Mới đây, Sở Xây dựng TP.HCM đã gửi văn bản đến Cục Đăng kiểm Việt Nam thông tin về đề xuất chuyển đổi động cơ điện song song với động cơ xăng dành cho xe máy chạy xăng. Hiện đề xuất này đang nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ các chuyên gia và người dân.
Cần có quy chuẩn cho việc chuyển xe máy chạy xăng sang điện
Đại diện đơn vị đề xuất cho biết sáng chế này đã có thời gian nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn, đồng thời đơn vị đã đăng ký sở hữu trí tuệ tại Cục Sở hữu trí tuệ. Công ty sử dụng dòng Pin natri – ion an toàn và có quy chuẩn là không cháy nổ, va đập thoải mái.
 Đơn vị đề xuất giải pháp chuyển đổi động cơ điện dành cho xe máy chạy xăng đang chờ hành lang pháp lý để phù hợp. (Ảnh: Đơn vị sản xuất cung cấp) 
Đồng thời, công ty đã làm việc với các cơ quan chuyên trách, nhận được tham vấn của nhiều nhà khoa học, nhà quản lý giàu kinh nghiệm trong các lĩnh vực ô tô, xe máy và cơ khí động lực. Khi các đơn vị đặt câu hỏi, công ty cũng đã giải đáp được hết các nội dung được đặt ra.
“Giải pháp này phù hợp với đời sống người dân, không gây nhiều xáo trộn. Chúng tôi đã chạy thử nghiệm, ứng dụng thực tiễn và đã hoàn thành, chỉ chờ đủ hành lang pháp lý để đưa ra thương mại”- vị đại diện chia sẻ và cho biết sản phẩm được định giá 8 triệu đồng với điều kiện sản xuất số lượng lớn. Khi thay thế chuyển đổi mất 15 phút và bảo hành 2 năm.
Trao đổi với PLO, ông Lê Trung Tính, Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô hành khách TP.HCM cho rằng đây là một ý tưởng hay vì đã có một số quốc gia trên thế giới áp dụng giải pháp này.
Ý tưởng này đảm bảo được hai mục đích là tận dụng những phương tiện cũ còn tốt, đồng thời góp phần giải quyết bài toán khó là thiếu vốn đổi xe điện.
“Để chuyển toàn bộ xe xăng, dầu sang xe điện cần một nguồn vốn khổng lồ trong khi ngân sách luôn có giới hạn. Do đó, đây cũng là giải pháp góp phần đẩy nhanh mục tiêu Net Zero 2050 mà Chính phủ đề ra” - ông Tính cho hay.
Theo ông Tính, để thực hiện giải pháp này, Việt Nam cần học tập kinh nghiệm của những quốc gia đã thực hiện thành công việc chuyển đổi. Đặc biệt là ban hành khung pháp lý rõ ràng, nhất là các chế độ, chính sách hỗ trợ cần thiết vì mục tiêu lợi ích công cộng.
Đề xuất hợp lý nhưng khó khả thi
Chị Nguyễn Thị Hồng Vân (phường Phú Nhuận, TP.HCM) cho biết: “Nếu bắt buộc phải chuyển đổi dùng xe điện thì tôi sẽ lựa chọn mua một chiếc xe mới hơn thay vì hoán cải xe xăng đang đó. Lý do là tôi khá lo lắng độ an toàn và giá thành chuyển đổi”.
 Theo các chuyên gia, chuyển đổi xanh là cần thiết nhưng phải đảm bảo an toàn và đúng hành lang pháp lý. Ảnh minh họa: VĂN THUẬN 
Ông Nguyễn Minh Châu, chuyên gia ô tô, xe máy chia sẻ: "Chuyển đổi động cơ xăng qua động cơ điện cũng là một giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho người dân. Tuy nhiên, để thực hiện việc này sẽ gặp nhiều khó khăn vì chưa có hành lang pháp lý và yêu cầu về tiêu chuẩn đảm an toàn thiết bị khi lưu hành.
Đặc thù, kết cấu và hệ thống điều khiển của xe xăng và xe điện khác nhau nên khi hoán cải phải thay thế nhiều chi tiết, kết cấu như vị trí đặt pin, hộp điều khiển, hệ thống điện.”
Theo ông Châu, việc hoán cải này nếu do đơn vị không đủ năng lực thực hiện, linh kiện kém chất lượng sẽ gây mất an toàn, nguy cơ cháy nổ rất cao.
“Việc hoán cải phải được nghiên cứu kỹ, lấy ý kiến từ chuyên gia đầu ngành, nhất là các nhà sản xuất xe. Từ đó có đánh giá toàn diện, đưa ra quy trình hoán cải và cơ sở pháp lý để đăng ký lại và lưu hành. Mục tiêu quan trọng nhất là đảm bảo an toàn cho người điều khiển xe và người tham gia giao thông” - ông Châu chia sẻ thêm.
Theo đại diện một Trung tâm Đăng kiểm tại TP.HCM, việc thay thế động cơ (thay máy) cho một chiếc xe đã ra thành phẩm đòi hỏi rất nhiều thủ tục.
Hiện nay, xe máy chưa có quy trình cụ thể nhưng đối với ô tô, để thay máy cùng chủng loại, chủ xe phải đi kèm bộ hồ sơ theo đúng quy trình.
Sau khi nộp hồ sơ phải có nghiệm thu, xuất xưởng, kiểm tra hàng hóa nhập khẩu, chủ xe phải đem phương tiện đi nghiệm thu sau khi thay máy. Sau đó, đem đủ hồ sơ đến cơ quan Công an. Cơ quan này sẽ đánh giá và cấp giấy phép cho xe, cấp cà vẹt xe mới (giấy đăng ký xe).
“Sau khi hoàn thành các thủ tục trên, chủ xe tiếp tục đưa xe đi đăng kiểm để hoàn thiện các thủ tục cần thiết. Nếu xe thay máy khác chủng loại thì lại có một quy trình nghiêm ngặt khác nữa. Đề xuất tốt nhưng quy trình thực hiện phải đảm bảo với tiêu chí chặt chẽ, gọn nhẹ mới có thể được người dân ủng hộ”- vị này đề xuất.
Vị chuyên gia lưu ý, khi thay thế động cơ phải tính toán lại công suất và nhiều thông số khác nhau. Nếu ngay từ đầu hãng sản xuất ra loại xe lai (vừa chạy xăng vừa chạy điện- Hybrid) thì sẽ đơn giản hơn là chuyển đổi xe đang chạy xăng sang xe chạy điện. Việc chuyển đổi sẽ gây khó khăn trong quá trình sửa chữa và quy trách nhiệm khi có sự cố.
Ông Nguyễn Minh Đồng, chuyên gia ô tô, xe máy cũng cho rằng giải pháp này khó khả thi.
“Về nguyên tắc kỹ thuật là làm được nhưng về vấn đề kinh tế là không khả thi. Khi sản xuất một chiếc xe Hybrid, chi phí cho pin là rất cao. Nếu phải mua bộ chuyển đổi cho xe xăng thì có thể sắm luôn một chiếc xe điện mới sẽ hợp lý hơn.
Việc gắn pin lên xe đang chạy xăng sao cho an toàn cũng không hề đơn giản. Do đó, đơn vị sản xuất phải đưa bản thiết kế kỹ thuật ra để làm rõ về độ an toàn và cần quy trình kiểm nghiệm thật sự chặt chẽ.”- ông Đồng nhận xét.
Ngày 4-11, lãnh đạo Cục Đăng kiểm cho biết đơn vị đã nhận được văn bản của Sở Xây dựng TP.HCM và đang giao các bộ phận chuyên môn nghiên cứu để đề xuất quy định phù hợp.
Trước đó, tại cuộc họp do Sở Xây dựng TP.HCM chủ trì về việc chuyển đổi động cơ điện cho mô tô, xe máy cũ đang chạy xăng, đại diện Cục Đăng kiểm cho hay hiện chưa có quy định cụ thể về việc cải tạo xe sang sử dụng động cơ điện.
Các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành cũng chưa đề cập chi tiết đến nội dung này. Vì vậy, các hoạt động thử nghiệm, đánh giá việc chuyển đổi hoặc hoán cải mô tô, xe gắn máy chạy xăng sang động cơ điện hiện vẫn chưa có hành lang pháp lý để triển khai chính thức.
Riêng với ô tô, Cục Đăng kiểm đang soạn thảo thông tư sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan lĩnh vực đăng kiểm. Dự thảo nêu rõ, nếu thay thế động cơ đốt trong (xe dùng xăng, dầu) bằng động cơ điện thì công suất lớn nhất của động cơ mới phải nằm trong khoảng 90%-120% so với công suất lớn nhất của động cơ gốc do nhà sản xuất công bố. Hệ thống truyền động điện cũng phải đáp ứng các yêu cầu về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường theo quy chuẩn quốc gia.
So với quy định hiện hành, dự thảo lần này đã bổ sung nội dung cho phép chuyển đổi xe dùng xăng, dầu sang động cơ điện — được xem là bước mở đường cho hoạt động cải tạo phương tiện theo hướng xanh hóa, phù hợp định hướng phát triển giao thông bền vững.
VIẾT LONG
THY NHUNG