Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đề xuất trích 0,1% tổng thu thuế giá trị gia tăng (VAT) nội địa để khuyến khích người tiêu dùng lấy hóa đơn khi mua hàng hóa, dịch vụ.
Cụ thể, nguồn kinh phí này được ngân sách nhà nước đảm bảo hằng năm, bằng 0,1% trên tổng số thu thuế VAT nội địa của năm trước liền kề.
Nguồn tiền sẽ dùng để triển khai các biện pháp khuyến khích người tiêu dùng lấy hóa đơn khi mua hàng hóa, dịch vụ. Đồng thời, quỹ dùng để khen thưởng người tiêu dùng tích cực tố giác cơ sở kinh doanh không lập và giao hóa đơn điện tử.
Theo Cục Thuế, đây không chỉ là một đề xuất quản lý thuế đơn thuần. Đây là sáng kiến hướng đến văn hóa tuân thủ pháp luật tự giác, minh bạch trong kinh doanh, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và bảo đảm nguồn thu ngân sách.
Cơ quan thuế khuyến khích người dân lấy hóa đơn khi mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ góp phần minh bạch nền kinh tế. Ảnh: QH
Nhiều người tự hỏi 0,1% tổng số thu thuế VAT có đáng kể không? Nếu nhìn vào hiệu quả gắn với hành vi và thay đổi thị trường, câu trả lời là rất đáng kể. Theo kinh nghiệm quốc tế, các chương trình này giúp giảm thất thu thuế VAT, đặc biệt ở khối doanh nghiệp nhỏ và dịch vụ nhỏ lẻ.
Tại Việt Nam, nơi hàng triệu giao dịch bán lẻ, ăn uống, vận tải vẫn chưa có hóa đơn đầy đủ, việc tạo động lực cho người mua sẽ trực tiếp làm tăng doanh thu kê khai. Qua đó, Nhà nước không chỉ quản lý được thuế VAT mà còn cả thuế thu nhập doanh nghiệp.
Khi người tiêu dùng tích cực lấy hóa đơn, người bán buộc phải xuất hóa đơn, giúp chuyển đổi thị trường sang giao dịch minh bạch. Doanh nghiệp sẽ nhận thấy xuất hóa đơn là lợi ích lâu dài, nâng cao uy tín. Khoản 0,1% này không phải chi tiêu thuần túy, mà là một khoản đầu tư chiến lược có tác động lan tỏa.
Luật Quản lý thuế từ trước đến nay thường được hiểu là công cụ bắt buộc, xử lý vi phạm. Việc tạo nguồn 0,1% sẽ chuyển hóa chính sách thuế thành công cụ khuyến khích, đặt người nộp thuế ở trung tâm.
Trao giải hóa đơn may mắn cho người mua hàng lấy hóa đơn. Ảnh: QH
Người nộp thuế sẽ hưởng lợi từ các chương trình quay thưởng hóa đơn điện tử may mắn và nhận phần thưởng hợp pháp. Yếu tố then chốt là mọi thông tin về chương trình và cơ chế sử dụng nguồn tiền này phải được công khai, minh bạch. Cục Thuế sẽ chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện hiệu quả, đúng mục đích và phải chịu sự kiểm toán hằng năm.
Tác động dự kiến tại Việt Nam là rất lớn. Dự kiến số lượng hóa đơn xuất ra từ lĩnh vực bán lẻ và dịch vụ nhỏ sẽ tăng 10 - 25%. Ngay cả khi chỉ tăng 2% doanh thu kê khai, giá trị bổ sung cho ngân sách đã lên đến hàng ngàn tỉ đồng, vượt xa chi phí 0,1% bỏ ra.
Quan trọng hơn, chính sách này sẽ nâng cao tính tự giác, giúp người dân hình thành thói quen yêu cầu hóa đơn, giảm giao dịch “chui” và hỗ trợ các hộ kinh doanh chuyển đổi sang kê khai theo luật mới.
Theo Cục Thuế, nếu được Quốc hội thông qua, đây sẽ là bước ngoặt lớn trong hành trình xây dựng nền kinh tế minh bạch và công bằng. Một quyết định hôm nay sẽ mở ra thói quen minh bạch cho hàng triệu người, thay đổi thói quen kinh doanh và tăng thu bền vững.
QUANG HUY