Một trong những nội dung đáng chú ý là đề xuất nâng mức tiền đặt trước từ 20% đến 50% so với giá khởi điểm, nhằm hạn chế tình trạng lợi dụng đấu giá để trục lợi.
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú. Ảnh: PV
Bịt kẽ hở, tăng trách nhiệm của người tham gia đấu giá
Theo Tờ trình, dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung quy định nâng mức tiền đặt trước trong trường hợp giao đất, cho thuê đất theo quy định của Luật Đất đai nhằm hạn chế tình trạng người tham gia đấu giá quyền sử dụng đất lợi dụng mức tiền đặt trước quá thấp để tham gia đấu giá nhằm trục lợi.
Dự thảo quy định theo hướng nâng mức tiền đặt trước đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất ở cho cá nhân và trường hợp giao đất để thực hiện dự án đầu tư tối thiểu là 20% và tối đa là 50% giá khởi điểm.
Dự thảo Nghị quyết cũng quy định xử lý vi phạm đối với người trúng đấu giá trong trường hợp giao đất, cho thuê đất vi phạm nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá dẫn đến quyết định công nhận kết quả đấu giá bị hủy.
Theo đó, người trúng đấu giá bỏ cọc phải bồi thường toàn bộ các thiệt hại phát sinh từ việc tổ chức cuộc đấu giá (giá dịch vụ đấu giá, chi phí tổ chức đấu giá) do phải hủy kết quả đấu giá quyền sử dụng đất để bảo đảm phù hợp với quy định về bồi thường thiệt hại do vi phạm nghĩa vụ. Việc này nhằm hạn chế tình trạng lợi dụng hoạt động đấu giá tài sản để trục lợi, đồng thời, tăng cường trách nhiệm đối với người trúng đấu giá quyền sử dụng đất.
Quang cảnh cuộc họp. Ảnh: PV
Bên cạnh đó, dự thảo Nghị quyết bổ sung quy định cấm cá nhân tham gia đấu giá quyền sử dụng đất sau khi trúng đấu giá mà bỏ cọc với thời hạn 6 tháng đến 5 năm. Đồng thời, để bảo đảm chặt chẽ, khả thi, phù hợp với thực tiễn của từng vụ việc, dự thảo quy định thời hạn cấm đối với từng hành vi vi phạm.
Cụ thể, cấm tham gia đấu giá từ 2-5 năm đối với trường hợp người trúng đấu giá không nộp tiền trúng đấu giá; cấm tham gia đấu giá từ 6 tháng đến 3 năm đối với trường hợp người trúng đấu giá nộp không đầy đủ tiền trúng đấu giá.
Cần linh hoạt để bảo đảm khả thi
Góp ý tại Hội đồng thẩm định, đại diện Bộ Công an cho biết, quy định tỷ lệ đặt cọc trước kia thấp dễ dẫn đến việc thao túng thị trường. Do đó, việc nâng tiền đặt cọc lên mức 20-50% là hợp lý, tránh tình trạng “quân xanh, quân đỏ” thổi giá rồi bỏ cọc. Thực tế thời gian qua, không ít địa phương đã phải hủy hàng chục cuộc đấu giá vì nhà đầu tư trúng giá cao nhưng không nộp tiền, khiến ngân sách thất thu và dự án treo kéo dài.
Song, theo nhiều chuyên gia, việc nâng mức đặt cọc cần được thực hiện thận trọng và linh hoạt. Việc đặt cọc cao không chỉ là biện pháp kỹ thuật mà còn là “bộ lọc” tự nhiên giúp sàng lọc nhà đầu tư nghiêm túc. Tuy nhiên, cơ quan soạn thảo cũng cần tính đến việc không làm mất cơ hội của doanh nghiệp nhỏ, đặc biệt là những đơn vị làm ăn thực chất nhưng tiềm lực tài chính hạn chế.
Phân tích cụ thể, đại diện Bộ Quốc phòng cho rằng, việc nâng mức đặt cọc từ 20-50% là quá rộng, chỉ nên để khoảng ngắn hơn, bởi việc nâng mức đặt cọc như trên sẽ hạn chế tiếp cận đối với những doanh nghiệp nhỏ, ngược lại, với doanh nghiệp lớn, mức tăng này cũng không khiến họ e ngại. Về bồi thường thiệt hại, đại diện Bộ Quốc phòng cho rằng, dự thảo Nghị quyết quy định chung chung, cần quy định cụ thể hơn; đồng thời cân nhắc, bỏ quy định cấm tham gia đấu thầu đối với người trúng đấu giá mà bỏ cọc vì không phù hợp.
Đại diện Bộ Tài chính cho biết, dự thảo Nghị quyết có đầy đủ căn cứ, thực tiễn và rất cần thiết. Góp ý về quy định nâng mức đặt cọc đến 50%, đại diện Bộ Tài chính cho rằng, chỉ nên quy định mức khung như trên, còn mức cụ thể nên giao cơ quan địa phương quyết định cho phù hợp thực tế; không nên quy định bồi thường thiệt hại; đề nghị cân nhắc đối với trường hợp bỏ cọc lần 2 trở lên hoặc có chế tài cao hơn.
Kết luận phiên họp Hội đồng thẩm định, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú đánh giá dự thảo Nghị quyết là rất cần thiết để hạn chế các trường hợp thao túng, lạm dụng trong đấu giá quyền sử dụng đất đã phát sinh trong thực tiễn, khắc phục những bất cập, vướng mắc. Dự thảo Nghị quyết cũng phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất…
Về tính khả thi, Ban soạn thảo cần cân nhắc lại quy định về bồi thường như ý kiến của một số thành viên Hội đồng. Theo Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú, cần bổ sung cơ chế linh hoạt để các địa phương chủ động áp dụng, tránh tình trạng cứng nhắc, gây ách tắc trong xử lý các trường hợp cụ thể.
Hà Phong