'Đề xuất liên quan đến mức thuế thu nhập cá nhân chưa phù hợp'

16 giờ trướcBài gốc

PGS.TS Phạm Thế Anh.

Thưa ông, ông đánh giá như thế nào về các phương án đề xuất thu thuế TNCN liên quan đến đối tượng “làm công ăn lương” mà Bộ Tài chính đang đưa ra lấy ý kiến?

- Như nhiều lần khuyến nghị trước đây, tôi ủng hộ việc gắn mức giảm trừ gia cảnh (của bản thân và người phụ thuộc) và các mốc thu nhập trong biểu thuế với CPI hàng năm. Tuy nhiên, phải nói thật giá cả hàng hóa thiết yếu thực tế tăng nhanh hơn rất nhiều so với với giỏ CPI chung. CPI là hàng hóa và dịch vụ chung, trong khi những người có thu nhập thấp và trung bình chỉ tiêu dùng các hàng hóa thiết yếu, đặc biệt là lương thực, thực phẩm, đi lại, xăng dầu, y tế, giáo dục, thuốc men… Do đó, phải căn cứ vào giỏ hàng hóa thiết yếu mà người thu nhập thấp và trung bình bắt buộc phải chi tiêu.

Mức giảm trừ gia cảnh là mức chi tiêu tối thiểu, chi tiêu thiết yếu để duy trì cuộc sống bình thường. Để duy trì mức sống tối thiểu phải căn cứ vào giỏ những hàng hóa dịch vụ thiết yếu. Thực tế, các mặt hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, giá vận tải đi lại, thuốc men, y tế, giáo dục… hiện nay đều đã tăng ít nhất 2 lần so với giá năm 2011 - thời điểm mức giảm trừ gia cảnh cho người lao động là 9 triệu đồng/tháng. Do đó, nếu căn cứ vào CPI để nâng mức giảm trừ gia cảnh thì cũng phải tăng ít nhất 2 lần, chứ không phải là mức 13,3 triệu đồng/tháng như Bộ Tài chính đề xuất.

Tương tự, mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc cũng nên tăng lên hơn nhiều so với mức Bộ Tài chính đã đề xuất vì có thể nhìn thấy ngay, chi tiêu cho một học sinh cũng đã tăng hơn nhiều so với mức giảm trừ áp dụng thời điểm 2011 (3,6 triệu đồng/tháng). Nói đơn giản nhất là chi phí cho học thêm, mức chi đã tăng gấp vài lần so với năm 2011. Do đó, mức đề xuất tăng theo CPI mà Bộ Tài chính đang lấy ý kiến đều chưa phù hợp so với thời giá hiện tại chứ chưa nói đến tương lai.

Chưa kể, nếu chúng ta muốn kích thích tiêu dùng thì phải nâng cao hơn các mức giảm trừ gia cảnh. Bởi vì nhu cầu tiêu dùng của những người thu nhập thấp và trung bình cũng rất lớn nhưng những đối tượng này lại không có dư thu nhập để chi tiêu. Khi nâng mức giảm trừ gia cảnh lên thì đối tượng này có dư địa để chi tiêu. Thực tế, những đối tượng có thu nhập cao khi nâng mức giảm trừ gia cảnh gần như là không thay đổi được hành vi tiêu dùng của họ, họ cũng vẫn chi tiêu như trước đây. Do đó, tôi cho rằng, muốn kích thích tiêu dùng trong nước, cần phải nâng giảm trừ gia cảnh của cả người lao động và người phụ thuộc.

Thế còn phương án đề xuất theo mức tăng thu nhập bình quân đầu người thì ra sao, thưa ông?

- Ở phương án 2, mức giảm trừ gia cảnh được tăng 15,5 triệu đồng/tháng cũng chưa phù hợp. Bởi nếu tính theo mức tăng thu nhập bình quân đầu người thì cần phải quy ra đồng nội tệ, vì người dân sử dụng VNĐ để chi tiêu chứ không phải USD và tính theo VNĐ thì mới phản ánh được mức độ mất giá của nội tệ hay sự tăng phi mã của giá cả sinh hoạt trong bối cảnh tăng trưởng tiền tệ đang cuồn cuộn.

Ví dụ, chúng ta có thể tính mức thu nhập bình quân đầu người là bao nhiêu triệu đồng/tháng vào năm 2011 thì so với hiện tại, mức này tăng lên bao nhiêu thì mức giảm trừ gia cảnh nên đề xuất gấp lên tương ứng với số lần tăng này. Điều này đồng nghĩa với việc mức giảm trừ gia cảnh tăng cùng với với thu nhập của người dân.

Tuy nhiên tôi cho rằng, dù đưa ra mức giảm trừ gia cảnh tính theo cách nào thì cũng phải đủ để trang trải cho các dịch vụ thiết yếu để duy trì mức sống tối thiểu và tái sản xuất sức lao động cho người dân.

Ngoài ra, tôi cũng muốn lưu ý một vấn đề, Việt Nam hiện đang là nước có thu nhập bình quân đầu người ở mức trung bình, trung bình thấp. Tuy nhiên, đóng góp từ thuế TNCN vào tổng thu ngân sách nhà nước của Việt Nam bây giờ đang rất cao - chiếm hơn 9% tổng thu ngân sách.

Bộ Tài chính cũng đã cải tiến biểu thuế TNCN, giảm từ 7 bậc xuống còn 5 bậc và có thay đổi các mức chịu thuế theo từng bậc, ông đánh giá như thế nào về đề xuất này?

- Hiện nay mức đánh thuế cao nhất theo biểu thuế đề xuất ở mức 30%, 35% là quá cao, sẽ làm giảm động lực làm việc của nhóm thu nhập cao - là những chuyên gia, những người có chuyên môn giỏi đi làm thêm. Trong khi đó, Việt Nam đang muốn thu hút chuyên gia giỏi, người lao động giỏi từ nước ngoài trở về nước làm việc nhưng đánh mức thuế TNCN ở mức 30%, 35% thì sẽ không còn hấp dẫn nữa. Thêm nữa, mức 30%, 35% chỉ nên được áp dụng ở những nước có thu nhập từ tiền công, tiền lương rất cao. Ngay ở Singapore, khi người ta muốn thu hút người tài giỏi, khuyến khích động lực lao động thì họ cũng chỉ đưa ra mức thuế cao nhất là 24%. Do đó, tôi đề xuất mức thuế suất cao nhất trong biểu thuế chỉ nên là 20%.

Chưa kể, nếu so sánh với mức đánh thuế 20% trên lãi giao dịch bất động sản (mà Bộ Tài chính đề xuất) thì mức cao nhất lên tới 30% - 35% với người làm công ăn lương là không phù hợp. Bởi người lao động giỏi, làm đúng chuyên môn của mình lại bị đánh mức thuế cao hơn đối tượng đầu tư, đầu cơ. Điều này không khuyến khích những người làm chuyên môn giỏi cống hiến nhiều hơn, trong khi đó, hoạt động lao động sản xuất mới là hoạt động cốt lõi của nền kinh tế.

Trân trọng cảm ơn ông!

Nhật Thu (thực hiện)

Nguồn Doanh nhân & Pháp luật : https://doanhnhan.vn/de-xuat-lien-quan-den-muc-thue-thu-nhap-ca-nhan-chua-phu-hop-84808.html