Bộ Công thương vừa công bố thông tin về cuộc họp bàn về cơ chế giá điện 2 thành phần do Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chủ trì.
Cuộc họp diễn ra ngay sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 70 ngày 28/8/2025 về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Trong đó giá điện 2 thành phần được coi là một trong những công cụ quan trọng để thị trường điện minh bạch và công bằng hơn.
Cơ chế giá điện 2 thành phần được tính theo công suất đăng ký sử dụng và lượng điện năng thực tế tiêu thụ (Ảnh: EVN).
Giá điện tính theo công suất đăng ký và thực tế tiêu thụ
Theo báo cáo của Cục Điện lực, Bộ Công thương, cơ chế giá điện 2 thành phần được tính theo công suất đăng ký sử dụng và lượng điện năng thực tế tiêu thụ. Cách tính này khác với cơ chế hiện hành – chỉ dựa trên lượng điện năng tiêu thụ, vốn chưa phản ánh đầy đủ chi phí ngành điện phải bỏ ra.
"Việc áp dụng cách tính giá điện theo bậc thang như hiện nay mới chỉ phản ánh lượng điện năng tiêu thụ là chính và chưa đúng bản chất của giá bán điện cho từng đối tượng", Cục Điện lực thông tin.
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, đơn vị đã nghiên cứu cơ chế giá bán lẻ điện 2 thành phần, xây dựng phương pháp tính, lộ trình và đề xuất đối tượng áp dụng.
"Trước mắt, cơ chế này dự kiến áp dụng cho nhóm khách hàng sản xuất lớn – những đơn vị tiêu thụ điện từ 200.000kWh/tháng trở lên, đấu nối từ 22kV. Chưa áp dụng đối với khách hàng sinh hoạt do phải đầu tư thay thế toàn bộ hệ thống công tơ đo đếm", EVN đề xuất.
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng giám đốc EVN.
Lãnh đạo EVN khẳng định, việc chuyển sang cơ chế 2 thành phần sẽ giúp thu đúng, thu đủ chi phí sản xuất - truyền tải điện, đồng thời tạo sự minh bạch, công bằng hơn giữa các khách hàng.
Song lãnh đạo EVN cũng thừa nhận đây là phương thức hoàn toàn mới tại Việt Nam, cần có thời gian để nghiên cứu, đánh giá tác động và chuẩn bị hạ tầng vận hành.
Quyết tâm triển khai từ 1/1/2026
Kết luận cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh các ý kiến đều thống nhất sự cần thiết áp dụng cơ chế giá điện 2 thành phần, với lộ trình bắt đầu từ 1/1/2026 cho nhóm khách hàng lớn.
Để hiện thực hóa mục tiêu này, lãnh đạo Bộ Công thương giao 5 nhiệm vụ trọng tâm cần khẩn trương thực hiện.
Cục Điện lực và EVN được giao khẩn trương hoàn thiện Đề án giá điện 2 thành phần, có đánh giá tác động, trình trước 15/10/2025; rà soát, sửa đổi Quyết định 14 nămvà Thông tư 16 để phù hợp cơ chế mới.
Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên.
"Việc này phải làm song song với lộ trình xây dựng khung giá cho cơ chế giá điện hai thành phần. Trong đó, EVN phải giữ vai trò chủ công, đề xuất phương pháp xây dựng khung giá, bảo đảm nguyên tắc tính đúng, tính đủ, tính hết chi phí trong quá trình sản xuất, kinh doanh điện, bao gồm cả chi phí truyền tải", ông Diên nói.
Ông Diên cũng yêu cầu, EVN thuê tư vấn, xây dựng phần mềm vận hành minh bạch thông suốt, hoàn thành trước 20/10/2025, bám sát Luật Điện lực, Nghị quyết 70, nghị định sắp tới của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị.
Trước mắt, cơ chế này áp dụng cho khách hàng sử dụng điện lớn, không loại trừ trường hợp nào. Từ nay đến 31/12, sẽ chạy song song hai hóa đơn, một theo cơ chế hiện nay để thanh toán thực tế, một theo cơ chế hai thành phần để khách hàng tham khảo và tự điều chỉnh.
"Chúng ta không còn thời gian chần chừ. Đây là ý chí, nguyện vọng của toàn ngành. Khi cơ sở chính trị, pháp lý đã đầy đủ, việc còn lại là hành động quyết liệt," Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.
Hồng Hạnh