Chiều 6-6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp
Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi, cho biết các quy định trong dự thảo Luật thể hiện sự tăng cường quyền tự chủ, trách nhiệm tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp và bảo đảm vai trò quản lý của Nhà nước với vai trò chủ sở hữu ở mức độ phù hợp.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi. Ảnh: QH
Đáng chú ý, về đối tượng áp dụng, một số ý kiến đề nghị bổ sung doanh nghiệp có vốn đầu tư của tổ chức chính trị, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội vào phạm vi điều chỉnh của Luật.
“Thường trực Ủy ban cho rằng các doanh nghiệp này sử dụng nhiều nguồn vốn hỗn hợp, không chỉ là vốn nhà nước nên nếu đưa vào sẽ không bảo đảm tính thống nhất. Thay vào đó, Điều 56 của dự thảo đã quy định các tổ chức nêu trên được áp dụng Luật để thực hiện đầu tư, quản lý vốn và giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết” - ông Mãi cho hay.
Ngoài ra, để bảo đảm giám sát chặt chẽ hoạt động tài chính doanh nghiệp nhà nước theo tinh thần Nghị quyết 12-NQ/TW, dự thảo quy định doanh nghiệp chỉ được tự quyết định cho công ty con vay vốn trong phạm vi giá trị góp vốn. Trường hợp vượt quá phải có phê duyệt của cơ quan đại diện chủ sở hữu. Chính phủ sẽ quy định cụ thể về điều kiện, bảo lãnh, lãi suất cho vay nhằm kiểm soát rủi ro và tránh lạm dụng.
Về hoạt động đầu tư của doanh nghiệp, có ý kiến đề nghị xem xét việc không cho phép toàn bộ doanh nghiệp nhà nước đầu tư bất động sản mà chỉ cho phép doanh nghiệp lớn của nhà nước được đầu tư bất động sản.
“Việc quy định theo hướng không cho phép toàn bộ doanh nghiệp nhà nước đầu tư bất động sản mà chỉ cho phép một số doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn được thực hiện hoạt động này sẽ làm hạn chế quyền tự chủ trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp” – theo Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính.
Theo ông Mãi, doanh nghiệp có vốn nhà nước được thực hiện các hoạt động kinh doanh phù hợp với quy định pháp luật và định hướng của Nhà nước với vai trò chủ sở hữu.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp. Ảnh: QH
Cần cập nhật Nghị quyết 57, 68 và 198
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị rà soát kỹ lưỡng trong từng điều khoản, từng chương, từng điều để không có sự trùng lắp, khó hiểu trong các quy định.
Đề cập đến hệ thống thông tin quản lý và đầu tư nhà nước tại doanh nghiệp (Điều 8), ông Trần Thanh Mẫn nhìn nhận đây là nội dung quan trọng liên quan đến quản lý, kiểm tra, giám sát hoạt động quản lý đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Do vậy, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cân nhắc trong dự thảo luật có cần thiết quy định cụ thể về nội dung, thành phần khai thác thông tin hệ thống này hay giao Chính phủ ban hành nghị định, Bộ Tài chính ban hành thông tư sẽ cụ thể hơn.
Ông Trần Thanh Mẫn cũng đề nghị trong văn bản quy định chi tiết cần rà soát, làm rõ khái niệm, như đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao, đầu tư lớn tạo động lực phát triển nhanh cho các ngành lĩnh vực khác và nền kinh tế, doanh nghiệp thuộc lĩnh vực then chốt thiết yếu của nền kinh tế, đầu tư vào doanh nghiệp để thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế…
“Đây là những khái niệm có phạm vi rộng, do đó cần chú ý quy định cụ thể thuận lợi cho quá trình thực thi” – Chủ tịch Quốc hội lưu ý.
Chủ tịch Quốc hội cũng đề cập đến quy định về bảo toàn và phát triển vốn của doanh nghiệp (điều 26) và đề nghị phải quy định chặt chẽ, chính xác hơn. Theo đó, dự thảo luật cần chỉnh lý theo hướng việc bảo toàn và phát triển vốn doanh nghiệp được đánh giá trên cơ sở hiệu quả tổng thể của doanh nghiệp, có loại trừ các tác động do thử nghiệm công nghệ mới, mô hình kinh doanh.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dẫn chứng các quy định hiện nay như Nghị quyết 57 chỉ loại trừ trách nhiệm trong trường hợp thử nghiệm công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới và có thiệt hại về kinh tế do nguyên nhân khách quan. Còn Nghị quyết 68 nhấn mạnh tính chất là thử nghiệm có kiểm soát đối với công nghệ mới, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh tế mới.
“Tôi đề nghị rà soát, cập nhật vào dự thảo luật những vấn đề mới theo tinh thần Nghị quyết 57, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, Nghị quyết 198 của Quốc hội cụ thể hóa Nghị quyết 68… nhằm tạo thuận lợi cho luật quản lý và đầu tư của nhà nước tại doanh nghiệp khi đi vào thực tiễn” – ông Trần Thanh Mẫn nói.
NGUYỄN THẢO