Sáng 6/6, các thí sinh sinh năm 2010 tại TP.HCM đã hoàn thành bài thi môn Ngữ văn trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 công lập. Như thường lệ, nội dung đề thi luôn khiến nhiều người chú ý.
Đề thi môn Ngữ văn kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 tại TP.HCM. Ảnh: Minh Đức.
Thầy Trần Nguyễn Gia Huy (giáo viên Ngữ văn, Trường TH, THCS và THPT Ngô Thời Nhiệm) nhận xét, phần Đọc hiểu sử dụng ngữ liệu văn học giàu cảm xúc, tạo điều kiện để học sinh dễ dàng tiếp cận, cảm nhận và thể hiện quan điểm cá nhân. Bên cạnh đó, văn bản Nghị luận xã hội được lựa chọn mang tính thời sự, phản ánh sát thực đời sống học sinh trong thời đại bùng nổ thông tin - một hướng ra đề có chiều sâu và gần gũi.
Phần Nghị luận văn học thuộc dạng bài quen thuộc với học sinh, tuy nhiên yêu cầu giới hạn dung lượng chỉ 200 chữ chính là thử thách lớn. Điều này đòi hỏi thí sinh phải có khả năng diễn đạt cô đọng, lập luận sắc bén và trình bày mạch lạc trong khuôn khổ ngắn gọn, tránh sa đà lan man.
Thầy Gia Huy cho rằng, văn bản nghị luận được lựa chọn mang tính thời sự, phản ánh sát thực đời sống học sinh trong thời đại bùng nổ thông tin. Ảnh: NVCC.
Phần Nghị luận xã hội năm nay tuy đưa ra một vấn đề gần gũi, nhưng yêu cầu lại không hề đơn giản. Việc viết một bài văn sâu sắc về kỹ năng “biết đọc” và liên hệ với “sự trưởng thành” đòi hỏi học sinh không chỉ có tư duy tốt, mà còn cần khả năng cảm nhận và phản ánh cuộc sống một cách sâu sắc.
Minh Đức (sinh viên năm 4, khoa Ngữ văn - Trường ĐH Sư phạm TP.HCM) nhận xét: "Chủ đề năm nay đậm tính nhân văn, mang giá trị giáo dục rõ nét và rất phù hợp với lứa tuổi học sinh lớp 9, ở độ tuổi 15 - 16. Với phần Đọc hiểu văn bản văn học, bài thơ Con nằm được đánh giá là dễ khơi gợi cảm xúc nhờ sự gần gũi với tuổi thơ và ký ức gia đình. Tuy nhiên, câu 1B trong đề có tính phân hóa cao và mang tính chất “mở”, đòi hỏi học sinh phải phát hiện được nhiều tầng nghĩa của văn bản. Hình ảnh “con nằm giữa cha và mẹ” là một chi tiết giản dị, thân quen, gợi sự bình yên và che chở. Trong khi đó, câu thơ “cuộc đời nằm giữa yêu thương” mang tính khái quát cao hơn, thể hiện rằng tình yêu thương chính là nền tảng để mỗi con người lớn lên và trưởng thành".
Minh Đức cho rằng, chủ đề của văn bản nghị luận có liên hệ rất tự nhiên với “trưởng thành”. Ảnh: NVCC.
Về phần Đọc hiểu văn bản nghị luận, ngữ liệu năm nay đề cập đến một vấn đề khá nóng trong thời đại số: Thói quen “biết đọc” - tức là biết chọn lọc và hiểu đúng thông tin giữa bối cảnh mạng xã hội tràn ngập nội dung sai lệch. Từ đó, đề bài dẫn dắt học sinh liên hệ với khái niệm trưởng thành và tình yêu thương trong đời sống. Chủ đề này được đánh giá là gần gũi và có tính gợi mở, bởi trưởng thành không chỉ là hành trình lớn lên, mà còn là quá trình biết phân biệt đúng sai, suy nghĩ độc lập và sống có giá trị.
Chia sẻ trên chương trình livestream "Gợi ý giải đề thi" của báo Tiền Phong, thầy Lý Trần A Khương (giáo viên Ngữ văn Trường Phổ thông Năng khiếu - ĐHQG TP.HCM) nhận định: “Đề thi năm nay giữ đúng tinh thần đổi mới. Dù phần ngữ liệu có khác đề minh họa, nhưng vẫn bảo đảm tính thống nhất quen thuộc của các năm gần đây - đó là xây dựng một chủ đề xuyên suốt toàn đề thi.”
Theo thầy Khương, một điểm gợi mở đáng chú ý là đề bài cho phép thí sinh được trình bày quan điểm cá nhân một cách linh hoạt - các em có thể đồng tình, phản biện hoặc lựa chọn cách nhìn trung lập, miễn sao lập luận rõ ràng và có chiều sâu.
Trong khi đó, Thạc sĩ Bùi Quang Khải (Phó Trưởng bộ môn Ngữ văn, Trường THCS-THPT Hồng Hà) đánh giá: “Với đề thi năm nay, những học sinh có tố chất và kỹ năng tốt với môn Ngữ văn hoàn toàn có thể đạt điểm 8 - 9. Mức điểm trung bình phổ biến sẽ dao động khoảng 6,5 đến 7,5 điểm.”
Bảo Ngọc