Tại tọa đàm "Tháo gỡ vướng mắc hóa đơn điện tử, hướng tới 2 triệu doanh nghiệp" mới đây, ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó trưởng Thuế Tp.HCM, cho biết trước yêu cầu chuyển đổi của gần 250.000 hộ kinh doanh từ nộp thuế khoán sang kê khai khấu trừ thuế từ năm 2026, cơ quan thuế đang triển khai nhiều giải pháp để đồng hành cùng người nộp thuế.
Thuế Tp.HCM sẽ phối hợp với các đơn vị cung cấp giải pháp hóa đơn điện tử hỗ trợ miễn phí cho hộ kinh doanh khi chuyển đổi sang phương pháp kê khai khấu trừ thuế.
Đề xuất chỉ bắt buộc nộp thuế theo hình thức kê khai với hộ kinh doanh có doanh thu từ 3 tỷ đồng/năm trở lên.
Tuy nhiên, theo Luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Phó giám đốc Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc Hiệp hội Doanh nghiệp Tp.HCM (HUBA), rào cản lớn nhất không nằm ở công cụ, mà ở con người. Nhiều chủ hộ vốn quen làm sổ tay, chưa rành thiết bị công nghệ. Nỗi lo sai sót, sợ bị xử phạt, cộng thêm tâm lý ngại thay đổi khiến họ càng khó thích nghi với phương thức mới.
Ngoài ra, từ trước tới nay, hộ kinh doanh nộp thuế khoán thường không lưu giữ hóa đơn đầu vào, vì thế khi chuyển sang kê khai khấu trừ, việc chứng minh nguồn gốc hàng hóa trở thành gánh nặng pháp lý. "Ngành Thuế cần có phương án cụ thể để xử lý hàng tồn kho trong giai đoạn chuyển đổi, tránh để hộ kinh doanh rơi vào thế bị động" - ông Nghĩa góp ý.
Ông Nghĩa cũng cho rằng cần phân loại hộ kinh doanh theo quy mô doanh thu. Với nhóm trên 3 tỷ đồng/năm, việc áp dụng bắt buộc kê khai khấu trừ thuế là hợp lý, bởi thực chất họ vận hành như một doanh nghiệp. Cách làm này vừa công bằng, vừa hạn chế tình trạng doanh nghiệp "núp bóng" hộ kinh doanh để hưởng lợi về thuế.
Ngược lại, nhóm hộ nhỏ lẻ dưới 3 tỷ đồng/năm nên được quyền lựa chọn giữa kê khai khấu trừ hoặc nộp trực tiếp. "Trao quyền tự quyết giúp họ không bị choáng ngợp, có thời gian làm quen và chọn phương án phù hợp với thực tế kinh doanh" - ông nói.
Ngoài ra, luật sư Nghĩa đề xuất nới lỏng quy định về thời điểm xuất hóa đơn. Nếu cho phép hộ kinh doanh được lập hóa đơn trong vòng 3 ngày sau khi bán hàng, họ sẽ có thêm thời gian rà soát, tránh sai sót, từ đó việc tuân thủ trở nên khả thi hơn.
Tuệ Lâm