Đề xuất cho phép huy động nguồn lực xã hội hóa tham gia cung cấp SGK miễn phí

3 giờ trướcBài gốc

Sáng 17/11, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Quy định "địa phương có điều kiện" dễ bị hiểu khác nhau

Tham gia góp ý kiến, ĐBQH Ma Thị Thúy (đoàn Tuyên Quang) bày tỏ nhất trí cao với các chính sách vượt trội nêu tại dự thảo Nghị quyết.

Về khoản 1 Điều 3 quy định: Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc, thực hiện từ năm 2026-2027. Đại biểu hoàn toàn thống nhất cao và cho rằng toàn dân sẽ rất đồng thuận về nội dung này.

Dự thảo nghị quyết cũng nêu thực hiện cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh hoàn thành vào năm học 2030. Đối với các địa phương có điều kiện sẽ thực hiện miễn phí sách giáo khoa từ năm học 2026-2027.

Theo bà Thúy, đây là chính sách rất lớn, mang ý nghĩa sâu sắc về phúc lợi xã hội và công bằng trong giáo dục.

"Sách giáo khoa không chỉ là công cụ học tập mà còn là biểu tượng của tri thức, là phương tiện đầu tiên để mọi trẻ em tiếp cận quyền học tập bình đẳng được Hiến pháp và pháp luật ghi nhận. Chủ trương miễn phí sách giáo khoa là một bước tiến thể hiện bản chất nhân văn, xã hội chủ nghĩa của nền giáo dục nước ta", đại biểu nêu.

ĐBQH Ma Thị Thúy (Ảnh: Phạm Thắng).

Song đại biểu bày tỏ còn một số băn khoăn về tính công bằng và khả năng thực hiện.

Bà phân tích, theo dự thảo nghị quyết, những địa phương nơi có điều kiện thì sẽ được miễn phí sách giáo khoa sớm hơn 4 năm so với các nơi không có điều kiện.

Trong khi đó, theo đại biểu những nơi có điều kiện chủ yếu là các đô thị lớn, trung tâm kinh tế, nơi đời sống đã tương đối cao. Còn những địa phương khó khăn, miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số phải chờ đến hết đến năm 2030 mới được hưởng lợi chính sách này.

"Nơi học sinh cần được hỗ trợ nhất thì lại được hưởng sau. Nếu áp dụng lộ trình như trong dự thảo thì quyền tiếp cận giáo dục của học sinh giữa các vùng không được bình đẳng", bà Thúy nói.

Theo bà, quy định như dự thảo cũng nhằm khuyến khích các địa phương đủ năng lực ngân sách, chủ động và thực hiện trước, không phải để tạo sự phân biệt. Nhưng nếu không có cơ chế hướng dẫn cụ thể, quy định "địa phương có điều kiện" rất dễ hiểu khác nhau, thậm chí tạo dư luận so sánh, gây áp lực cho xã hội.

Do đó, đại biểu đề nghị xem xét điều chỉnh quy định theo hướng giữ mục tiêu miễn phí sách giáo khoa toàn quốc vào năm 2030, nhưng cần ưu tiên thực hiện sớm ở vùng đặc biệt khó khăn, miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi người dân thực sự cần sự hỗ trợ nhất. Như vậy, vừa thể hiện chính sách nhân văn, vừa đúng tinh thần "không để ai bị bỏ lại phía sau" trong giáo dục.

Cùng với đó, bổ sung tiêu chí cụ thể xác định "địa phương có điều kiện" dựa trên năng lực cân đối ngân sách, khả năng xã hội và mức thu nhập bình quân đầu người để việc triển khai minh bạch và tránh tùy tiện.

Cho phép huy động nguồn lực xã hội hóa, quỹ học bổng cũng như doanh nghiệp, tổ chức chính trị - xã hội cùng tham gia cung cấp sách giáo khoa miễn phí thay vì chỉ dựa vào ngân sách Nhà nước.

Đồng thời, đề nghị xem xét thí điểm mô hình thư viện sách giáo khoa dùng chung tại các trường phổ thông từ năm 2026. Đặc biệt, ở vùng nông thôn, miền núi để học sinh được mượn và sử dụng lại sách giáo khoa miễn phí trong thời gian chờ triển khai đồng bộ.

Rà soát bộ sách giáo khoa hiện nay

Tham gia ý kiến, ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan (đoàn Tp.HCM) cho rằng điều quan trọng nhất khi thực hiện một bộ sách giáo khoa thống nhất là giảm lãng phí.

Bà cũng cho hay, dự thảo nghị quyết quy định đến năm 2030 sẽ miễn phí bộ sách giáo khoa duy nhất. Nhưng lại quy định địa phương "có điều kiện" có thể miễn phí sớm hơn từ năm 2026 - 2027.

Đại biểu đề nghị "Không nên phân biệt địa phương có điều kiện hay không có điều kiện. Kể cả địa phương khó khăn, nếu HĐND thấy cần phải miễn phí sách giáo khoa cho học sinh, họ sẽ tự cân đối nguồn lực. Phân biệt có điều kiện và không có điều kiện không hợp lý. Địa phương giàu, học sinh cũng ít khó khăn hơn địa phương không có điều kiện, tại sao lại ưu tiên miễn trước?".

Do đó, theo đại biểu cần phải sửa lại bằng cách: "Khuyến khích các địa phương tiến hành miễn phí sách giáo khoa cho học sinh trước lộ trình của Chính phủ".

ĐBQH Trần Thị Nhị Hà (Ảnh: Phạm Thắng).

Nhấn mạnh quy định về việc thống nhất sử dụng một bộ sách giáo khoa trên toàn quốc là một nội dung quan trọng, ĐBQH Trần Thị Nhị Hà (đoàn Hà Nội) cho rằng nếu không có một bộ sách giáo khoa thống nhất rất khó thực hiện việc điều chỉnh, cập nhật các chương trình giáo dục.

Đồng thời, đại biểu khẳng định: Nhà nước phải đóng vai trò trụ cột trong việc nâng cấp, điều chỉnh kiến thức sách giáo khoa cũng như triển khai chính sách về miễn phí sách giáo khoa.

Tuy nhiên, đại biểu Hà lo ngại việc dự thảo chưa làm rõ lộ trình, phương án thực hiện; hiện nay vẫn chưa lựa chọn được bộ sách giáo khoa thống nhất trên cả nước, trong khi đây là vấn đề cử tri rất quan tâm.

Theo đại biểu, cần có giải pháp mạnh mẽ hơn nữa, cụ thể hơn nữa trong triển khai nội dung này, quy định rõ lộ trình thực hiện.

Đồng thời, thực hiện rà soát bộ sách giáo khoa hiện nay, xem xét cắt bỏ một số sách giáo khoa không cần thiết (về hoạt động trải nghiệm, giáo dục thể chất) để tránh lãng phí nguồn lực cho xã hội cũng như cho phụ huynh học sinh.

Hoàng Thị Bích

Nguồn Người Đưa Tin : https://nguoiduatin.vn/de-xuat-cho-phep-huy-dong-nguon-luc-xa-hoi-hoa-tham-gia-cung-cap-sgk-mien-phi-204251117144325287.htm