Dự thảo nghị định gồm 8 chương, 196 điều, có nhiều điểm mới đáng chú ý liên quan đến các điều kiện, tiêu chuẩn công nhận liệt sĩ, chế độ ưu đãi người có công.
Cụ thể, dự thảo sửa đổi, bổ sung tại các Điều 14, 34 Nghị định số 131/2021 về điều kiện công nhận liệt sĩ, thương binh đối với trường hợp làm nhiệm vụ quốc phòng an ninh có tính chất nguy hiểm khi xây dựng tuyến biên giới, làm nhiệm vụ mật, thực hiện nhiệm vụ ngăn chặn, bắt giữ đối tượng thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội, sau đó đối tượng bị xử lý theo quy định của pháp luật hình sự.
Giây phút tiễn đưa hài cốt liệt sĩ Hoàng Văn Huyên về quê nhà. Ảnh: Hoàng Anh
Liên quan đến việc phân quyền, Bộ Nội vụ đề xuất để Bộ Quốc phòng, Bộ Công an trực tiếp trình Thủ tướng công nhận liệt sĩ và cấp bằng Tổ quốc ghi công.
Bộ Nội vụ cho hay, theo quy định tại Nghị định số 131/2021, Bộ Nội vụ là cơ quan đầu mối, có trách nhiệm tiếp nhận, thẩm định toàn bộ hồ sơ đề nghị công nhận liệt sĩ và trình Thủ tướng tặng bằng “Tổ quốc ghi công” đối với các trường hợp đủ điều kiện.
Tại phiếu lấy ý kiến thành viên Chính phủ ngày 24/1, Bộ trưởng Bộ Công an đề nghị Chính phủ giao Bộ Công an và Bộ Quốc phòng trực tiếp trình Thủ tướng cấp bằng “Tổ quốc ghi công” đối với người hy sinh thuộc lực lượng công an, quân đội.
Bộ Nội vụ thấy rằng đề nghị của Bộ Công an là phù hợp trong bối cảnh yêu cầu đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền.
Do đó, Bộ Nội vụ đề xuất sửa đổi điểm a khoản 1 điều 18 dự thảo hiện nay như sau: “Bộ Quốc phòng, Bộ Công an hướng dẫn quy trình lập hồ sơ, thủ tục đề nghị công nhận liệt sĩ và lập tờ trình, danh sách kèm theo trình Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định cấp bằng "Tổ quốc ghi công" trong thời gian không quá 50 ngày kể từ ngày cơ quan, đơn vị trực tiếp quản lý người hy sinh xác lập, hoàn thiện các giấy tờ quy định tại điều 17 nghị định này”.
Về thủ tục, hồ sơ công nhận liệt sĩ đối với thương binh chết do vết thương tái phát, Bộ Nội vụ cho hay, theo quy định tại điểm 1 khoản 1 điều 14 Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng thì thương binh có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% trở lên chết do vết thương tái phát phải có bệnh án điều trị vết thương tái phát của bệnh viện và biên bản kiểm thảo tử vong, trong đó khẳng định vết thương tái phát là nguyên nhân chính dẫn đến tử vong.
Theo Bộ Nội vụ, quy định như trên đảm bảo sự chặt chẽ, đảm bảo có đầy đủ cơ sở khoa học để khẳng định nguyên nhân tử vong của thương binh. Tuy nhiên quy định lại chưa thật phù hợp với thực tiễn, với phong tục, tập quán của nhân dân (thường là thương binh điều trị tại các bệnh viện đến khi biết là gần tử vong thì gia đình xin về để từ trần tại nhà, do đó không có biên bản kiểm thảo tử vong). Đặc biệt là đối với các thương binh nặng, có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 81% trở lên (thương binh loại 1), thương binh đang được nuôi dưỡng tại các trung tâm nuôi dưỡng thì khi từ trần trong quá trình điều trị tại trung tâm đều không có bệnh án và biên bản kiểm thảo tử vong.
Do đó, Bộ Nội vụ chỉnh lý quy định tại khoản 8 điều 17 dự thảo hiện nay như sau:
“Đối với thương binh chết do vết thương tái phát, việc cấp giấy chứng nhận hy sinh phải căn cứ:
a) Thương binh có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 81% trở lên chết do vết thương tái phát phải có trích sao bệnh án hoặc xác nhận của cơ sở y tế.
b) Thương binh có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% đến 80% chết do vết thương tái phát phải có trích sao bệnh án của bệnh viện hoặc Trung tâm y tế khu vực”.
Bộ Nội vụ nêu rõ, đối với thương binh 81% trở lên khi từ trần có thể dùng xác nhận của cơ sở y tế, bao gồm cả y tế tuyến xã. Đối với thương binh từ 61 đến 80% khi từ trần vẫn phải có bệnh án nhưng không yêu cầu phải có biên bản kiểm thảo tử vong trong hồ sơ đề nghị công nhận liệt sĩ.
Hương Quỳnh