Đề xuất biến công viên thành hồ chứa nước xóa ngập ở TP.HCM, Hà Nội

3 giờ trướcBài gốc

Dù TP.HCM đã chi nghìn tỷ đồng, nhiều tuyến đường trên địa bàn cứ mưa là ngập. Ảnh: Duy Hiệu.

Chỉ sau một cơn mưa lớn hoặc triều cường, nhiều tuyến đường tại TP.HCM và Hà Nội ngập như sông, xe cộ chìm trong biển nước. Dù nhiều giải pháp chống ngập được triển khai, tình trạng này vẫn tái diễn nhiều năm nay.

Từ thực tế này, TS Vũ Thị Hồng Nhung, Đại học RMIT Việt Nam, đánh giá tình trạng ngập lụt không còn là câu chuyện mùa mưa, mà đã trở thành "bình thường mới" của đô thị Việt Nam. Hệ thống thoát nước đang quá tải, trong khi các giải pháp công trình truyền thống như đê bao hay cống ngăn triều ngày càng kém hiệu quả trước những biến đổi khó lường của khí hậu.

Theo chuyên gia, để thích ứng hiệu quả, hai thành phố cần chuyển từ tư duy “chống nước” sang “sống cùng với nước” bằng cách tận dụng không gian đô thị hiện có (công viên, quảng trường, bãi đỗ xe) làm nơi trữ nước tạm thời.

TP.HCM và Hà Nội cần một nơi trữ nước khi mưa lớn

TS Nhung dẫn chứng mô hình "công viên - quảng trường trữ nước" đã được các thành phố trên thế giới thí điểm và thành công. Không gian này hoạt động theo hai chế độ: Bình thường là nơi sinh hoạt cộng đồng; khi mưa lớn, nơi này sẽ trở thành hồ chứa nước tuân theo nguyên tắc “chậm - giữ - thấm - xả”.

Tại thành phố Rotterdam (Hà Lan), quảng trường Benthemplein được thiết kế với 3 hồ chứa có độ sâu khác nhau, vừa là sân chơi thể thao, vừa giữ nước mưa cho cả khu dân cư lân cận. Copenhagen (Đan Mạch) biến đường phố, công viên thành hệ thống thoát nước mặt có kiểm soát, kết hợp bể ngầm, giúp ứng phó hiệu quả với mưa cực đoan.

Hay tại Trung Quốc, mô hình “Thành phố bọt biển” được triển khai từ năm 2014, kết hợp hạ tầng xanh và xám để hấp thụ và tái sử dụng tới 70-80% lượng nước mưa đô thị.

Những mô hình này đã cho thấy các giải pháp hạ tầng xanh, linh hoạt, đa chức năng không chỉ giúp chống ngập mà còn góp phần cải thiện chất lượng sống, tăng giá trị bất động sản và định hình bản sắc đô thị bền vững.

Theo TS Nhung, TP.HCM đang chịu tác động kép của triều cường và mưa lớn. Việc triển khai các công viên trữ nước ở quy mô vừa và nhỏ, tại các khu vực dễ bị ngập như Thủ Thiêm, Thủ Đức hay dọc kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè, là bước đi thiết thực, dễ đo lường và ít tốn kém.

Theo đó, chuyên gia đề xuất xây dựng tại Thủ Thiêm quảng trường ven sông với các bậc trũng có khả năng chứa 5.000-10.000 m3 nước, khi khô là nơi sinh hoạt cộng đồng, khi mưa thành hồ chứa tạm. Hệ thống van một chiều sẽ ngăn triều cường, đảm bảo an toàn cho khu vực xung quanh.

Tại Thủ Đức, sân thể thao trường học và công viên có thể hạ nền 0,5 m để giữ nước. Các bãi đỗ xe có thể được thiết kế mặt bằng hai chế độ: Thấp trũng ở trung tâm để trữ nước, tích hợp cảm biến và hệ thống bơm thoát nhanh trong vòng 30-90 phút. Giải pháp này từng thử nghiệm tại Rotterdam và cho thấy khả thi nếu gắn kèm hệ thống cảm biến và biển báo điện tử.

Ngoài ra, dọc kênh rạch như Nhiêu Lộc - Thị Nghè, TP.HCM có thể thiết kế “vườn mưa” với rãnh sinh học, cây chịu úng, giữ nước tại chỗ để giảm áp lực lên hệ thống cống hiện tại, tương tự như “Thành phố bọt biển” của Trung Quốc.

Tình trạng ngập úng tại TP.HCM (trái) hồi tháng 6 và cảnh giao thông Hà Nội tê liệt vì bão số 10 (phải). Ảnh: Duy Hiệu - Đinh Hà.

Sau cơn bão số 10 (bão Bualoi), Hà Nội đã ghi nhận nhiều điểm ngập với thiệt hại kinh tế khổng lồ. Trong 2 ngày 30/9-1/10, Hà Nội ngập úng trên diện rộng, kéo dài do mưa quá lớn, liên tục, kéo dài, vượt công suất thiết kế của hệ thống thoát nước.

Do đó, theo TS Phan Thanh Chung, Đại học RMIT, việc tích hợp hạ tầng trữ nước vào các công viên lớn, hồ điều hòa và khu dân cư có ý nghĩa sống còn.

TS Chung đề xuất cải tạo một phần diện tích công viên Thống Nhất thành hồ chứa tạm thời, sức chứa 8.000-15.000 m3 nước, phục vụ thoát nước cho các khu vực nội thành như Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng.

Bên cạnh đó, chuyên gia gợi ý phục hồi và mở rộng hành lang ven sông Hồng trở thành không gian sinh thái linh hoạt, tạo vùng đệm chống lũ. Sau những cơn bão ảnh hưởng mạnh như Bualoi, giải pháp này sẽ giúp giữ nước thượng nguồn, giảm lũ cho nội thành.

Hay xây dựng “vườn mưa” và bể ngầm ở các khu công nghiệp ngoại thành như Đông Anh để hấp thụ 70% nước mưa, giảm áp lực cho hệ thống thoát nước cũ. Tại quận Cầu Giấy (cũ), TS Chung đưa phương án thiết kế các bãi đỗ xe hai chế độ, ứng dụng Internet vạn vật (IoT) để cảnh báo ngập và hỗ trợ thoát nước nhanh.

Hà Nội cũng có thể tận dụng hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới để tích hợp hệ thống thoát nước bền vững vào các dự án hiện hữu, đảm bảo thấm nước tại nguồn, phù hợp với đặc thù hệ thống sông hồ phong phú.

TP.HCM và Hà Nội đang làm gì để chống ngập?

Hiện TP.HCM cũng đã có bước đi cụ thể. Tại “rốn ngập” chợ Thủ Đức, Trung tâm Phát triển hạ tầng kỹ thuật khu vực Thủ Đức đang nghiên cứu xây hồ ngầm điều tiết nước dưới sân bóng đá, nhằm hỗ trợ giảm ngập cho khu vực này. Phương án kỳ vọng cải thiện khả năng điều tiết nước mưa, góp phần giảm tình trạng ngập úng cục bộ.

Để giải quyết tình trạng ngập úng liên tục, kéo dài tại nhiều điểm ở Hà Nội về lâu dài, Sở Xây dựng Hà Nội đang kiến nghị UBND TP Hà Nội triển khai các công trình xử lý úng ngập cục bể chứa nước (tại khu vực đất công, công viên, vườn hoa) kết hợp trạm bơm chuyển bậc, tăng khả năng tiêu thoát ra các nguồn tiêu.

Người có nhiệm vụ đứng vận hành trạm bơm, xử lý ngập và hướng dẫn người dân thoát khỏi điểm úng trên một tuyến đường ở Hà Nội. Ảnh: Thu Hiền.

Bên cạnh đó, trong quá trình triển khai lập quy hoạch cao độ nền thoát nước thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065, Sở Xây dựng Hà Nội sẽ tính toán theo kịch bản biến đổi khí hậu, hướng tới khả năng ứng phó với các trận mưa vượt xa mức thiết kế hiện tại.

Thảo Liên

Nguồn Znews : https://znews.vn/de-xuat-bien-cong-vien-thanh-ho-chua-nuoc-xoa-ngap-o-tphcm-ha-noi-post1590512.html