Theo Bộ Nội vụ, việc ban hành Nghị định mới là cần thiết để đồng bộ giữa các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước trong việc bổ nhiệm, đánh giá, khen thưởng, kỷ luật và quản lý người đại diện phần vốn nhà nước. Hiện các nội dung này đang được điều chỉnh theo Nghị định số 159/2020/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 69/2023/NĐ-CP, tuy nhiên một số quy định đã không còn phù hợp với thực tiễn.
Dự thảo lần này sẽ quy định rõ hơn về nguyên tắc, tiêu chuẩn, điều kiện và quy trình nhân sự đối với người giữ chức vụ lãnh đạo, kiểm soát viên và người đại diện vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Mục tiêu là thiết lập cơ chế minh bạch, thống nhất, giúp các bộ, ngành, địa phương và cơ quan đại diện chủ sở hữu triển khai đồng bộ, tránh chồng chéo trong công tác nhân sự.
Một trong những điểm mới đáng chú ý là quy định cụ thể hơn về việc thôi việc đối với người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên và người đại diện phần vốn nhà nước. Theo đó, các trường hợp được xem xét cho thôi việc gồm: do sắp xếp tổ chức; theo nguyện vọng cá nhân được cấp có thẩm quyền đồng ý; hoặc bị miễn nhiệm vì hai năm liên tiếp không hoàn thành nhiệm vụ.
Trường hợp người đại diện phần vốn nhà nước có hai năm không hoàn thành nhiệm vụ mà lý do không được chủ sở hữu chấp thuận, thì có thể được bố trí công tác khác hoặc giải quyết thôi việc theo quy định.
Người có nguyện vọng thôi việc phải nộp đơn đề nghị và chờ phản hồi trong vòng 60 ngày kể từ khi cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận. Nếu tự ý nghỉ khi chưa được chấp thuận, người đó không được hưởng chế độ thôi việc và phải bồi hoàn chi phí đào tạo, bồi dưỡng theo quy định.
Ảnh minh họa
Ngoài ra, dự thảo cũng xác định các trường hợp không được giải quyết thôi việc như: đang trong thời gian điều động, luân chuyển hoặc bị xem xét kỷ luật, truy cứu trách nhiệm hình sự; nữ quản lý doanh nghiệp đang mang thai hoặc nuôi con dưới 36 tháng tuổi (trừ khi có nguyện vọng thôi việc); chưa hoàn tất việc bàn giao tài sản hoặc thanh toán nghĩa vụ tài chính với cơ quan, doanh nghiệp; hoặc do yêu cầu nhiệm vụ chưa có người thay thế phù hợp. Những người được giải quyết thôi việc hợp lệ sẽ được hưởng trợ cấp thôi việc theo quy định của Bộ luật Lao động.
Trên cơ sở Quy định số 377-QĐ/TW ngày 8/10/2025 của Bộ Chính trị, Bộ Nội vụ đề xuất điều chỉnh quy định về quy hoạch cán bộ quản lý doanh nghiệp nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ theo hướng linh hoạt và phù hợp với thực tế. Công tác quy hoạch sẽ được thực hiện định kỳ hằng năm, bảo đảm đồng bộ và thích ứng khi có thay đổi về nhân sự.
Bên cạnh đó, dự thảo Nghị định cũng sửa đổi quy trình bổ nhiệm, miễn nhiệm, từ chức và đánh giá nhân sự. Việc bổ nhiệm sẽ được phân biệt rõ giữa nguồn nhân sự tại chỗ và nguồn nhân sự từ bên ngoài, nhằm lựa chọn những người có năng lực, phẩm chất, uy tín và kinh nghiệm thực tiễn. Các quy định về thôi làm người đại diện phần vốn nhà nước cũng được bổ sung và cụ thể hóa để phù hợp với quy định chung về công tác cán bộ.
Đáng chú ý, Bộ Nội vụ đề xuất bỏ nội dung về khen thưởng, kỷ luật riêng cho người đại diện phần vốn nhà nước và kiểm soát viên, thay vào đó là tăng cường cơ chế giám sát, kiểm tra và đánh giá hiệu quả hoạt động đầu tư vốn nhà nước. Việc đánh giá sẽ gắn liền với kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, mức độ chấp hành pháp luật và hiệu quả sử dụng vốn.
Theo Bộ Nội vụ, việc bổ sung và hoàn thiện Nghị định này là bước đi quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý vốn và tài sản nhà nước tại doanh nghiệp, đồng thời củng cố kỷ luật, kỷ cương và tính minh bạch trong hoạt động điều hành doanh nghiệp nhà nước.
Khi được ban hành, Nghị định mới sẽ giúp thiết lập hành lang pháp lý chặt chẽ và rõ ràng cho công tác quản trị doanh nghiệp, bảo đảm liêm chính, trách nhiệm và hiệu quả trong mọi hoạt động.
Đây cũng là cơ sở để phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực, xung đột lợi ích, hướng tới xây dựng hệ thống doanh nghiệp nhà nước hoạt động minh bạch, hiện đại và phát triển bền vững, đóng góp tích cực vào sự phát triển của nền kinh tế quốc gia.
Văn Hùng