Đề xuất 7 giải pháp tháo gỡ vướng mắc về quy hoạch ở TP.HCM

5 giờ trướcBài gốc

Mới đây, Sở Xây dựng TP.HCM có văn bản gửi Sở Tài chính về việc rà soát, xử lý khó khăn, vướng mắc do mâu thuẫn giữa các loại quy hoạch.

Hàng loạt bất cập trong các quy hoạch

Sở Xây dựng cho biết, quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng đô thị tại TP.HCM hiện tồn tại nhiều điểm chưa thống nhất, gây khó khăn trong công tác quản lý quy hoạch.

Cụ thể, hai loại quy hoạch này khác nhau về thời kỳ và đơn vị lập quy hoạch. Quy hoạch sử dụng đất lập cho giai đoạn 10 năm (kế hoạch 5 năm), theo ranh giới hành chính; trong khi quy hoạch xây dựng đô thị có tầm nhìn dài hạn 20 năm, ngắn hạn 5-10 năm và phạm vi không hoàn toàn theo đơn vị hành chính.

Cạnh đó là sự không đồng bộ giữa quy hoạch kinh tế – xã hội và quy hoạch đô thị. Trước khi có Luật Quy hoạch 2017, TP.HCM có quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội riêng và quy hoạch chung xây dựng đô thị.

Hiện nay hai quy hoạch này vẫn chưa đồng bộ, “vênh nhau” về mục tiêu và đặc biệt là khung thời gian nghiên cứu. Ví dụ, quy hoạch Kinh tế - xã hội của TP.HCM trước đây đặt mục tiêu đến năm 2030, tầm nhìn 2050, trong khi đồ án quy hoạch chung đô thị lập cho giai đoạn đến 2040, tầm nhìn 2060.

Điều này dẫn đến giai đoạn 2030-2040, quy hoạch đô thị thiếu cơ sở về chỉ tiêu phát triển kinh tế – xã hội, phải tự điều chỉnh một cách bị động.

TP.HCM gặp vướng mắc vì "ma trận" các loại quy hoạch chồng chéo, mâu thuẫn. Ảnh: NN

Việc thiếu sự thống nhất này khiến các định hướng phát triển của TP không ăn khớp giữa các quy hoạch, gây lãng phí nguồn lực và khó khăn cho quản lý.

Đáng lưu ý, quy hoạch vùng TP.HCM (vùng kinh tế trọng điểm phía Nam) phê duyệt năm 2018 cũng có nội dung định hướng chưa được tích hợp hiệu quả vào các quy hoạch TP.HCM.

Một vấn đề khác là chồng chéo giữa quy hoạch chuyên ngành và quy hoạch đô thị. Bên cạnh các quy hoạch tổng thể, TP.HCM còn chịu sự chi phối của nhiều quy hoạch ngành và kỹ thuật (giao thông, hạ tầng, du lịch,...). Việc tích hợp các quy hoạch này theo Luật Quy hoạch còn chồng chéo hoặc mâu thuẫn với quy hoạch đô thị chung.

Chẳng hạn, quy hoạch giao thông có trường hợp chưa ăn khớp với quy hoạch xây dựng đô thị: khi triển khai một dự án hạ tầng giao thông trọng điểm, chỉ cần sai lệch vài mét so với quy hoạch giao thông được duyệt hoặc so với quy hoạch chung là dự án không thể thực hiện.

Tương tự, quy hoạch các hạ tầng kỹ thuật khác như cấp thoát nước, thủy lợi chống ngập, năng lượng... khi lập riêng rẽ cũng khó đảm bảo phù hợp hoàn toàn với quy hoạch xây dựng đô thị hiện có.

Nhiều quy hoạch khác như khoáng sản, năng lượng, giao thông, nông nghiệp, sử dụng đất... vẫn còn chồng chéo, làm giảm hiệu lực của quy hoạch tổng thể, khiến các dự án đầu tư phải chờ điều chỉnh hoặc vướng thủ tục vì không phù hợp quy hoạch ngành khác. Nhiều dự án triển khai dở dang phải tạm dừng để thẩm tra sự phù hợp với hàng loạt quy hoạch hiện hành, gây đình trệ và tốn kém cho doanh nghiệp.

Cạnh đó, vướng mắc trong giai đoạn chuyển tiếp lập quy hoạch tích hợp. Nhiều quy hoạch thời kỳ cũ đã đến giai đoạn rà soát, điều chỉnh theo Luật Quy hoạch, trong khi quy hoạch tích hợp mới của TP.HCM (2021-2030) chưa được phê duyệt kịp thời.

Hoặc trường hợp đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP giai đoạn 2040, tầm nhìn 2060 được phê duyệt nhưng cần khoảng thời gian để rà soát, điều chỉnh các đồ án quy hoạch phân khu đã được phê duyệt trên cơ sở đồ án quy hoạch chung cũ của TP. Điều này tạo ra khoảng trống pháp lý về sự đồng bộ giữa các cấp độ quy hoạch, ảnh hưởng đến thu hút, kêu gọi dự án đầu tư.

Cuối cùng, việc chưa rõ tiêu chí về sự “phù hợp quy hoạch" do hệ thống quy hoạch đang chuyển đổi, hiện có nhiều quy hoạch còn hiệu lực (quy hoạch cũ, quy hoạch mới, quy hoạch ngành,...). Khi thẩm định dự án đầu tư, các cơ quan và nhà đầu tư lúng túng trong việc xác định dự án phải phù hợp với quy hoạch nào và nội dung cụ thể ra sao.

Hiện chưa có quy định rõ ràng để đánh giá sự phù hợp của dự án với quy hoạch, đặc biệt ở bước chấp thuận chủ trương đầu tư, điều này dẫn đến làm chậm quá trình phê duyệt dự án do phải rà soát qua nhiều quy hoạch chồng chéo.

Đặc biệt là khó khăn khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp tất yếu dẫn đến địa phương sẽ có hàng loạt khó khăn vướng mắc về công tác quy hoạch.

7 giải pháp khắc phục

Để tháo gỡ các vướng mắc và bảo đảm việc quản lý quy hoạch tại TP.HCM đúng pháp luật hiện hành, Sở Xây dựng đề xuất cần thực hiện đồng bộ 7 giải pháp.

Đầu tiên là rà soát, điều chỉnh đồng bộ các quy hoạch liên quan. Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung TP đến năm 2040, tầm nhìn 2060 đã được Thủ tướng phê duyệt, Sở Xây dựng sẽ tham mưu UBND TP điều chỉnh tất cả các đồ án quy hoạch phân khu, quy hoạch ngành quan trọng đối chiếu với quy hoạch chung đô thị và quy hoạch vùng hiện có.

Những điểm mâu thuẫn (về chỉ tiêu đất đai, không gian phát triển, mạng lưới hạ tầng...) phải được thống kê và đề xuất phương án điều chỉnh.

Cạnh đó là hoàn thiện khung pháp lý về quy hoạch đô thị, đất đai; Tiếp theo là ban hành hướng dẫn cụ thể về tiêu chí “phù hợp quy hoạch"; Tích hợp hệ thống dữ liệu và tăng cường công khai thông tin quy hoạch; Cơ chế đặc thù cho TP.HCM trong công tác quy hoạch; Nâng cao năng lực quản lý quy hoạch và phối hợp liên ngành; Bố trí nguồn lực thực hiện quy hoạch.

Sở Xây dựng đề xuất 7 giải pháp để tháo gỡ vướng mắc về quy hoạch. Ảnh: NN

Trước viễn cảnh sáp nhập TP.HCM với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu để hình thành một "siêu đô thị vùng", các chuyên gia quy hoạch cho rằng đây là cơ hội lớn nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức không nhỏ về hạ tầng và quản trị không gian.

TS. Lê Quốc Hùng – Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch Đô thị và Nông thôn Quốc gia – nhận định, việc sáp nhập các địa phương này sẽ tất yếu kéo theo những áp lực lớn về quy hoạch.

Bài toán đặt ra không chỉ là giải quyết sự thiếu hụt hạ tầng hiện tại mà còn phải tích hợp được các hệ thống như giao thông, năng lượng, xử lý chất thải... trên một không gian đô thị rộng lớn, phục vụ cho gần 14 triệu dân trong tương lai.

Ông Hùng cho rằng, Việt Nam có thể học hỏi mô hình “đô thị vùng” của Pháp – nơi hành chính và quy hoạch được tách biệt nhằm đảm bảo tính linh hoạt trong phát triển. Theo đó, cần có một tư duy quản trị mới, cho phép quy hoạch vượt qua ranh giới hành chính truyền thống để tạo nên một cấu trúc đô thị vận hành mạch lạc, thích ứng hiệu quả với chiến lược phát triển dài hạn.

Để cụ thể hóa tầm nhìn này, TS Hùng đề xuất mô hình phát triển đa trung tâm. Trong đó, khu vực lõi bao gồm TP.HCM hiện hữu và Thủ Thiêm; tiểu vùng Bình Dương gồm Thủ Dầu Một, Dĩ An, Thuận An, Bến Cát, Tân Uyên; và tiểu vùng Bà Rịa – Vũng Tàu bao gồm Vũng Tàu, Phú Mỹ, cùng các cực tăng trưởng vệ tinh xung quanh.

Mạng lưới này được kết nối bằng hai hành lang phát triển chiến lược: Đông – Tây (liên kết cảng Cái Mép – Thị Vải) và Bắc – Nam (kết nối công nghiệp Bình Dương với dịch vụ TP.HCM và cảng Bà Rịa – Vũng Tàu), dựa trên trục giao thông vành đai 3 và 4.

Ở góc độ chính sách, TS. Trần Du Lịch cho rằng cần rà soát tổng thể quy hoạch ba địa phương để phân vai hiệu quả. Nếu Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu tiếp tục là hai trụ cột công nghiệp – cảng biển, thì TP.HCM phải dịch chuyển chiến lược sang phát triển công nghệ cao và dịch vụ chất lượng.

Đặc biệt, ông Lịch nhấn mạnh việc xác định rõ các dự án mang tính động lực giai đoạn 2026–2030 để ưu tiên đầu tư ngay từ đầu, tránh dàn trải nguồn lực.

NHƯ NGỌC

Nguồn PLO : https://plo.vn/de-xuat-7-giai-phap-thao-go-vuong-mac-ve-quy-hoach-o-tphcm-post855815.html