Bộ Công Thương vừa có báo cáo gửi Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn về dự thảo Nghị định quy định cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân.
Trong bản dự thảo hoàn thiện gửi Phó Thủ tướng, Bộ Công Thương đã lấy thêm ý kiến của Ngân hàng Nhà nước liên quan đến bình quân lãi suất liên ngân hàng thời hạn 6 tháng để làm căn cứ tính toán mức lợi nhuận định mức cho ngành điện.
Giá điện được điều chỉnh tăng, giảm khi nào?
Về nguyên tắc điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, hàng năm, sau khi Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) công bố công khai chi phí sản xuất kinh doanh điện năm N-2, giá bán lẻ điện bình quân được xem xét, điều chỉnh trên cơ sở cập nhật chi phí khâu phát điện, chi phí mua điện từ các nhà máy điện cung cấp dịch vụ phụ trợ theo thông số đầu vào cơ bản trong khâu phát điện và các khoản chi phí khác chưa được tính vào giá điện.
Trong chi phí này cũng sẽ bao gồm lợi nhuận định mức hằng năm của EVN được tính dựa trên các khâu phân phối, bán lẻ điện, điều hành - quản lý ngành, các nhà máy thủy điện chiến lược đa mục tiêu và nhà máy điện hạch toán phụ thuộc khác trong giai đoạn chưa tham gia thị trường điện cạnh tranh của EVN.
Nhân viên điện lực hướng dẫn khách hàng theo dõi sản lượng điện. Ảnh: EVNHANOI
Ngoài ra, yếu tố tỉ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu sẽ không thấp hơn bình quân theo ngày lãi suất liên ngân hàng thời hạn 6 tháng được Ngân hàng Nhà nước công bố.
Theo đó, khi giá bán lẻ điện bình quân giảm từ 1% trở lên so với giá bán lẻ điện bình quân hiện hành thì giá điện được phép điều chỉnh giảm tương ứng.
Khi giá bán lẻ điện bình quân tăng từ 2% trở lên so với giá bán lẻ điện bình quân hiện hành thì giá điện được phép điều chỉnh tăng.
Trường hợp giá bán lẻ điện bình quân tính toán nằm ngoài khung giá, chỉ được xem xét điều chỉnh trong phạm vi khung giá do Thủ tướng Chính phủ quy định. EVN được điều chỉnh tăng hoặc giảm giá bán lẻ điện bình quân trong phạm vi khung giá.
Trường hợp giá bán lẻ điện bình quân cần điều chỉnh cao hơn giá bán lẻ điện bình quân hiện hành từ 10% trở lên, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan kiểm tra, rà soát và báo cáo Chính phủ xem xét, cho ý kiến. Trường hợp cần thiết, Bộ Công Thương phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan báo cáo Ban Chỉ đạo điều hành giá trước khi báo cáo Chính phủ.
Dự thảo nêu rõ việc điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân phải thực hiện công khai, minh bạch.
Đề xuất 3 tháng được điều chỉnh giá điện một lần
Sau khi có căn cứ tính toán, nếu giá bán lẻ điện bình quân giảm từ 1% trở lên so với giá bán lẻ hiện hành, EVN có trách nhiệm giảm giá bán ở mức tương ứng và lập hồ sơ báo cáo EVN để kiểm tra, giám sát.
Nếu giá bán lẻ điện bình quân tăng từ 2% đến dưới 5% so với mức giá hiện hành, EVN lập hồ sơ phương án giá bán lẻ điện bình quân báo cáo Bộ Công Thương kiểm tra, rà soát và cho ý kiến. Mức này thấp hơn so với quy định 3% đang áp dụng.
Về đề xuất này, trước đó Bộ Công Thương cho biết là để nhằm tháo gỡ cho EVN, ở mức điều chỉnh giá điện dưới 5% EVN được quyền tự quyết và sau khi điều chỉnh thì báo cáo Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp các bộ, cơ quan liên quan để giám sát. Tuy nhiên, sau đó EVN đề nghị bổ sung việc đơn vị quyết định điều chỉnh tăng giá điện bình quân ở mức tương ứng sau khi báo cáo và được Bộ Công Thương có ý kiến.
Điều này đồng nghĩa mặc dù được tháo gỡ và tạo điều kiện quyền tự quyết cho EVN trong việc điều chỉnh giá điện ở mức dưới 5%, song EVN vẫn cẩn trọng và cần có cơ quan nhà nước có thẩm quyền có ý kiến trước khi ra quyết định điều chỉnh tăng ở mức dưới 5%. Vì vậy, dự thảo đã bổ sung việc EVN lập hồ sơ phương án giá bán lẻ điện bình quân báo cáo Bộ Công Thương rà soát và cho ý kiến.
Với mức tăng từ 5% trở lên đến dưới 10%, EVN được điều chỉnh tăng giá tương ứng sau khi báo cáo Bộ Công Thương và được chấp thuận. Với mức giá bán lẻ điện bình quân tăng từ 10% trở lên, trên cơ sở hồ sơ phương án giá điện do EVN trình, Bộ Công Thương chủ trì kiểm tra, rà soát và gửi lấy ý kiến các bộ, cơ quan liên quan.
Trên cơ sở ý kiến góp ý các bộ, cơ quan liên quan, Bộ Công Thương tổng hợp, báo cáo Chính phủ xem xét, cho ý kiến. Trường hợp cần thiết, Bộ Công Thương phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan báo cáo Ban Chỉ đạo điều hành giá trước khi báo cáo Chính phủ.
Về thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, trước đó, Bộ Công Thương đề xuất rút ngắn thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân xuống còn tối thiểu 2 tháng kể từ lần thay đổi gần nhất, giảm 1 tháng so với quy định hiện hành.
Tuy nhiên, sau đó Bộ Công Thương đã rút lại đề xuất này, thay vào đó là để giữ nguyên như quy định hiện hành với thời gian điều chỉnh tối thiểu là 3 tháng kể từ lần điều chỉnh giá điện gần nhất.
AN HIỀN