Sáng 8-8, Sở Xây dựng TP.HCM tổ chức cuộc họp nghe trình bày đề án Kiểm soát khí thải phương tiện giao thông.
Đề xuất xây dựng vùng phát thải thấp
Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP.HCM (thuộc Sở Xây dựng) vừa có báo cáo về đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông TP.HCM.
Trong đó nổi bật là đề xuất thí điểm thiết lập vùng phát thải thấp tại khu vực trung tâm vào năm 2026, nơi có mật độ giao thông và mức độ ô nhiễm cao nhất, hướng tới đối tượng xe thương mại dưới tiêu chuẩn Euro 4 hoặc xe mô tô, xe gắn máy kinh doanh dịch vụ dưới tiêu chuẩn Euro 2.
Vùng phát thải thấp khu vực trung tâm TP bao gồm một đường vành đai giới hạn bởi 15 cầu, bao gồm: Điện Biên Phủ - Bùi Hữu Nghĩa, Bông (Đinh Tiên Hoàng), Hoàng Hoa Thám, Trần Khắc Chân, Kiệu (Hai Bà Trưng), Công Lý (Nam Kỳ Khởi Nghĩa), Lê Văn Sỹ, Nguyễn Văn Cừ, Ông Lãnh (Nguyễn Thái Học), Calmette, Khánh Hội, Nguyễn Hữu Cảnh, Thị Nghè;
Đồng thời, 17 tuyến đường/phố, gồm các tuyến đường Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Phúc Nguyên, Cách Mạng Tháng Tám, Cao Thắng, Lê Hồng Phong, 3 Tháng 2, Lý Thái Tổ, Ngô Gia Tự, Hồ Thị Kỷ, Trần Phú, An Dương Vương, Nguyễn Trãi, Phan Văn Trị, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Cảnh Chân, Trần Đình Xu.
Về lộ trình thực hiện, giai đoạn năm 2027-2032 sẽ mở rộng đối tượng bao gồm các phương tiện xe mô tô, xe gắn máy dưới tiêu chuẩn Euro 2 và xe ô tô dưới tiêu chuẩn Euro 4 lưu thông ở khu vực trung tâm TP.
Bản đồ vị trí dự kiến thiết lập vùng phát thải thấp khu vực trung tâm.
Từ năm 2032 trở đi sẽ nâng tiêu chuẩn khí thải đối với xe ô tô, xe mô tô, xe gắn máy lưu thông vào vùng phát thải thấp. Triển khai vùng phát thải thấp vành đai 1, gồm ranh giới các tuyến đường:
Theo đề án, TP.HCM sau sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu có quy mô dân số hơn 14 triệu người, với hơn 1 triệu ô tô và hơn 10,2 triệu xe máy. Giao thông đường bộ hiện là nguồn phát thải lớn nhất. Ô nhiễm không khí từ giao thông gây thiệt hại kinh tế ước tính hơn 3.000 tỉ đồng mỗi năm, tương đương khoảng 0,25% GRDP của TP.HCM.
Đoạn 1: Ngã 4 Linh Đông (nút giao Phạm Văn Đồng - Vành đai 2) - Vòng xoay Nguyễn Thái Sơn dài 8,5 km, 12 làn xe (lộ giới 60 m). Đoạn này đã hoàn thành, trùng với đường Phạm Văn Đồng.
Đoạn 2A: Vòng xoay Nguyễn Thái Sơn - Ngã tư Bảy Hiền dài 4,8 km. Đoạn này đi trùng với các tuyến đường: Bạch Đằng - Hồng Hà (2 tuyến đường 1 chiều song song mỗi tuyến lộ giới 20 m), Trường Sơn (lộ giới 60 m), Trần Quốc Hoàn (lộ giới 50 m), Hoàng Văn Thụ (lộ giới 32 m).
Đoạn 2B: Ngã tư Bảy Hiền - Hương Lộ 2 dài 4,7 km. Gồm các tuyến đường: Phóng mới 1 đoạn nối từ Ngã tư Bảy Hiền đến đường Thoại Ngọc Hầu (lộ giới 32 m), đường Thoại Ngọc Hầu (lộ giới 40 m), đường Hương lộ 2 (lộ giới 40 m).
Đoạn 3: Hương lộ 2 - Nguyễn Văn Linh dài 8,4 km (lộ giới 60 m). Gồm các tuyến đường: Vành đai trong, Vành đai trong nối dài (đoạn 1 từ Hương lộ 2 đến đường số 29; đoạn 2 từ đường Kinh Dương Vương đến đường Nguyễn Văn Linh). Đoạn này chỉ mới hoàn thiện đoạn Vành đai trong thuộc KDC Tên Lửa (quận Bình Tân cũ).
Lắp đặt camera theo dõi phát thải
Song song đó, trong giai đoạn 2026 - 2032 sẽ lắp đặt 58 camera giám sát ANPR tại tất cả các điểm ra/vào của vùng phát thải thấp và một số giao cắt của các tuyến đường huyết mạch, các nút giao thông quan trọng bên trong LEZ và một số khu vực có mật độ giao thông cao.
Hệ thống này sẽ đối chiếu biển số phương tiện với dữ liệu đăng kiểm quốc gia để xác định tiêu chuẩn khí thải. Các phương tiện vi phạm sẽ bị ghi nhận tự động và gửi thông báo xử phạt điện tử đến chủ xe.
Vị trí lắp đặt camera giám sát ANRP tại khu vực trung tâm.
Giai đoạn từ 2032 trở đi, dự kiến sẽ có khoảng 200 camera ANPR được lắp đặt trong toàn TP. Các vị trí lắp đặt cụ thể sẽ căn cứ vào mức ô nhiễm không khí đo lường tại thời điểm đó.
Dự kiến các tuyến đường khuyến nghị lắp đặt camera như sau: Đường Phạm Văn Đồng, Võ Văn Ngân, Kha Vạn Cân, Trường Thọ, Nguyễn Thái Sơn, Hoàng Minh Giám, Trường Sơn (khu sân bay Tân Sơn Nhất), Trần Quốc Hoàn, Hoàng Văn Thụ, Út Tịch, Cách Mạng Tháng Tám (đoạn gần ngã tư Bảy Hiền); Âu Cơ, Lũy Bán Bích, Thoại Ngọc Hầu, Hòa Bình, Hương Lộ 2;
Kinh Dương Vương (đoạn từ Bến Phú Định), Tân Hòa Đông, Võ Văn Kiệt (đoạn giao Hương Lộ 2 Nguyễn Văn Linh), Nguyễn Văn Linh (vành đai ngoài, nhưng có đoạn đấu nối Vành đai 1 về hướng Nam).
Đề xuất lộ trình hạn chế đăng ký xe xăng mới
Ngoài ra, Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng cũng đề xuất từng bước hạn chế, tiến tới dừng sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch vào năm 2040.
Đối với TP.HCM, đề xuất áp dụng kiểm định khí thải bắt buộc đối với xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành, thí điểm từ ngày 1-7-2026 tại Cần Giờ, Côn Đảo và từ 1-1-2027 trên toàn thành phố. Đồng thời, xây dựng lộ trình hạn chế đăng ký mới xe máy xăng và áp dụng các biện pháp lưu thông tại vùng phát thải thấp.
Trao đổi với PLO, PGS.TS Đỗ Văn Dũng, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật TP.HCM, cho biết ông ủng hộ đề xuất này.
"Hiện nay, tình trạng ô nhiễm môi trường do xe gắn máy ở Việt Nam ngày càng trầm trọng. Một biểu hiện thấy rõ là tại các ngã ba, ngã tư, khí thải như CO phát tiết nhiều, gây cay mắt chúng ta và cũng là mầm mống gây ra nhiều loại bệnh như tim mạch, hô hấp… Do đó, cấm xe xăng không cho vào khu vực nội đô hay không cho đăng ký xe xăng mới cũng là giải pháp hữu hiệu. "- PGS.TS Đỗ Văn Dũng cho hay.
Tuy nhiên, cũng có nhiều chuyên gia cho rằng trước mắt nên tập trung siết chặt kiểm soát khí tại tại các khu vực như Cần Giờ và Côn Đảo. Việc hạn chế đăng ký hay sử dụng xe xăng trong nội đô cần một lộ trình hợp lý để người dân dần thích ứng.
THY NHUNG
NHƯ NGỌC