Đề xuất này được đưa ra trong bối cảnh Chính phủ đang tích cực triển khai Nghị quyết số 66/NQ-CP ngày 26/3/2025 về chương trình cắt giảm và đơn giản hóa thủ tục hành chính trong hoạt động sản xuất, kinh doanh giai đoạn 2025 - 2026.
Hiện tại, trên mỗi phương tiện ô tô có hai loại tem hình oval dán tại góc trên bên phải kính lái: một tem thể hiện thời hạn đăng kiểm, và một tem xác nhận việc đã nộp phí sử dụng đường bộ. Cả hai loại tem này do Bộ Xây dựng phát hành.
Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ Xây dựng, việc dán tem thu phí chỉ mang tính chất hỗ trợ lực lượng chức năng trong công tác kiểm tra, giám sát nghĩa vụ tài chính của chủ phương tiện.
Trên thực tế, hiện chưa có quy định rõ ràng về cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm liên quan đến việc không dán tem hoặc không nộp phí, trong khi việc quản lý đã được tích hợp qua hệ thống điện tử của Cục Đăng kiểm Việt Nam.
Với sự phát triển của công nghệ số, toàn bộ dữ liệu liên quan đến việc thu phí và tình trạng nộp phí của các phương tiện đã được quản lý tập trung qua hệ thống điện tử. Việc tra cứu thông tin về nghĩa vụ tài chính có thể thực hiện dễ dàng thông qua Cổng thông tin điện tử của Cục Đăng kiểm mà không cần đến bằng chứng vật lý như tem giấy.
Theo đó, Bộ Xây dựng nhận định việc loại bỏ tem thu phí không chỉ giúp tiết giảm chi phí hành chính, giảm thiểu phiền hà cho người dân và doanh nghiệp, mà còn góp phần thúc đẩy hiện đại hóa hệ thống thu phí, tăng tính minh bạch và hiệu quả quản lý liên ngành.
Đánh giá về quá trình thực hiện Nghị định 90/2023, Bộ Xây dựng cho biết văn bản này đã nâng cao hiệu quả trong công tác thu phí đường bộ theo đầu phương tiện, thông qua hệ thống các trung tâm đăng kiểm trên toàn quốc.
Năm 2024, tổng thu phí sử dụng đường bộ đã lần đầu tiên vượt mốc 14.000 tỷ đồng, một nguồn thu quan trọng cho ngân sách nhà nước phục vụ bảo trì, duy tu kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ.
Tuy vậy, trong quá trình triển khai cũng phát sinh một số vướng mắc. Nhiều phương tiện bị tạm giữ, hết hạn đăng kiểm hoặc không còn lưu thông vẫn bị truy thu phí, trong khi hướng dẫn về thủ tục xác nhận xe ngừng lưu hành còn chưa rõ ràng, gây khó khăn cho các đơn vị đăng kiểm và doanh nghiệp vận tải.
Một vấn đề khác được Bộ Xây dựng nêu rõ là mức thu phí hiện tại đối với xe buýt vận tải hành khách công cộng, kể cả xe buýt phục vụ học sinh, sinh viên, công nhân đang được áp dụng như với ô tô con dưới 10 chỗ ngồi. Điều này được cho là chưa hợp lý, cần xem xét điều chỉnh để phù hợp hơn với chức năng phục vụ cộng đồng của loại phương tiện này.
Đề xuất bãi bỏ tem thu phí của Bộ Xây dựng nếu được chấp thuận sẽ đánh dấu bước tiến quan trọng trong tiến trình chuyển đổi số, tạo nền tảng cho một hệ thống quản lý phương tiện và thu phí hiện đại, hiệu quả và minh bạch hơn trong tương lai.
Hùng Nguyễn