Sáng 26/6, kỳ thi môn Ngữ văn THPTQG đã khép lại với nhiều cảm xúc tích cực từ các sĩ tử 2K7. Sự đổi mới trong cấu trúc đề thi năm nay đã mang lại một làn gió mới, không chỉ khiến các em học sinh cảm thấy hứng thú mà còn thể hiện một bước tiến quan trọng trong định hướng giáo dục. Đề Văn năm nay không còn bó hẹp trong khuôn khổ sách giáo khoa mà đã mở rộng ra những tác phẩm và đoạn trích bên ngoài, kích thích tư duy và khả năng sáng tạo của thí sinh, đồng thời gắn kết kiến thức với các vấn đề thời sự nổi bật của đất nước.
Quan trọng hơn, sự thay đổi này đã giảm thiểu tối đa tình trạng học tủ, học vẹt, khuyến khích thí sinh tư duy độc lập, tự do bày tỏ quan điểm và khám phá chiều sâu của ngôn ngữ. Không còn những bài văn "na ná" nhau, thay vào đó là không gian để các bạn trẻ thỏa sức sáng tạo, đưa lối tư duy và quan điểm cá nhân vào từng câu chữ.
Đề Văn mới gắn kết cuộc sống thực tế
Đề Văn năm nay thực sự gây ấn tượng mạnh mẽ với đoạn trích từ tác phẩm "Những Vùng Trời Khác Nhau" của nhà văn Nguyễn Minh Châu. Tác phẩm này, với bối cảnh kháng chiến và ước mơ về hòa bình của hai nhân vật Lê và Minh, đã khơi gợi những giá trị sâu sắc về tình đồng chí, tình yêu quê hương đất nước, và khát vọng đoàn tụ gia đình. Đặc biệt, đoạn trích còn nhấn mạnh sự gắn bó không thể tách rời giữa các vùng miền trong một đất nước thống nhất.
Những Vùng Trời Khác Nhau của Nguyễn Minh Châu được chọn để mở đầu cho đề Văn mới. (Ảnh: Đài Phát Thanh)
Phần nghị luận xã hội trong đề Văn được nhiều người cho rằng là hay và rất thực tế. (Ảnh: Đài Phát Thanh)
Điều đáng nói là sự lựa chọn này hoàn toàn ăn khớp với bối cảnh xã hội hiện tại. Gần đây, thông tin về việc sáp nhập 63 tỉnh thành thành 34 đơn vị hành chính đã thu hút sự quan tâm của dư luận. Việc đề thi đưa ra đoạn trích này cùng với câu nghị luận xã hội "vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc" như một thông điệp mạnh mẽ và tinh tế. Nó không chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên mà còn là một sự sắp đặt có chủ đích, khuyến khích thí sinh suy ngẫm về ý nghĩa của sự thống nhất, đoàn kết dân tộc, bất kể sự thay đổi về mặt hành chính. Điều này cho thấy, dù địa giới có thay đổi, tinh thần "một dải Việt Nam" vẫn luôn là kim chỉ nam cho mọi hành động và suy nghĩ.
Đề Văn năm nay đã phá vỡ khuôn mẫu truyền thống, không chỉ xoay quanh các chủ đề văn học hay lịch sử đơn thuần. Thay vào đó, đề thi đã mở ra những góc nhìn đa chiều, tích hợp các yếu tố về văn học, lịch sử, địa lý, và cả những giá trị tình cảm gia đình, tình yêu quê hương. Sự kiện sáp nhập tỉnh thành, một vấn đề thời sự nóng hổi, đã được lồng ghép một cách khéo léo vào đề thi, biến môn Văn không chỉ là nơi kiểm tra kiến thức mà còn là diễn đàn để các em học sinh thế hệ 2K7 – thế hệ đầu tiên trải nghiệm kỳ thi mới – thể hiện quan điểm, suy nghĩ của mình về những vấn đề lớn của đất nước.
Thầy Võ Minh Nghĩa, giáo viên Ngữ văn Trường THCS Nguyễn Du, đã chia sẻ trên báo Dân Việt: "Đây là một khởi đầu quan trọng, cho thấy việc định hướng giáo dục theo kỹ năng và kích thích năng lực tư duy đang được đề cao." Ông còn nhận định thêm: "Tôi đánh giá, tư duy, cái tâm và cái tầm của người ra đề rất sắc sảo, khôn ngoan và điêu luyện. Đề Văn nhưng không quá đậm chất văn như trước kia, bám sát các vấn đề của xã hội nước ta hiện nay. Đề thi Văn nhưng rõ ràng đã định vị lại chức năng phản chiếu xã hội của nó. Tính thời sự trong vấn đề sáp nhập tỉnh thành đã trở thành linh hồn của đề thi, khiến cho học sinh có nhiều 'con chữ' để bày tỏ suy nghĩ của mình."
Thầy Nguyễn Thanh Sơn, giáo viên Ngữ văn Trường THPT tại huyện Bình Chánh, TP.HCM, cũng chia sẻ góc nhìn với báo Dân Việt về đề thi: "Đề thi không chỉ đáp ứng tốt mục tiêu đánh giá năng lực theo Chương trình GDPT 2018 mà còn cho thấy sự nhạy bén, giàu tính thời sự, đồng thời khơi gợi sâu sắc suy tư và tình cảm của người trẻ". Ông Sơn đặc biệt nhấn mạnh ý nghĩa của ngữ liệu liên quan đến bối cảnh sáp nhập hành chính, cho rằng "đây là câu chuyện chung, mối quan tâm của không chỉ người trẻ, thể hiện tính nhân văn sâu sắc của đề thi".
Ngoài ra, một số bình luận trên các trang mạng xã hội đã cho rằng đề Văn năm nay rất hay và rất trọng tâm, mang lại nhiều đất diễn cho các em để họ có thể thỏa sức sáng tạo.
Một số nhận định về đề Văn năm nay từ cộng đồng mạng. (Ảnh: Đài Phát Thanh)
Những nhận định này càng củng cố thêm niềm tin rằng đề Văn năm nay thực sự là một bước ngoặt. Nó không chỉ đơn thuần là kiểm tra khả năng diễn đạt ngôn ngữ mà còn là thước đo về tư duy phản biện, khả năng liên hệ kiến thức với thực tiễn xã hội. Việc không gò ép thí sinh vào những "văn mẫu" hay kiến thức sách giáo khoa cứng nhắc đã mở ra không gian tự do cho các em thể hiện cá tính, quan điểm riêng về cuộc sống, về đất nước. Đây là điều mà các thế hệ học sinh trước đây ít có cơ hội thực hiện một cách trọn vẹn trong các kỳ thi.
Có thể thấy, đề Văn năm nay không chỉ là một sự thay đổi về hình thức mà còn là một bước chuyển mình về tư duy giáo dục. Nó khuyến khích học sinh không chỉ học thuộc lòng mà còn phải biết suy nghĩ, liên hệ, và đưa ra những góc nhìn cá nhân sâu sắc. Đây chính là yếu tố cốt lõi để đào tạo ra những thế hệ công dân có tư duy phản biện, khả năng thích nghi và đóng góp tích cực cho xã hội. Liệu những đổi mới này có tiếp tục được phát huy và mang lại nhiều bất ngờ thú vị hơn nữa trong các kỳ thi sắp tới?
Minh Đức - CTV