Đề xuất lùi thời điểm áp thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát đến năm 2028

3 ngày trướcBài gốc

Cân nhắc thời điểm áp thuế

Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) dự kiến sẽ được trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9. Đây là một sắc thuế có ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp và người tiêu dùng, xã hội.

Việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với sản phẩm đồ uống có đường được cho là sẽ giúp kiểm soát thừa cân béo phì tại Việt Nam, cải thiện sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên, cho đến nay, vẫn chưa có nghiên cứu hay chứng cứ khoa học khẳng định nước giải khát có đường là nguyên nhân chính dẫn đến thừa cân béo phì.

Theo một báo cáo của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) năm 2023, tỉ lệ thừa cân béo phì ở học sinh khu vực thành thị cao hơn so với học sinh ở khu vực nông thôn.

Tuy nhiên, tỉ lệ tiêu thụ nước ngọt ở mức độ thường xuyên của trẻ em khu vực thành thị lại thấp hơn của trẻ em ở khu vực nông thôn. Điều này cho thấy, hoàn toàn chưa có cơ sở để khẳng định nước giải khát có đường là nguyên nhân chính dẫn đến thừa cân béo phì mà còn do nhiều nguyên nhân khác.

Theo Viện Dinh dưỡng quốc gia, một số nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì như: thói quen ít vận động, chế độ dinh dưỡng không hợp lý, di truyền, nguyên nhân bệnh lý,...

Ông Cấn Văn Lực - chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV kiêm Giám đốc Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV.

Theo ông Cấn Văn Lực - chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV kiêm Giám đốc Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV, việc tăng thuế đối với đồ uống có đường chưa có căn cứ khoa học cho thấy giúp giảm các căn bệnh béo phì, tim mạch,… vì tác nhân gây bệnh đến từ nhiều nguyên nhân đa dạng.

Ngoài ra, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường chưa chắc đã tác động đến đúng đối tượng cần điều chỉnh hành vi và việc "chuyển dịch" sang nước giải khát khác sẽ tăng, có thể làm tăng béo phì, tim mạch ở góc độ khác; hoặc chuyển sang đồ uống sản xuất thủ công, phi pháp.

Bà Nguyễn Minh Thảo - Trưởng Ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) phân tích, nếu chỉ bổ sung nước giải khát theo tiêu chuẩn Việt Nam, có hàm lượng đường trên 5g/100ml vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là vừa thừa và vừa thiếu, không đảm bảo được sự công bằng. Ngành nước giải khát còn là ngành ảnh hưởng chuỗi giá trị 25 ngành liên quan. Do đó, doanh thu của ngành này khi suy giảm sẽ ảnh hưởng đến điểm GDP toàn nền kinh tế và mục tiêu tăng trưởng 8% của Chính phủ.

Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) đã phân tích các tác động của thuế tiêu thụ đặc biệt theo nhiều chiều và đề xuất lộ trình áp thuế mới bắt đầu từ năm 2028. Nhiều chuyên gia kinh tế và chính sách cũng đã ủng hộ đề xuất này.

Để doanh nghiệp và thị trường có thời gian thích ứng

Trước vấn đề lộ trình tăng thuế như thế nào là hợp lý, trong phiên họp thứ 43 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội nhấn mạnh quan điểm đề nghị Chính phủ cân nhắc, tính toán để doanh nghiệp có thời gian thích ứng, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế còn khó khăn hiện nay.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định nguyên tắc chung là hài hòa giữa yêu cầu bảo vệ sức khỏe của người dân, mục tiêu thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội không cản trở hoạt động bình thường của doanh nghiệp, kết hợp tham khảo kinh nghiệm quốc tế đảm bảo phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam.

Các chuyên gia đề xuất lùi thời điểm áp thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát đến năm 2028.

Tại buổi làm việc với Đoàn Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN (USABC), Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cũng nhấn mạnh đồ uống có đường sẽ có lộ trình tăng thuế rõ ràng, vừa để điều chỉnh thị trường, vừa để doanh nghiệp thích ứng.

Nhiều chuyên gia đã đóng góp ý kiến, cho rằng cơ quan soạn thảo cần đánh giá kỹ tác động, tính toán trên bài toán tổng thể, có tính logic, hợp lý về tăng thu ngân sách và ảnh hưởng tới đời sống doanh nghiệp.

Trong báo cáo nghiên cứu của Viện quản lý kinh tế Trung ương công bố tháng 10/2024, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt 10% đối với nước giải khát có đường sẽ không những có tác động trực tiếp lên ngành đồ uống mà còn có các tác động lan tỏa khác như: Sụt giảm về GDP là 0,448%, tương ứng 42.570 tỷ đồng; Tổng giá trị tăng thêm của nền kinh tế giảm 0,601%; tương ứng 55.077 tỷ đồng; Tổng giá trị sản xuất của những ngành không chịu ảnh hưởng trực tiếp từ việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt 10% đối với nước giải khát có đường sụt giảm 49.995 tỷ đồng.

Đáng chú ý, từ những năm tiếp theo (tức từ năm 2027 trở đi), thu ngân sách từ thuế gián thu sẽ bắt đầu suy giảm với mức -0,495%/năm, tương ứng ước tính giảm khoảng 4.978 tỷ đồng/năm, cùng với đó là nguồn thu từ thuế trực thu cũng tiếp tục giảm. Điều này dẫn tới giảm giá trị tăng thêm, giảm giá trị sản xuất, giảm lợi nhuận; kéo theo làm giảm tổng nguồn thu ngân sách ở các chu kỳ sau.

Bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam cho rằng, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường cần được thực hiện theo cách tiếp cận cân bằng giữa mục tiêu sức khỏe và sự phát triển bền vững của ngành.

"Trong trường hợp Chính phủ coi đây là bước đầu trong lộ trình hạn chế đồ uống có đường, cần cân nhắc lộ trình áp dụng từ 2028 với mức thuế cũng như ngưỡng đường phù hợp để doanh nghiệp có thêm thời gian thích ứng, điều chỉnh công thức sản phẩm và kế hoạch kinh doanh, tránh tác động đột ngột đến thị trường", bà Cúc nói.

Hoàng Thị Bích

Nguồn Người Đưa Tin : https://nguoiduatin.vn/de-xuat-lui-thoi-diem-ap-thue-tieu-thu-dac-biet-voi-nuoc-giai-khat-den-nam-2028-204250326170729986.htm