Thị trường bánh Trung thu ế ẩm
Những ngày này hàng loạt quầy bán bánh trung thu đã được dựng lên dọc các tuyến phố đông đúc như Xuân Thủy, Nguyễn Phong Sắc, Quang Trung… Nhiều thương hiệu lớn như Kinh Đô, Madame Hương, Hữu Nghị đồng loạt quảng bá sản phẩm bằng bảng hiệu rực rỡ ngay từ đầu giữa tháng 7 âm lịch, thế nhưng lượng khách mua bánh Trung thu vẫn lẵng lẽ.
Đại diện Công ty CP Bánh mứt kẹo Hà Nội cho biết, để đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng, trong mùa Trung thu năm nay các công ty bánh kẹo bên cạnh hương vị truyền thống như nhân thập cẩm, đậu xanh còn đưa ra thị trường dòng bánh mới ít ngọt, ít béo mang hương vị hiện đại như trứng muối chảy, matcha, socola… Đáng chú ý, nhiều doanh nghiệp còn đa dạng hóa lựa chọn cho khách hàng bằng cách ứng dụng công nghệ hiện đại trong quy trình sản xuất. Nhờ đó, phần nhân bánh được phối trộn phong phú, mang đến hương vị hài hòa, phần cùi bánh mềm mịn hơn.
Quầy bán bánh Trung thu Kinh Đô vắng khách mua. Ảnh: Hoài Nam
Thông tin từ các doanh nghiệp sản xuất bánh kẹo cho thấy mặc dù giá nguyên liệu sản xuất và bao bì bánh Trung Thu năm nay tăng cao nhưng giá bán chỉ tăng từ 5-10% so với năm trước. Bánh trung thu Hữu Nghị có giá từ 58.000 - 115.000 đồng/chiếc loại 150 gram; bánh Kinh Đô giá từ 60.000 - 99.000 đồng/chiếc trọng lượng 150 gram; bánh của Công ty CP bánh mứt kẹo Hà Nội giá từ 54.000 - 88.000 đồng/chiếc loại 150 gram và 180 gram. Ngoài dòng truyền thống, năm nay các hãng tiếp tục đưa ra thị trường dòng bánh cao cấp nhân vi cá, yến sào, tôm hùm, cua hoàng đế, trứng muối hoa đậu biếc, trà sữa trân châu, sữa chua cranberry, tuyết mochi… Những loại bánh này giá mua lẻ từ 102.000 - 122.000 đồng/chiếc trọng lượng 210 gram. Mua theo hộp giá từ 300.000 - 1,35 triệu đồng/hộp.
Mặc dù các doanh nghiệp sản xuất đã đẩy mạnh cải tiến chất lượng sản phẩm thế nhưng sức tiêu thụ vẫn ì ạch, không tăng như mong mong muốn trường như mong muốn. Anh Tuấn Anh chủ một gian hàng giới thiệu và bán sản phẩm bánh Kinh Đô trên phố Phạm Ngọc Thạch chia sẻ, trung bình mỗi ngày, tôi chỉ bán được vài chục chiếc bánh. Vào những ngày cao điểm như ngày rằm hoặc trước 30 tháng 7 âm lịch lượng bán cũng chỉ tăng lên hơn 100 chiếc. Khách chủ yếu là người mua lẻ, thỉnh thoảng cũng có các công ty đặt bánh làm quà tặng, nhưng số lượng không đáng kể", anh Tuấn Anh chia sẻ.
Tương tự, các quầy bánh trước Trung tâm thương mại Timescity cũng trong tình cảnh vắng khách. Chị Ngô Hà Anh, nhân viên bán hàng tại quầy bánh Hữu Nghị, cho hay, chúng tôi bán từ 7 giờ sáng đến 10 giờ tối, nhưng bán ế ẩm lắm. Trừ ngày 30, mùng 1 vừa rồi còn đông khách, ngày thường chỉ bán được 2 - 3 triệu tiền hàng.
Thực tế cho thấy không chỉ các loại bánh Trung thu sản xuất công nghiệp mới ế ẩm mà bánh Trung thu "handmade" vốn được ưa chuộng giờ không còn hấp dẫn khách hàng. Chủ tiệm bánh Diệu Hậu trên phố Vĩnh Hưng (P.Vĩnh Hưng) cho biết, nhưng mua Trung thu trước tôi phải tuyển thêm 10 lao động mới đảm bảo trả được đơn hàng cho khách, nhưng năm nay đơn hàng giảm 50% so với năm ngoái nên tôi không tuyển thêm lao động thời vụ sản xuất bánh Trung thu.
Trên các chợ online, chợ cư dân - thị trường chính của bánh handmade năm nay cũng thấy vắng bóng người mua kẻ bán. Theo báo cáo của Metric.vn, từ ngày 24/8 đến 22/9, tổng doanh số bán bánh trung thu trên 4 sàn lớn gồm Shopee, TikTok Shop, Lazada và Tiki đạt khoảng 51,7 tỷ đồng với khoảng 796.000 sản phẩm được bán ra, thấp hơn sức tiêu thụ mùa Trung Thu 2024.
Đâu là nguyên nhân
Lý giải nguyên nhân khiến sức tiêu thụ bánh Trung thu năm nay giảm sút mạnh mẽ các chuyên gia kinh tế đều cho rằng đó là biểu hiện của một sự thay đổi của người tiêu dùng trong quá trình tiêu dùng và định vị sản phẩm của chính doanh nghiệp.
Phó Tổng Giám đốc hệ thống siêu thị BRGMart Nguyễn Thị Hiền nêu rõ, do kinh tế khó khăn, người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu nên không còn hào phóng mua quà biếu như trước đây mà chỉ mua số lượng nhỏ bánh Trung thu để cúng rằm và cho gia đình thưởng thức. Bên cạnh đó,những năm gần đây thương mại điện tử trực tuyến bùng nổ mạnh mẽ, người tiêu dùng thông qua sàn thương mại điện tử như Shopee Mall, TikTok Shop hoặc đặt mua qua kênh bán hàng online của siêu thị sẽ được ship đến tận nơi nên hạn chế mua trực tiếp tại các quầy bán giới thiệu sản phẩm.
Người tiêu dùng mua bánh Trung thu tại siêu thị Go! Thăng Long. Ảnh: Hoài Nam
Đối với bánh "handmade" không còn được ưa chuộng có nguyên nhân là do tâm lý khách hàng e ngại vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm không đảm bảo, nguồn gốc xuất xứ, nhãn mác không rõ ràng nên cũng không tiêu thụ nhiều dòng sản phẩm này.
Dưới góc độ chuyên gia bán lẻ, Phó Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam Trần Thị Phương Lan phân tích, bánh Trung thu từng là món quà mang tính truyền thống, gắn với hình ảnh gia đình, đoàn viên. Nhưng với thế hệ trẻ, giá trị này đang mờ dần bởi quan tâm đến trải nghiệm nhiều hơn là lễ nghĩa nên bánh Trung thu dần bị xem là mặt hàng không thiết yếu.
Bên cạnh đó, mô hình phân phối truyền thống đang lỗi thời bởi thương mại điện tử đang phát triển mạnh mẽ. Việc dựng quầy hàng tạm, thuê người bán ngắn hạn, không đảm bảo doanh số nhưng lại tốn chi phí, khiến người bán lẻ khó có lãi, thậm chí chịu lỗ nếu hàng tồn không được xử lý kịp. Mặt khác, bánh Trung thu nội địa đang đối mặt trước sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các loại bánh handmade, bánh nhập khẩu từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan… với hình ảnh hiện đại, ít ngọt, phù hợp thị hiếu mới cũng khiến bánh truyền thống mất dần sức hút.
“Từ món quà truyền thống, bánh Trung thu đang dần trở thành món hàng “khó bán”. Sự khó khăn trong việc đẩy mạnh doanh thu không chỉ là một hiện tượng ngắn hạn, mà có thể là chỉ dấu cho một bước ngoặt dài hơi. Khi người tiêu dùng thay đổi, thị trường vẫn “đứng yên” thì sẽ sớm bị “bỏ lại phía sau”.
Vì vậy trong dài hạn, nếu các doanh nghiệp sản xuất bánh Trung thu không cải thiện chuỗi cung ứng, đa dạng hóa sản phẩm, đặc biệt khôi phục niềm tin người tiêu dùng trước sản phẩm nội địa, thì mỗi mùa rằm tháng Tám sẽ tiếp tục là nỗi lo ế ẩm của không ít người kinh doanh” - bà Lan nhấn mạnh.
Lê Nam