Hiểu đúng về "miễn trừ trách nhiệm" với cán bộ
Bộ Tư pháp đã công bố hồ sơ thẩm định dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (TK,CLP) thay thế cho "Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí" được Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo.
Một điểm đáng chú ý tại khoản 4, Điều 34 của dự thảo quy định về miễn trừ trách nhiệm Cụ thể, khoản 4 Điều 34 quy định: "Cán bộ, công chức, viên chức, người giữ chức danh, chức vụ và người đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp có hành vi gây lãng phí, hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí được xem xét loại trừ, miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm pháp lý theo quy định của pháp luật có liên quan và của cấp có thẩm quyền".
Trao đổi với Người Đưa Tin, luật sư Phạm Hồng Kiên - Giám đốc Công ty Luật Cán cân Việt cho hay, theo quy định trên những người có hành vi gây lãng phí hoặc vi phạm trong quá trình tổ chức thực hiện nhiệm vụ, nếu xuất phát từ mục đích vì lợi ích chung, không vụ lợi, sẽ được xem xét loại trừ, miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm pháp lý.
Luật sư Phạm Hồng Kiên - Giám đốc Công ty Luật Cán cân Việt.
Quy định này được xây dựng nhằm tháo gỡ tâm lý "sợ sai, sợ trách nhiệm" vốn đang cản trở sự năng động của nhiều cán bộ. Đồng thời, góp phần khuyến khích tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích công, bảo đảm thống nhất với chủ trương của Đảng và Nhà nước cũng như các luật liên quan.
Phải hiểu rằng, đây không phải là cơ chế "miễn trừ đương nhiên" mà cụm từ "được xem xét" tại điều Luật khẳng định, đây là cơ chế có điều kiện, tránh hiểu rằng mọi sai sót gây lãng phí đều được bỏ qua.
Tại dự thảo, Bộ Tài chính cho rằng, để nâng cao hiệu quả công tác TK, CLP trong thời gian tới, hướng tới xây dựng văn hóa TK, CLP, đảm bảo "thực hành tiết kiệm ở mọi ngành, mọi nghề, mọi cán bộ, đảng viên và người dân", dự thảo cũng bổ sung quy định về "Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí" là ngày 31/5 hàng năm.
Về lý do chọn ngày 31/5, cơ quan chủ trì lý giải, đây là ngày đăng bài báo "Thế nào là Kiệm" của Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng trên Báo cứu quốc vào ngày 31/5/1949. Việc chọn ngày này nhằm lan tỏa tư tưởng Hồ Chí Minh về tiết kiệm, chống lãng phí ra toàn xã hội.
Cấm luân chuyển người đấu tranh chống lãng phí
Tại khoản 3,4 Điều 5 dự thảo quy định, người đấu tranh chống lãng phí và người thân được áp dụng các biện pháp bảo vệ kịp thời, bảo đảm an toàn; được bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp theo quy định của Chính phủ.
Người đấu tranh chống lãng phí được bồi thường theo quy định của pháp luật về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước khi cơ quan có thẩm quyền không áp dụng biện pháp bảo vệ hoặc áp dụng không kịp thời gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tài sản, tỉnh thần của người đấu tranh chống lãng phí hoặc người thân.
Các hành vi nghiêm cấm tại điều 5 trong xử lý thông tin phát hiện lãng phí gồm: Dùng bạo lực, gây áp lực, vu khống, cô lập, xúc phạm hoặc xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người đấu tranh chống lãng phí và người thân.
Xâm phạm bất hợp pháp nhà ở, chỗ ở, chiếm giữ, hủy hoại tài sản, xúc phạm nhân phẩm, danh dự hoặc có hành vi ảnh hưởng đến sức khỏe, an toàn cá nhân của người đấu tranh chống lãng phí và người thân.
Trả thù hoặc thuê, nhờ, xúi giục người khác uy hiếp tinh thần, trả thù người đấu tranh chống lãng phí và người thân. Thực hiện không đúng quy định, phân biệt đối xử, đề ra tiêu chí, điều kiện, nhận xét, đánh giá mang tính áp đặt gây bất lợi trong công tác cán bộ, khen thưởng, kỷ luật đối với người đấu tranh chống lãng phí và người thân;
Luân chuyển, điều động, biệt phái người đấu tranh chống lãng phí khi đang giải quyết vụ việc; Gây khó khăn, cản trở khi thực hiện chế độ, chính sách của Đảng, Nhà nước, giải quyết các thủ tục hành chính, các dịch vụ công theo quy định của pháp luật, các hoạt động sản xuất, kinh doanh, nghề nghiệp, việc làm, lao động, học tập hoặc thực thi nhiệm vụ của người đấu tranh chống lãng phí và người thân…
Bổ sung thêm 5 nhóm hành vi gây lãng phí
Tại Điều 32 dự thảo Luật đã bổ sung thêm 5 nhóm hành vi gây lãng phí so với quy định hiện hành để đảm bảo bao quát, có cơ chế xử lý đối với các hành vi gây lãng phí mà Luật hiện hành chưa quy định.
Như vậy, theo dự thảo luật sẽ có tổng 9 nhóm hành vi gây lãng phí:
1. Hành vi gây lãng phí liên quan đến xây dựng, ban hành thể chế trong các lĩnh vực TK, CLP quy định tại Luật này"; 2. Hành vi gây lãng phí trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo quản lý, sử dụng nguồn lực trong các lĩnh vực TK, CLP quy định tại Luật này"; 3. Hành vi gây lãng phí trong quản lý, sử dụng tài chính công;
4. Hành vi gây lãng phí trong mua sắm, thuê, quản lý, sử dụng tài sản công, nhà ở thuộc tài sản công; 5. Hành vi gây lãng phí trong quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên, năng lượng; 6. Hành vi gây lãng phí trong tổ chức bộ máy và quản lý, sử dụng lao động trong khu vực nhà nước;
7. Hành vi gây lãng phí trong quản lý, sử dụng vốn đầu tư công"; 8. Hành vi gây lãng phí trong quản lý, sử dụng vốn nhà nước trong các dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư; vốn nhà nước tại doanh nghiệp; 9. Hành vi gây lãng phí khác theo quy định của Chính phủ.
Đặng Ngọc Thủy