Theo Quyết định số 358/QĐ-TTg ngày 10/3/2020, toàn bộ lối đi dân sinh tự phát qua đường sắt trên cả nước phải được xóa bỏ trước cuối năm 2025. Sau hơn 5 năm triển khai, kết quả đạt được vẫn còn khiêm tốn.
Trong tổng số hơn 3.100 lối đi tự mở, mới chỉ khoảng 31% đã được xử lý, còn lại hơn 2.800 lối đi vẫn tồn tại và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn. Những lối đi này hầu hết đã hình thành từ nhiều năm trước, phục vụ nhu cầu đi lại hàng ngày của người dân sống dọc các tuyến đường sắt, khiến việc xóa bỏ hoàn toàn trong thời gian còn lại là thách thức lớn.
Trước thực trạng này, ngày 18/8/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 22/CT-TTg, yêu cầu các bộ ngành và địa phương tăng cường các biện pháp bảo đảm trật tự và an toàn giao thông đường sắt.
Ảnh minh họa
Bộ Xây dựng được giao chỉ đạo và kiểm tra việc thực hiện các quy định pháp luật, tiêu chuẩn kỹ thuật về bảo đảm an toàn; phối hợp với chính quyền địa phương và lực lượng công an để tuần tra, kiểm soát và xử lý nghiêm các vi phạm tại đường ngang và lối đi tự mở.
Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) vừa báo cáo Bộ Tài chính về nhu cầu vốn triển khai Chỉ thị số 22, với tổng kinh phí dự kiến hơn 8.500 tỷ đồng để xử lý các lối đi tự mở và những vị trí nguy cơ cao. Trong giai đoạn 2015 - 2025, VNR đã được bố trí gần 2.000 tỷ đồng để nâng cấp và sửa chữa các đường ngang, hoàn thành 1.060 vị trí, hiện tiếp tục triển khai 184 đường ngang dự kiến hoàn thành trong năm 2025.
Giai đoạn 2025 - 2030, VNR đề xuất đầu tư xây dựng các đường ngang, hầm chui giai đoạn 1 với tổng kinh phí 1.638 tỷ đồng, triển khai dự án sửa chữa, cải tạo cầu, hầm và các ga yếu kém trong giai đoạn 2026 - 2027 với gần 4.900 tỷ đồng, đồng thời thực hiện các hạng mục cấp bách khác như gia cố mái ta-luy, xử lý sạt lở, đá rơi tại các tuyến trọng yếu trong niên hạn 2025 - 2026 với 2.000 tỷ đồng.
VNR kiến nghị Chính phủ và các bộ ngành xem xét, bố trí và cân đối nguồn vốn từ ngân sách trung ương để thực hiện dứt điểm các dự án, xóa bỏ các lối đi tự mở, từ đó nâng cao hiệu quả và an toàn vận tải đường sắt.
Việc xóa lối đi tự mở không chỉ cần nguồn vốn lớn mà còn đòi hỏi hạ tầng thay thế hợp lý để đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân, góp phần giảm thiểu tai nạn và nâng cao hiệu quả vận tải đường sắt trên toàn quốc.
Hùng Nguyễn