qua cây sầu riêng. Trong nông nghiệp, các đồng chí đưa ra quy hoạch cây trồng, vật nuôi, trang trại rồi chuyển đổi cây trồng có giá trị cao. Ở đây chúng ta phải quan tâm tới chuyển dịch cơ cấu kinh tế, gắn với ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số”.

Thanh Thắng/VOV-Miền Trung

Nguồn VOV : https://vov.vn/kinh-te/de-nong-san-mien-nui-khanh-hoa-thoat-khoi-loi-mon-tu-phat-post1219881.vov