Đề xuất loạt cơ chế, chính sách đặc thù để TPHCM phát triển đột phá, xứng tầm

44 phút trướcBài gốc

Theo Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Chính phủ trình Quốc hội xem xét, thông qua ngay tại Kỳ họp thứ 10 này sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh.

Xây dựng TPHCM trở thành siêu đô thị lớn nhất Đông Nam Á

Mục tiêu của Nghị quyết là nhằm tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý, đảm bảo cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, chặt chẽ, khả thi, hiệu quả hơn, đáp ứng yêu cầu cấp thiết trong thu hút nhà đầu tư chiến lược, huy động nguồn lực trong và ngoài nước cho đầu tư phát triển, đáp ứng yêu cầu, định hướng phát triển Thành phố sau hợp nhất; khắc phục những khó khăn, vướng mắc, bất cập phát sinh trong quá trình thi hành Nghị quyết số 98/2023/QH15 để xây dựng, phát triển Thành phố Hồ Chí Minh trở thành siêu đô thị lớn nhất tại Đông Nam Á với vị trí, vai trò là đầu tàu dẫn dắt, hạt nhân, động lực tăng trưởng của Vùng Đông Nam Bộ, Tây Nam Bộ và cả nước. Dự thảo Nghị quyết gồm 03 điều: Điều 1 dự thảo Nghị quyết gồm 13 khoản, sửa đổi, bổ sung 06 điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15 (Điều 1, Điều 4, Điều 6, Điều 7, Điều 11, Điều 12), bổ sung 01 điều (Điều 7a), Điều 2 dự thảo Nghị quyết gồm 02 khoản quy định về hiệu lực thi hành và Điều 3 dự thảo Nghị quyết gồm 04 khoản quy định về điều khoản chuyển tiếp.

Chính phủ đề nghị Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh ngay tại Kỳ họp thứ 10, dự kiến bế mạc vào ngày 11/12/2025

Cụ thể, Nghị quyết đề nghị sửa đổi, bổ sung Điều 1 về phạm vi điều chỉnh. Dự thảo Nghị quyết bổ sung nội dung về thành lập và hoạt động của Khu thương mại tự do thành phố Hồ Chí Minh vào phạm vi điều chỉnh; đồng thời loại bỏ quy định về thành phố Thủ Đức ra khỏi phạm vi điều chỉnh do triển khai chính quyền địa phương 02 cấp, Thành phố Thủ Đức đã kết thúc hoạt động vào ngày 01/7/2025 và các quy định về thành phố Thủ Đức tại Nghị quyết 98/2023/QH15 đã được bãi bỏ tại khoản 3 Điều 52 Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Tạo đột phá trong đầu tư, phát triển hạ tầng

Chính phủ cũng đề nghị sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 4 về chính sách đối với mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD).

Nghị quyết số 98/2023/QH15 hiện hành chỉ cho phép đấu giá quỹ đất hình thành từ việc Hội đồng nhân dân Thành phố sử dụng ngân sách địa phương để triển khai dự án đầu tư công độc lập nhằm thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án đầu tư theo đồ án thiết kế đô thị riêng, đồ án quy hoạch đô thị vùng phụ cận các nhà ga thuộc các tuyến đường sắt được cấp có thẩm quyền phê duyệt, vùng phụ cận các nút giao thông dọc tuyến đường Vành đai 3.

Nhằm tạo sự linh hoạt trong quy hoạch và phát triển đô thị, tăng hiệu quả khai thác quỹ đất và huy động vốn đầu tư, đảm bảo đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, xã hội và phát triển bền vững, dự thảo Nghị quyết quy định cho phép Thành phố: được thanh toán cho Nhà đầu tư thực hiện dự án đường sắt áp dụng loại Hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao theo quy định về đầu tư theo phương thức đối tác công tư bằng quỹ đất do Hội đồng nhân dân Thành phố sử dụng ngân sách địa phương triển khai dự án đầu tư công độc lập để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án đầu tư theo đồ án thiết kế đô thị riêng, đồ án quy hoạch đô thị vùng phụ cận các nhà ga thuộc các tuyến đường sắt được cấp có thẩm quyền phê duyệt, vùng phụ cận các nút giao thông dọc tuyến đường Vành đai 3;

Xây dựng công trình nhà ở, thương mại dịch vụ tại nhà ga đường sắt, khu tập kết bảo dưỡng, sửa chữa tàu (đề-pô) và vùng phụ cận các nút giao thông dọc tuyến đường Vành đai 3 thuộc địa phận Thành phố và Ủy ban nhân dân Thành phố quyết định các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật, chỉ tiêu sử dụng đất quy hoạch tại các khu vực này khác với quy định tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch đô thị và nông thôn và bổ sung quy định về bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê mua, cho thuê lại theo thời hạn hoạt động dự án đối với nhà ở, công trình thương mại dịch vụ, công trình sự nghiệp, công trình công cộng tại khu vực nhà ga đường sắt, khu tập kết bảo dưỡng, sửa chữa tàu (đề-pô).

Mở rộng phạm vi áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt tại Điều 36a Luật Đầu tư theo hướng áp dụng cho mọi dự án trong các khu (KCN, KCX, KCNC, Khu công nghệ số tập trung, Khu chức năng trong khu kinh tế, Khu thương mại tự do) nhằm rút ngắn thủ tục hành chính trong các khu này.

Cho phép Thành phố và các tỉnh tự thỏa thuận cơ quan đầu mối đối với các dự án hạ tầng giao thông thuộc thẩm quyền của địa phương đi qua Thành phố và tỉnh khác (bổ sung khoản 8 vào Điều 4) nhằm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, xác định rõ trách nhiệm, bảo đảm triển khai đồng bộ, minh bạch, nâng cao tiến độ và hiệu quả đầu tư, tránh lãng phí nguồn lực, đồng thời tăng cường liên kết giữa các địa phương, góp phần phát triển hệ thống hạ tầng giao thông hiện đại, liên thông và thúc đẩy kinh tế - xã hội vùng.

Cho phép Thành phố được sử dụng khoản thu từ TOD để trực tiếp đầu tư cho dự án đường sắt địa phương và các dự án giao thông thuộc tuyến TOD để địa phương tập trung ưu tiên tối đa nguồn lực cho các dự án trọng điểm.

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn trình bày Tờ trình về dự thảo Nghị quyết

Bổ sung các trường hợp thu hồi đất

Dự thảo Nghị quyết cũng sửa đổi, bổ sung khoản 7 Điều 6 về quản lý đô thị, tài nguyên và môi trường. Theo đó, về chính sách đối với thực hiện hợp đồng BT: Sửa đổi các quy định đối với dự án BT chuyển tiếp tại khoản 7 Điều 6 theo hướng cập nhật các quy định mới của các luật hiện hành, bổ sung căn cứ pháp lý còn thiếu để có cơ sở pháp lý đầy đủ, đồng bộ áp dụng chuyển tiếp đối với các dự án BT chưa hoàn thành.

Cụ thể, bổ sung quỹ đất thuộc trường hợp thu hồi đất hoặc quỹ đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước quản lý theo quy định tại Luật Đất đai hoặc quỹ đất kết hợp các quỹ đất này vào quỹ đất thanh toán để đồng bộ với quy định của pháp luật về PPP hiện hành; cho phép thu hồi đất và giao/cho thuê đất trực tiếp không qua đấu giá, đấu thầu, nhằm đơn giản hóa thủ tục;

Trường hợp chưa giao đất, chưa cho thuê đất đối với hợp đồng BT, bổ sung cơ chế ký kết phụ lục hợp đồng BT để xác định quỹ đất thanh toán, tạo tính linh hoạt trong quá trình thực hiện.

Về chính sách đối với việc thu hồi đất và chuẩn bị thu hồi đất của một số dự án tại Thành phố; lập, điều chỉnh quy hoạch tại Thành phố: Bổ sung các trường hợp thu hồi đất, bao gồm dự án trong khu thương mại tự do và dự án thu hút nhà đầu tư chiến lược tại địa bàn Côn Đảo.

Chính sách này nhằm tạo cơ sở pháp lý để giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất cho các dự án trên, trong đó việc thu hồi đất để thực hiện dự án Khu thương mại tự do đã được Quốc hội cho phép áp dụng tại Nghị quyết 226/2025/QH15 ngày 27/6/2025 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng.

Mở rộng đối tượng được áp dụng quy định tại điểm a khoản 12 Nghị quyết 98/2023/QH15 theo hướng áp dụng việc ban hành danh mục dự án để tổ chức chuẩn bị thu hồi đất trước khi tiến hành điều tra, đo đạc, kiểm đếm, xác minh nguồn gốc đất cho cả dự án thuộc diện Nhà nước thu hồi đất theo Luật Đất đai và các dự án mở rộng (Khu thương mại tự do, dự án chiến lược).

Chính sách trên nhằm tạo hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch cho Thành phố trong việc chủ động chuẩn bị và thực hiện thu hồi đất đối với các dự án có tính chiến lược, thu hút đầu tư lớn; đẩy nhanh tiến độ bồi thường, giải phóng mặt bằng, tránh ách tắc trong khâu chuẩn bị dự án; đồng thời, tăng tính khả thi trong thu hút nhà đầu tư chiến lược, nhất là với các dự án quy mô vốn lớn, mang tính lan tỏa và động lực cho phát triển kinh tế - xã hội.

Phân cấp thẩm quyền cho UBND Thành phố trong việc lập, điều chỉnh quy hoạch chung Thành phố để tạo chủ động, rút gọn thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ lợi ích công, tăng cường kiểm soát và trách nhiệm giải trình, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư triển khai dự án nhanh hơn, vừa bảo đảm chất lượng quy hoạch, vừa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố.

Các đại biểu Quốc hội TPHCM tại hội trường kỳ họp thứ 10

Ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược

Dự thảo Nghị quyết cũng đề nghị sửa đổi, bổ sung Điều 7 về ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào Thành phố.

Bổ sung vào khoản 1 Điều 7 Nghị quyết số 98/2023/QH15 đối với 11 nhóm dự án ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược nhằm mở rộng danh mục các dự án ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược; tập trung vào các dự án đầu tư lớn, mang tính dẫn dắt trong phát triển hạ tầng giao thông, hạ tầng đô thị, hạ tầng du lịch, văn hóa - thể thao, y tế chuyên sâu, năng lượng sạch, logistics, bảo vệ môi trường (xử lý, chuyển đổi các bãi chôn lấp rác đã dừng hoạt động, xây dựng hệ thống thu gom và nhà máy xử lý nước thải đô thị, khu trọng điểm phát triển đô thị được xác định theo quy hoạch chung Thành phố Hồ Chí Minh...); dự án đầu tư tại địa bàn Côn Đảo; dự án xây dựng hạ tầng Khu TMTD.

Việc bổ sung Danh mục nêu trên nhằm tạo hành lang pháp lý linh hoạt và đầy đủ cho Thành phố trong việc lựa chọn, thu hút nhà đầu tư chiến lược có năng lực tài chính, công nghệ và quản trị hiện đại; khuyến khích hình thành các dự án quy mô lớn, có sức lan tỏa, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ - công nghiệp - công nghệ cao; thúc đẩy phát triển hạ tầng và không gian đô thị đồng bộ, hiện đại, xanh và bền vững; đồng thời nâng cao chất lượng sống của người dân và vị thế quốc tế của Thành phố.

Đơn giản hóa quy trình quy hoạch, trình tự, thủ tục đăng ký và lựa chọn nhà đầu tư chiến lược; sửa đổi điều kiện đối với nhà đầu tư chiến lược đồng bộ với các quy định của pháp luật hiện hành, phù hợp với đặc điểm của Thành phố để tạo cơ chế thuận lợi, chặt chẽ, khả thi, minh bạch và thống nhất với quy định mới của pháp luật về đầu tư, đấu thầu và PPP.

Bổ sung ưu đãi đầu tư thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các dự án hạ tầng tại địa bàn có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn để khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư hạ tầng tại địa bàn này; sửa đổi quy định về khẩu trừ chi phí đối với hoạt động nghiên cứu, phát triển để đồng bộ với quy định tại 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.

Quy định rõ trình tự, thủ tục lựa chọn nhà đầu tư chiến lược: Đối với dự án thuộc diện chấp thuận chủ trương đầu tư, cơ quan có thẩm quyền được đồng thời chấp thuận chủ trương đầu tư và nhà đầu tư nếu chỉ có một nhà đầu tư đáp ứng điều kiện;

Trường hợp có từ hai nhà đầu tư chiến lược trở lên cùng nộp hồ sơ hợp lệ, trong vòng 10 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ đầu tiên, cơ quan đăng ký đầu tư phải báo cáo UBND Thành phố ban hành tiêu chí chấm điểm và thành lập Hội đồng xét duyệt để bảo đảm công khai, công bằng, minh bạch;

Đối với dự án không thuộc diện chấp thuận chủ trương đầu tư, cơ quan đăng ký đầu tư cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho nhà đầu tư đáp ứng điều kiện; nếu có nhiều nhà đầu tư cùng đăng ký thì áp dụng quy trình xét chọn tương tự nêu trên. Các trường hợp khác thực hiện theo quy định của pháp luật về đầu tư.

Nhà đầu tư được điều chỉnh quy hoạch phân khu

Dự thảo Nghị quyết cũng bổ sung khoản 11 sau khoản 10 Điều 7 các chính sách sau: Cho phép Chủ tịch UBND Thành phố và các cơ quan có thẩm quyền thẩm định, chấp thuận chủ trương đầu tư, phê duyệt dự án, lựa chọn nhà đầu tư và cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư căn cứ một trong các quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt sau: quy hoạch ngành; quy hoạch tỉnh; quy hoạch đô thị và nông thôn; quy hoạch chi tiết ngành để đánh giá sự phù hợp của dự án với quy hoạch;

Trao quyền cho nhà đầu tư được tổ chức lập, điều chỉnh quy hoạch phân khu (nếu cần) trình cấp thẩm quyền phê duyệt. Nhà đầu tư được lập, điều chỉnh quy hoạch chi tiết, lấy ý kiến cộng đồng dân cư đồng thời với quy hoạch phân khu và không cần lập nhiệm vụ quy hoạch chi tiết;

Cho phép Thành phố được quyết định chỉ tiêu sử dụng đất ngoài các chỉ tiêu sử dụng đất được phân bổ theo quy hoạch sử dụng đất quốc gia trong phạm vi địa bàn Thành phố, bảo đảm phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, hạ tầng đô thị, nhu cầu thực tiễn và cập nhật vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở kỳ sau.

Chính sách này để góp phần tháo gỡ điểm nghẽn lớn về quy hoạch trong triển khai các dự án đầu tư chiến lược, bảo đảm tiến độ và tính khả thi của các dự án quy mô lớn; tạo cơ chế linh hoạt, thống nhất và minh bạch trong công tác quy hoạch và cấp phép đầu tư, tăng khả năng phối hợp giữa Nhà nước và nhà đầu tư; nâng cao sự chủ động của Thành phố trong phát triển không gian đô thị, hạ tầng và sử dụng đất, phù hợp với mô hình quản trị đô thị hiện đại, đồng thời rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư, giảm thủ tục hành chính, đồng thời vẫn bảo đảm yêu cầu công khai, minh bạch, lấy ý kiến cộng đồng; tạo động lực thu hút nhà đầu tư chiến lược.

Chiều 3/12, Quốc hội đã tiến hành thảo luận tại tổ, góp ý vào dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh

Giảm 50% thuế thu nhập cá nhân cho chuyên gia, nhà khoa học

Về thành lập Khu Thương mại tự do thành phố Hồ Chí Minh, dự thảo Nghị quyết bổ sung Điều 7a quy định thiết lập khung pháp lý đầy đủ cho mô hình Khu thương mại tự do, bao gồm: vị trí, cơ cấu khu chức năng, cơ chế quản lý, thẩm quyền, chính sách đất đai, ưu đãi đầu tư, đơn giản hóa thủ tục hành chính và cơ chế hải quan đặc thù.

Việc bổ sung này nhằm tạo không gian thể chế đặc thù, vượt trội cho khu thương mại tự do tại Thành phố Hồ Chí Minh tương tự Hải Phòng và Đà Nẵng để thu hút đầu tư chất lượng cao, phát triển dịch vụ hiện đại và thúc đẩy đổi mới sáng tạo, góp phần đưa Thành phố Hồ Chí Minh trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại quốc tế của khu vực, đồng thời, thực hiện thí điểm mô hình mới, kiểm nghiệm chính sách trước khi nhân rộng ra các địa phương khác.

Các chính sách cụ thể bao gồm: Trao thẩm quyền cho Ủy ban nhân dân Thành phố quyết định thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới Khu thương mại tự do, coi đây là quyết định điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung Thành phố. Đồng thời, Hội đồng nhân dân Thành phố quy định trình tự, thủ tục thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới Khu thương mại tự do;

Giao Ban Quản lý các Khu chế xuất và công nghiệp là cơ quan trực thuộc Ủy ban nhân dân Thành phố, thực hiện các chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước trực tiếp đối với Khu thương mại tự do;

Cho phép giao đất, cho thuê đất không qua đấu giá, đấu thầu đối với các dự án đầu tư trong khu thương mại tự do (trừ dự án nhà ở thương mại), nhằm đẩy nhanh thu hút đầu tư và phát triển hạ tầng khu;

Cải cách thủ tục hành chính và điều kiện đầu tư theo hướng nhà đầu tư nước ngoài được thành lập tổ chức kinh tế mà không cần dự án đầu tư, không cần Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trước, chỉ cần tuân thủ điều kiện tiếp cận thị trường.

Miễn kiểm tra chuyên ngành, không áp dụng biện pháp quản lý ngoại thương nội khối và áp dụng chế độ hải quan ưu tiên cho doanh nghiệp đủ điều kiện: Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 20 năm, miễn 4 năm, giảm 50% trong 9 năm; cùng với giảm 50% thuế thu nhập cá nhân trong 10 năm cho chuyên gia, nhà khoa học, người lao động chất lượng cao, là mức ưu đãi vượt trội hơn các khu kinh tế hiện nay.

Cho phép doanh nghiệp trong khu được phép niêm yết, định giá và thanh toán bằng ngoại tệ - điểm mới so với quy định quản lý ngoại hối thông thường; Thủ trưởng cơ quan hải quan được mở rộng thẩm quyền (quyết định thành lập, đình chỉ kho, bãi, địa điểm hải quan, công nhận chế độ ưu tiên...). Hàng hóa trao đổi giữa các khu chức năng đủ điều kiện khu phi thuế quan được miễn các biện pháp quản lý ngoại thương, tương đương thông lệ quốc tế về khu tự do thương mại.

“Các cơ chế, chính sách đề xuất áp dụng cho Khu TMTD tại Thành phố Hồ Chí Minh hầu hết là tương đồng với các cơ chế đã được áp dụng cho thành phố Hải Phòng tại Nghị quyết số 226/2025/QH15, thành phố Đà Nẵng tại Nghị quyết 136/2024/QH15 và những điểm đang được đề xuất bổ sung mới cho thành phố Đà Nẵng”-dự thảo Nghị quyết nêu rõ.

Trà My

Nguồn CA TP.HCM : http://congan.com.vn/tin-chinh/sua-doi-nghi-quyet-98-de-xuat-loat-co-che-chinh-sach-dac-thu-de-tphcm-phat-trien-dot-pha-xung-tam_186411.html