Bộ Công an đang chủ trì xây dựng dự thảo Nghị quyết về bỏ thủ tục công chứng, xác định tình trạng hôn nhân trong các giao dịch mua bán đất, phương tiện giao thông đối với các trường hợp đã số hóa, làm sạch dữ liệu, theo nhiệm vụ được Chính phủ giao tại Nghị quyết 205/NQ-CP về phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 6 và Hội nghị trực tuyến với địa phương.
Dự thảo đang được lấy ý kiến các bộ, ngành, hoàn thiện để trình Chính phủ.
Người dân đang thực hiện thủ tục công chứng tại Văn phòng công chứng tại TP.HCM. Ảnh: TRÍ MINH
Phạm vi điều chỉnh
Dự thảo Nghị quyết quy định việc bỏ yêu cầu thực hiện công chứng hợp đồng, xác nhận tình trạng hôn nhân và xuất trình bản sao giấy tờ cá nhân trong quá trình thực hiện các giao dịch dân sự thuộc một số lĩnh vực cụ thể, đối với các trường hợp đã có dữ liệu số hóa, xác thực đầy đủ trên hệ thống CSDL quốc gia, chuyên ngành.
Các giao dịch được điều chỉnh theo Nghị quyết này bao gồm: Giao dịch mua bán, chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, thừa kế quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất; giao dịch mua bán, chuyển nhượng, tặng cho, đăng ký sang tên quyền sở hữu phương tiện giao thông.
Các nội dung cụ thể được loại bỏ trong quá trình thực hiện giao dịch gồm:
Bỏ yêu cầu nộp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân đối với công dân đã có thông tin hôn nhân được cập nhật, xác thực và chia sẻ từ CSDL quốc gia về dân cư hoặc CSDL hộ tịch điện tử;
Bỏ yêu cầu công chứng hoặc chứng thực hợp đồng giao dịch trong trường hợp các bên đã được định danh, xác thực điện tử mức cao theo quy định pháp luật và hợp đồng được lập, ký, lưu trữ trên nền tảng điện tử có khả năng truy xuất, kiểm tra, bảo đảm toàn vẹn dữ liệu và giá trị pháp lý tương đương hợp đồng công chứng;
Bỏ yêu cầu xuất trình bản sao giấy tờ cá nhân, giấy tờ tài sản nếu các thông tin liên quan đã có trong CSDL và được cơ quan tiếp nhận tra cứu, xác minh thành công.
Quy trình thực hiện
Quy trình giao dịch chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất:
Người chuyển nhượng và nhận chuyển nhượng đăng nhập vào Cổng dịch vụ công quốc gia để khai báo thông tin hợp đồng và yêu cầu đăng ký biến động đất đai;
Xác thực danh tính thông qua VNeID mức 2, đồng thời hệ thống tự động đối chiếu và kiểm tra: nhân thân người thực hiện giao dịch (từ CSDL quốc gia về dân cư); tình trạng hôn nhân (từ CSDL hộ tịch điện tử); quyền sử dụng đất hợp pháp (từ CSDL đất đai);
Hệ thống cung cấp mẫu hợp đồng điện tử có thể ký số hoặc in ra để công dân ký trực tiếp tại bộ phận tiếp nhận;
Cơ quan đăng ký đất đai tiếp nhận hồ sơ, không yêu cầu bản sao giấy tờ tùy thân, không yêu cầu xác nhận tình trạng hôn nhân, trừ trường hợp dữ liệu trên hệ thống chưa đồng bộ, không thể truy xuất đầy đủ hoặc sai lệch thông tin giữa khai báo và dữ liệu hệ thống hoặc có căn cứ cho thấy giao dịch có nguy cơ phát sinh tranh chấp, khiếu nại;
Sau khi hoàn tất đăng ký sang tên, kết quả được trả trực tuyến hoặc trực tiếp theo lựa chọn của người dân.
Quy trình giao dịch mua bán, chuyển nhượng, cho tặng phương tiện giao thông:
Các bên giao dịch đăng nhập vào Cổng Dịch vụ công quốc gia để thực hiện kê khai thông tin hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, tặng cho phương tiện giao thông:
- Xác thực điện tử thông qua VNeID mức độ 2. Hệ thống sẽ tự động đối chiếu và kiểm tra: Nhân thân người thực hiện giao dịch (từ CSDL quốc gia về dân cư); thông tin đăng ký phương tiện và chủ sở hữu (từ CSDL về đăng ký, quản lý xe cơ giới, xe máy chuyên dùng); tình trạng hôn nhân nếu cần xác định tài sản chung (từ CSDL hộ tịch điện tử);
- Hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, tặng cho phương tiện giao thông ký kết trên Cổng Dịch vụ công quốc gia được đính kèm khi chủ sở hữu thực hiện thủ tục Cấp chứng nhận đăng ký xe, biển số xe;
Cơ quan đăng ký phương tiện giao thông không yêu cầu hợp đồng công chứng, xác nhận tình trạng hôn nhân nếu đã có dữ liệu điện tử.
Xử lý trường hợp dữ liệu chưa đầy đủ, chưa xác thực
Theo dự thảo, trường hợp hệ thống dữ liệu chưa cập nhật tình trạng hôn nhân hoặc quyền sở hữu tài sản, cơ quan tiếp nhận có thể yêu cầu người dân bổ sung giấy tờ có liên quan. Hướng dẫn người dân thực hiện cập nhật dữ liệu hộ tịch, định danh hoặc xác thực VNeID mức 2 theo quy định để sử dụng quy trình rút gọn trong các lần giao dịch tiếp theo.
Liên quan đến trách nhiệm lưu trữ và bảo đảm pháp lý, dự thảo quy định hợp đồng và hồ sơ giao dịch được lưu trữ dưới dạng điện tử trong hệ thống thông tin quản lý giao dịch của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
Các hợp đồng giao dịch được ký điện tử và xác thực bởi Tài khoản định danh điện tử mức độ 2 có giá trị pháp lý tương đương hợp đồng có công chứng, chứng thực.
Cơ quan tiếp nhận chịu trách nhiệm lưu trữ đầy đủ nhật ký xử lý, thông tin tra cứu, khai thác phục vụ công tác kiểm tra, thanh tra, giải quyết tranh chấp hoặc xử lý vi phạm (nều có).
HUỲNH THƠ