Xã Tà Xùa, tỉnh Sơn La với lợi thế thiên nhiên và bản sắc văn hóa là điểm đến hấp dẫn của vùng cao Sơn La.
Xã Tà Xùa, tỉnh Sơn La có 13 bản, hơn 11.000 nhân khẩu, trong đó, đồng bào Mông chiếm hơn 90%. Hiện, toàn xã có 13 nhà văn hóa, 13 đội văn nghệ quần chúng hoạt động thường xuyên.
Thời gian qua, xã Tà Xùa thường xuyên tổ chức các sự kiện văn hóa, văn nghệ, như: Ngày hội văn hóa dân tộc Mông, lễ hội Mây Tà Xùa, lễ hội Vó ngựa trên mây...nhằm tạo điểm nhấn, thu hút đông đảo du khách tới trải nghiệm không gian văn hóa Mông, thưởng thức ẩm thực địa phương, sản phẩm OCOP...
Điểm nhấn, xã Tà Xùa đã thành lập đội văn nghệ để phục vụ khách du lịch, biến điệu Khèn, tiếng hát thành “đặc sản” phục vụ du khách. Đây chính là tiền đề để xã tiếp tục khai thác tiềm năng, khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn của vùng cao Sơn La.
Những kết quả đạt được trong phong trào xây dựng đời sống văn hóa đã và đang tạo diện mạo mới cho Tà Xùa. Không chỉ giúp bà con dân tộc Mông và các dân tộc trên địa bàn Tà Xùa có đời sống tinh thần phong phú, gắn kết cộng đồng, mà còn mở ra hướng phát triển kinh tế từ du lịch văn hóa.
Quá trình chế tác Khèn qua rất nhiều công đoạn đòi hỏi sự tỉ mẩn, kiên trì
Để tiếp tục phát huy tiềm năng văn hóa truyền thống dân tộc, Trung tâm Văn hóa – Điện ảnh tỉnh Sơn La và UBND xã Tà Xùa đã phối hợp tổ lớp tập huấn truyền dạy chế tác và trình diễn Khèn Mông của dân tộc Mông tại xã Tà Xùa, nhằm phát huy vai trò trách nhiệm của cộng đồng trong việc gìn giữ và phát huy cách chế tác và trình diễn Khèn Mông. Gắn với các hoạt động văn hóa cơ sở và phát triển du lịch, từng bước nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc Mông ở Tà Xùa.
Tại lớp tập huấn, 40 học viên dân tộc Mông, là hạt nhân văn hóa đang sinh sống tại các bản trên địa bàn xã Tà Xùa được 4 nghệ nhân: Phàng A Tu, Lù A Vảng, Mùa A Tồng và Mùa A Chu trực tiếp truyền dạy chế tác, trình diễn, tìm hiểu về giá trị văn hóa tinh thần mà múa Khèn mang lại.
Các học viên đã được hướng dẫn tỉ mỉ từng công đoạn, từ việc chọn tre, chọn gỗ, làm lưỡi gà, đến việc ghép ống và lên dây. Đồng thời, nắm vững các kỹ thuật thổi khèn, điều chỉnh hơi, các điệu múa Khèn cơ bản, thể hiện được các thế Khèn truyền thống và hiểu được ý nghĩa văn hóa của từng bài Khèn. Cùng với đó, lớp tập huấn còn giúp nâng cao nhận thức của học viên, cán bộ văn hóa và cộng đồng về vai trò của việc bảo tồn, phát huy di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch.
Các học viên trình diễn múa Khèn do chính tự tay mình chế tác tại lớp tập huấn
Bà Lò Thị Bích Thủy, Giám đốc Trung tâm Văn hóa – Điện ảnh tỉnh Sơn La cho biết, lớp tập huấn nhằm triển khai có hiệu quả Dự án 6, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2025. Các hoạt động hướng tới mục tiêu bảo tồn và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc dân tộc Mông, từ đó tạo không gian để nghệ nhân, học viên và cộng đồng giao lưu, học hỏi và trải nghiệm các loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo.
Mong rằng chính quyền các cấp xã Tà Xùa và cộng đồng dân tộc thường xuyên lồng ghép trình diễn Khèn Mông vào các hoạt động văn hóa cơ sở, phục vụ du lịch cộng đồng, biến Khèn Mông trở thành một điểm nhấn hấp dẫn, thu hút du khách gần xa, qua đó tạo thêm nguồn lực để bảo tồn văn hóa các dân tộc nói chung, dân tộc Mông nói riêng trên địa bàn xã Tà Xùa.
QUỲNH VY; ảnh: NGUYỄN OANH