Theo Bộ Tài chính, Điều 3 Luật Thuế TNCN hiện hành quy định chung về thu nhập chịu thuế bao gồm 10 loại thu nhập: thu nhập từ kinh doanh; thu nhập từ tiền lương, tiền công; thu nhập từ đầu tư vốn; thu nhập từ chuyển nhượng vốn; thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản; thu nhập từ trúng thưởng; thu nhập từ bản quyền; thu nhập từ nhượng quyền thương mại; thu nhập từ nhận thừa kế; thu nhập từ nhận quà tặng.
Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của đời sống kinh tế - xã hội và các hình thức hoạt động kinh doanh mới đã phát sinh một số khoản thu nhập khác của cá nhân ngoài các loại thu nhập chịu thuế đã được quy định nêu trên và thường là các khoản thu nhập khác có tính chất đặc thù như thu nhập từ chuyển nhượng tài sản, quyền tài sản như chuyển nhượng tên miền internet quốc gia Việt Nam (.vn), chuyển nhượng biển số xe ô tô trúng đấu giá (cùng với xe ô tô gắn biển số trúng đấu giá), giao dịch tài sản số (tài sản ảo, tài sản mã hóa)… Các khoản thu nhập từ chuyển nhượng tài sản, quyền tài sản này cũng có bản chất giống với một số khoản thu nhập không thường xuyên (thu nhập vãng lai) đang thuộc diện chịu thuế TNCN hiện nay như thu nhập từ bản quyền, thu nhập từ nhượng quyền thương mại…
(Ảnh minh họa)
Bộ Tài chính dẫn chứng, ở Thái Lan, thu nhập chịu thuế bao hàm cả thu nhập bằng tiền và hiện vật. Bất kỳ lợi ích nào do người sử dụng lao động hoặc những người khác cung cấp chẳng hạn như nhà cho thuê miễn phí hoặc số thuế do người sử dụng lao động trả thay cho người lao động cũng được coi là thu nhập chịu thuế để tính thuế TNCN. Thu nhập chịu thuế được chia thành 8 loại như sau: thu nhập từ cung cấp dịch vụ cá nhân cho người sử dụng lao động; thu nhập từ tiền lương, tiền công; thu nhập từ chuyển giao bản quyền, chuyển quyền thương mại và sở hữu trí tuệ; thu nhập từ cổ tức, tiền lãi gửi ngân hàng ở Thái Lan, thu nhập từ đầu tư vốn; thu nhập từ cho thuê tài sản, bất động sản, hợp đồng mua bán, cho thuê; thu nhập từ nghề nghiệp tư do; thu nhập từ xây dựng và các công việc khác theo hợp đồng và thu nhập từ kinh doanh, thương mại, nông nghiệp, công nghiệp, vận tải và các hoạt động khác.
Trung Quốc, Luật Thuế TNCN quy định 9 loại thu nhập chịu thuế TNCN bao gồm: thu nhập từ việc làm (tiền lương, tiền công); thu nhập từ việc cung cấp các dịch vụ cá nhân như thiết kế, chăm sóc sức khỏe, tư vấn luật pháp, kế toán…; thù lao của tác giả; thu nhập từ bản quyền; thu nhập từ kinh doanh; thu nhập từ lãi suất, cổ tức và phân phối lợi nhuận; thu nhập từ cho thuê máy móc, thiết bị, phương tiện, tàu thủy và các tài sản khác; thu nhập từ chuyển quyền sở hữu tài sản (chứng khoán, cổ phiếu, bất động sản); thu nhập bất thường khác.
Hàn Quốc, thu nhập chịu thuế TNCN bao gồm: thu nhập từ tiền công, tiền lương lao động; thu nhập từ kinh doanh (bao gồm lợi nhuận từ thương mại, giao dịch bất động sản, cho thuê, mua bán quyền sử dụng và các thu nhập khác tạo ra từ các giao dịch thông thường); thu nhập từ cổ tức (cả từ doanh nghiệp trong nước và ngoài nước); tiền lãi; thu nhập từ lương hưu; các thu nhập khác (giải thưởng bằng tiền hoặc hiện vật, tiền thưởng do trúng sổ xố, trò chơi cá cược, phí người sử dụng từ bản quyền, quyền sử dụng các sản phẩm trí tuệ, thu nhập từ chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản, đánh cá, quyền sở hữu công nghệp, bí mật công nghiệp, thông tin cá nhân, thương hiệu và quyền khai thác nước dưới lòng đất…)
“Theo đó, các nước thường có quy định mang tính nguyên tắc để đảm bảo tính bao quát đối với các khoản thu nhập khác (hay thu nhập có tính chất bất thường) của cá nhân mà không thể xếp vào các nhóm thu nhập chịu thuế được liệt kê tên cụ thể”, Bộ Tài chính cho hay.
Với sự đa dạng nguồn gốc thu nhập của cá nhân gắn với mục tiêu, yêu cầu mở rộng cơ sở thuế, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung quy định về nhóm thu nhập khác để phù hợp với chủ trương của Đảng và nhà nước về mở rộng cơ sở thu thuế, đảm bảo bao quát hơn thực tế hiện nay, đảm bảo tính công bằng giữa các cá nhân có phát sinh thu nhập, đồng thời phù hợp với nguyên tắc đánh thuế TNCN và thông lệ quốc tế.
Các loại thu nhập khác bao gồm: thu nhập từ chuyển nhượng tên miền internet quốc gia Việt Nam “.vn”; thu nhập từ chuyển nhượng chứng chỉ giảm phát thải, tín chỉ các – bon, trái phiếu xanh; thu nhập từ chuyển nhượng biển số xe ô tô trúng đấu giá (cùng với xe ô tô gắn biển số trúng đấu giá); thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số (tài sản ảo, tài sản mã hóa); thu nhập từ quyền sử dụng, quyền sở hữu, chuyển nhượng tài sản khác do Chính phủ quy định.
Thuế TNCN đối với thu nhập khác được tính bằng thu nhập tính thuế nhân với thuế suất. Trong đó thu nhập tính thuế là phần thu nhập vượt trên 10 triệu đồng mà người nộp thuế nhận được theo từng lần phát sinh thu nhập; thuế suất 5% (tương đồng như thu nhập từ bản quyền, nhượng quyền thương mại hiện nay).
Riêng đối với thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số (tài sản ảo, tài sản mã hóa…) trên sàn giao dịch quản lý minh bạch, công khai về giá và với tần suất thường xuyên, đề nghị áp dụng mức thuế suất 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần giao dịch như đối với chuyển nhượng chứng khoán hiện nay.
Đối với thu nhập từ quyền sử dụng, quyền sở hữu, chuyển nhượng tài sản khác do Chính phủ quy định. Việc giao Chính phủ quy định chi tiết về các khoản thu nhập khác sẽ đảm bảo phù hợp với thực tiễn phát sinh, đẩy mạnh việc phân cấp, phân quyền cho Chính phủ quy định chi tiết những vấn đề còn biến động để đảm bảo linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành, phù hợp với các nguyên tắc ban hành Luật được xác định gần đây là Luật chỉ quy định những nội dung có tính nguyên tắc.
Huyền Châu