Đề xuất đặt máy sốc tim ở nơi công cộng: 'Chúng ta đã chậm hơn thế giới 20 năm'

3 giờ trướcBài gốc

Ngừng tim đột ngột là một tình huống cấp cứu khẩn cấp, có thể xảy ra bất ngờ ở bất kỳ không gian công cộng nào, từ sân bay, nhà ga đến trường học hay trung tâm thương mại. Trong những trường hợp này, thời gian cấp cứu tính bằng phút và khả năng sống sót phụ thuộc rất lớn vào việc được can thiệp kịp thời tại chỗ.

Tại nhiều quốc gia, máy sốc timtự động đã được lắp đặt rộng rãi ở nơi công cộng, như một phần không thể thiếu trong hệ thống hỗ trợ cấp cứu ngoài bệnh viện. Những thiết bị này giúp người xung quanh có thể hỗ trợ nạn nhân ngay lập tức trước khi nhân viên y tế đến.

Các bác sĩ bệnh viện TP Thủ Đức, TP.HCM, cấp cứu người đàn ông nguy kịch vì ngưng tim khi đang ngủ.

Mới đây, từ sự ra đi của ông Hoàng Nam Tiến (Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT) vì ngừng tim đột ngột, PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Phó Trưởng bộ môn Tim mạch (Trường Đại học Y Hà Nội) đã chia sẻ mong muốn triển khai thí điểm đặt máy sốc tim tự động ở nơi công cộng để góp phần nâng cao khả năng ứng cứu.

Bộ môn Hồi sức cấp cứu – Trường Đại học Y Hà Nội sẽ phụ trách xây dựng quy trình cấp cứu ngừng tuần hoàn và hướng dẫn sử dụng thiết bị qua các video do bác sĩ chuyên môn thực hiện.

Đề xuất này nhận được nhiều sự ủng hộ từ FPT và các chuyên gia.

Trang bị máy sốc tim nơi công cộng là cần thiết

PGS.TS.BS Đỗ Văn Dũng, nguyên Trưởng khoa Y tế công cộng Trường Đại học Y dược TP.HCM, cho biết các nghiên cứu cho thấy người bị ngưng tim ngoài bệnh viện nếu được hồi sức tim phổi bởi người qua đường có máy sốc tim tự động thì cơ hội sống cao gấp 2 đến 3 lần so với hồi sức tim phổi không có máy sốc tim tự động.

PGS.TS.BS Đỗ Văn Dũng, nguyên Trưởng khoa Y tế công cộng Trường Đại học Y dược TP.HCM

“Theo tôi, trang bị máy sốc tim tự động ở nơi công cộng là điều cần thiết trong điều kiện hiện nay ở Việt Nam”, BS Đỗ Văn Dũng nói.

Ông Dũng cũng nhấn mạnh thêm rằng: "Lắp đặt máy sốc tim nơi công cộng là cần thiết nhưng chưa phải là ưu tiên hàng đầu ở Việt Nam. Tuy nhiên, tại những nơi đông người như ở sân bay thì việc đặt chắc chắn là cấp thiết".

Đồng quan điểm, ThS.BS Đoàn Dư Mạnh, Thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam, chia sẻ mặc dù Việt Nam đến nay mới bắt đầu được đề xuất vấn đề này, nhưng đây là một hướng đi hoàn toàn phù hợp và cần thiết trong bối cảnh tỉ lệ ngừng tim ngoài bệnh viện còn cao.

"Dù chậm hơn thế giới khoảng 20 năm, việc trang bị máy sốc tim tự động tại nơi công cộng hiện vẫn rất cần thiết.

Cần nhớ rằng, cấp cứu ngừng tim là cuộc chạy đua từng giây từng phút. Ngay cả khi gọi 115 lập tức, nhân viên y tế cũng không thể có mặt ngay. Trong khi đó, nếu có máy sốc tim tự động tại chỗ, người xung quanh có thể can thiệp sớm và kịp thời cứu lấy mạng sống bệnh nhân”, BS Mạnh nhấn mạnh.

Không thể phát huy nếu thiếu kỹ năng sơ cứu

Nhiều người lo ngại không phải ai cũng biết sử dụng máy sốc tim tự động đúng cách trong khi thời gian cấp cứu ngừng tim chỉ tính bằng phút. Theo BS Mạnh, điều này không quá lo ngại vì máy tự động không phức tạp như các thiết bị chuyên dụng trong bệnh viện.

ThS.BS Đoàn Dư Mạnh, Thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam.

Người dùng chỉ cần đặt đúng vị trí theo hình minh họa, thiết bị sẽ tự động phân tích nhịp tim của bệnh nhân và xác định có cần sốc điện hay không. Nếu cần, máy sẽ hướng dẫn thao tác bằng giọng nói hoặc hình ảnh một cách trực quan.

Tuy nhiên, để thiết bị này thực sự phát huy hiệu quả, kỹ năng sơ cấp cứu cần được phổ cập rộng rãi trong cộng đồng. Việc đào tạo nên được lồng ghép vào trường học, cơ quan, tổ chức... tương tự như cách chúng ta học về phòng cháy chữa cháy vậy!”, ông Mạnh nói.

Ông Dũng cho rằng việc huấn luyện hồi sức tim phổi (CPR) kết hợp sử dụng máy sốc tim tự động không quá phức tạp. Quan trọng là xây dựng được mô hình huấn luyện phù hợp, mô phỏng các tình huống sát thực tế và có đội ngũ giảng viên đủ năng lực hướng dẫn, biết cách đưa phản hồi chính xác và tích cực để tạo sự tự tin cho người học.

“Kỹ năng này không thể học một lần rồi để đó. Giống như ông bà ta từng nói "văn ôn võ luyện", việc thực hành định kỳ tốt nhất là mỗi 12 tháng sẽ giúp thao tác ngày càng thuần thục hơn, đồng thời rút ngắn thời gian chần chừ khi đứng trước một ca ngừng tim khẩn cấp”, BS Dũng nhấn mạnh.

Vẫn theo lời ông Dũng, CPR và sơ cấp cứu không chỉ hữu ích cho cộng đồng mà còn thiết thực trong chính mỗi gia đình. Việc đưa nội dung này vào chương trình giáo dục phổ thông là cần thiết, nên lồng ghép thêm các mục tiêu về làm việc nhóm, tư duy phản biện, trách nhiệm xã hội và sự chủ động trong tình huống nguy cấp.

Tuy nhiên, để đào tạo đạt hiệu quả, các cơ sở cần có mô hình thực hành, điều này có thể là một rào cản đối với những trường học hoặc đơn vị có điều kiện vật chất còn hạn chế.

5 phút định mệnh giữa sự sống và cái chết

Ngừng tim đột ngột là tình trạng cấp cứu cực kỳ nguy hiểm, xảy ra khi tim ngừng co bóp, khiến máu không thể lưu thông đến não và các cơ quan sống còn. Nếu không được can thiệp trong vòng 3–5 phút, nguy cơ tử vong rất cao do thiếu oxy não.

Nguyên nhân thường gặp nhất là nhồi máu cơ tim cấp khi cục máu đông làm tắc nghẽn động mạch vành, gây hoại tử cơ tim, rối loạn nhịp và dẫn tới rung thất hoặc ngừng tim. Không giống như đột quỵ não có giờ vàng 2–6 tiếng, ngừng tim chỉ cho thời gian cấp cứu tính bằng phút.

Ngoài nhồi máu cơ tim, các rối loạn nhịp tim ác tính, bệnh tim bẩm sinh, viêm cơ tim do virus hay phì đại cơ tim cũng là những nguyên nhân tiềm ẩn. Đặc biệt, ngừng tim còn có thể xảy ra sau đột quỵ não nặng, nhất là khi trung tâm điều hòa tim mạch ở não bị tổn thương.

ThS.BSĐOÀN DƯ MẠNH,Thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam

Đề xuất tích cực và nhân văn

Lắp đặt máy sốc tim tại nơi công cộng nhằm hỗ trợ cấp cứu người bị ngừng tim đột ngột về mặt ý nghĩa là một đề xuất rất tích cực và nhân văn. Nếu thiết bị này được sử dụng đúng cách có thể cứu sống người bệnh trong những phút đầu tiên - giai đoạn vàng trước khi nhân viên y tế đến nơi.

Tuy nhiên, máy sốc tim chỉ phát huy hiệu quả khi có người biết sử dụng. Nếu không được đào tạo, người dùng có thể sử dụng sai, gây nguy hiểm hoặc đối mặt với rủi ro pháp lý nếu hậu quả xấu xảy ra. Do đó, thiết bị này nên được giao cho người có chuyên môn, hoặc ít nhất đã được huấn luyện đúng cách.

Thêm vào đó, việc đào tạo người dân sử dụng máy sốc tim trong thời gian ngắn là điều không dễ, nó liên quan đến dòng điện, nếu dùng sai có thể gây hại cho cả nạn nhân lẫn người dùng.

Hiện nay số lượng bệnh nhân tim mạch ngày càng tăng. Việc đầu tư vào các thiết bị hỗ trợ như máy sốc tim tại nơi công cộng là hướng đi đúng, nhưng cần được triển khai bài bản, đồng bộ và có đội ngũ chuyên môn phù hợp để đảm bảo an toàn, hiệu quả.

BS CKII NGUYỄN ĐỖ NHÂN, khoa Ngoại lồng ngực - Tim mạch, Bệnh viện Thống Nhất, TP.HCM

THẢO PHƯƠNG (ghi)

DI LINH

Nguồn PLO : https://plo.vn/de-xuat-dat-may-soc-tim-o-noi-cong-cong-chung-ta-da-cham-hon-the-gioi-20-nam-post863828.html