Dự thảo thông tư mới đề xuất bổ sung nhiều thuốc mới vào danh mục BHYT
Danh mục thuốc BHYT mở rộng toàn diện sau nhiều năm
Bộ Y tế vừa tổ chức hội thảo lấy ý kiến đối với dự thảo Thông tư ban hành danh mục thuốc hóa dược, sinh phẩm, chất phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia bảo hiểm y tế (BHYT). Đây là lần cập nhật quy mô nhất kể từ năm 2016, mang tính tổng thể cả về số lượng thuốc, nhóm bệnh và phạm vi sử dụng.
Theo Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà, thuốc luôn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi khám chữa bệnh BHYT. Năm 2022, chi thuốc từ quỹ BHYT đạt hơn 40.000 tỷ đồng (chiếm 33,41% tổng chi); năm 2023 tăng lên 45.841 tỷ đồng (32,82%) và năm 2024 tiếp tục tăng lên 50.784 tỷ đồng (31,22%). "Việc lựa chọn sử dụng và chi trả BHYT cho thuốc hợp lý là vô cùng quan trọng để giảm chi phí điều trị và bảo đảm quyền lợi của người dân", ông Hà nói.
Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà
Ở đợt rà soát danh mục lần này, Bộ Y tế đặc biệt chú trọng mở rộng danh mục thuốc cho tuyến cơ sở, phù hợp chủ trương tăng cường năng lực y tế ban đầu theo Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân và Chỉ thị 52-CT/TW ngày 03/10/2025 của Ban Bí thư về việc thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân trong giai đoạn mới. Việc đưa dịch vụ và thuốc thiết yếu về tận trạm y tế xã được kỳ vọng giảm tải cho tuyến trên và giảm chi phí đi lại, điều trị cho người bệnh.
Theo Vụ trưởng Vụ BHYT Trần Thị Trang, quá trình rà soát danh mục lần này được tiến hành công phu trong gần 3 năm, với sự tham gia của các chuyên gia, hội đồng chuyên môn, doanh nghiệp và Bảo hiểm xã hội Việt Nam. Bộ Y tế đã rà soát 1.037 hoạt chất thuộc danh mục hiện hành và đưa ra nhiều đề xuất điều chỉnh quan trọng.
Đơn vị dự kiến bổ sung 76 thuốc mới vào danh mục này, chủ yếu ở nhóm điều trị ung thư, kháng sinh, tim mạch và tiểu đường - những nhóm bệnh có tỷ lệ mắc cao và chi phí điều trị lớn. Đồng thời, Bộ Y tế điều chỉnh tỷ lệ, điều kiện thanh toán đối với 41 thuốc và loại bỏ 130 thuốc không còn đáp ứng tiêu chí, ít hiệu quả hoặc không còn được các cơ sở y tế sử dụng, tạo dư địa đưa vào các thuốc mới chi phí – hiệu quả tốt hơn.
Trạm y tế xã được tăng quyền kê đơn, mở rộng tiếp cận điều trị
Một điểm thay đổi quan trọng là dự thảo Thông tư điều chỉnh phạm vi sử dụng thuốc theo hướng đưa thêm 357 thuốc về trạm y tế xã - mức mở rộng lớn nhất từ trước đến nay. Đây là bước tiến giúp người dân tiếp cận thuốc trực tiếp tại tuyến y tế ban đầu mà không phải chuyển tuyến hoặc tự mua thuốc ngoài.
Các nhóm thuốc được ưu tiên bổ sung vào tuyến xã gồm: thuốc kháng viêm, giảm đau; thuốc điều trị nhiễm khuẩn; thuốc tim mạch, tăng huyết áp; thuốc điều trị đái tháo đường; thuốc tâm thần và thần kinh an toàn cho điều trị ngoại trú.
Trạm y tế xã được tăng quyền kê đơn, mở rộng tiếp cận điều trị
Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách y tế Nguyễn Khánh Phương đánh giá đây là "đột phá lớn" cho y tế cơ sở. Bà cho rằng danh mục mới phù hợp với mô hình bệnh tật hiện nay của Việt Nam, đồng thời mở rộng đáng kể dịch vụ mà tuyến xã có thể cung cấp. Tuy vậy, bà Phương đề nghị cần thêm phân tích để đánh giá mức độ đáp ứng nhu cầu điều trị và tác động đến giảm gánh nặng bệnh tật.
Ở góc độ chuyên môn dược lâm sàng, PGS.TS Nguyễn Hoàng Anh (Bệnh viện Bạch Mai) lưu ý một số thuốc nên giới hạn dùng tại tuyến chuyên sâu nhằm đảm bảo an toàn. Ông đề xuất xem xét điều chỉnh chỉ định một số kháng sinh, đồng thời bổ sung thuốc hỗ trợ hoặc cơ chế đánh giá phản hồi từ bệnh viện để tối ưu hiệu quả điều trị.
Trước lo ngại về năng lực của trạm y tế xã khi được phân quyền sử dụng thêm nhiều thuốc, Thứ trưởng Vũ Mạnh Hà khẳng định nhân lực tuyến này đang và sẽ tiếp tục được đào tạo, bổ sung. "Những thuốc đưa vào danh mục lần này chắc chắn phải là thuốc tốt. Điều quan trọng là các đơn vị phải thương thảo, cân bằng để người bệnh được tiếp cận thuốc hiệu quả nhất", ông nhấn mạnh.
Cân đối quỹ BHYT và hướng mở rộng nguồn lực
Theo Vụ BHYT, năm 2024 có khoảng 40 triệu người đi khám chữa bệnh BHYT, với 186 triệu lượt khám nội trú và ngoại trú. Tổng chi quỹ BHYT gần 160.000 tỷ đồng, mức thu tương đương và chỉ cân đối ở mức tối thiểu. Thậm chí có những năm chi vượt thu, phải dựa vào phần dự phòng.
Với danh mục mới, dự kiến chi phí cho thuốc từ quỹ BHYT sẽ tăng khoảng 2.600 tỷ đồng/năm do bổ sung thuốc mới và mở rộng phạm vi thanh toán. Tuy nhiên, việc loại bỏ 130 thuốc ít hiệu quả có thể giúp tiết kiệm khoảng 1.700 tỷ đồng, đồng thời tăng tính hiệu quả trong chi trả.
Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế Trần Thị Trang
Bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ BHYT, cho biết quỹ dự phòng BHYT hiện chỉ đủ cho khoảng 2 năm tới. Vì vậy, Bộ Y tế đang nghiên cứu tăng mức đóng BHYT theo lộ trình từ năm 2027, đồng thời mở rộng nguồn thu từ bảo hiểm thương mại, BHYT bổ sung và các chương trình mục tiêu quốc gia cho dự phòng, sàng lọc.
Ngoài ra, Bộ Y tế đề xuất tăng nguồn thu từ thuế thuốc lá để bổ sung cho quỹ BHYT; đồng thời xây dựng đề án thí điểm thống nhất cơ chế hỗ trợ thuốc, hướng tới mục tiêu lâu dài là miễn viện phí cơ bản cho người dân thông qua kết hợp nguồn ngân sách, quỹ BHYT và xã hội hóa.
Dự kiến, Thông tư mới ban hành danh mục thuốc BHYT sẽ có hiệu lực từ tháng 1/2026. Việc cập nhật lần này không chỉ mang lại thêm quyền lợi cho người tham gia BHYT mà còn tạo nền tảng quan trọng cho chiến lược phát triển y tế cơ sở, cải thiện chất lượng khám chữa bệnh và giảm gánh nặng chi phí cho người bệnh trong những năm tới.
Thành Nam