Đề xuất xây trung tâm chuyển giao công nghệ thực phẩm

4 giờ trướcBài gốc

Ứng dụng khoa học, công nghệ trong công nghiệp thực phẩm còn hạn chế

Theo Viện Công nghiệp thực phẩm (Bộ Công Thương), ngành công nghiệp thực phẩm có vị trí quan trọng, góp phần đóng góp vào GDP của Việt Nam. Với nguồn nguyên liệu dồi dào và đa dạng như lúa gạo, trái cây, thủy sản, ngành công nghiệp thực phẩm giúp chế biến chuyên sâu, tăng giá trị cho nguyên liệu, thúc đẩy xuất khẩu sang các thị trường lớn như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản và thu về hàng tỷ USD hàng năm.

Ngành công nghiệp thực phẩm có tính ứng dụng cao, thường kết hợp với nhiều lĩnh vực khác như hóa học, sinh học và các kỹ thuật mới, kỹ thuật tiên tiến như bao bì thông minh, kỹ thuật lên men hiện đại nhằm tạo ra sản phẩm an toàn, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng và dinh dưỡng của người tiêu dùng. Trong kỷ nguyên số, ngành công nghiệp thực phẩm kết hợp với công nghệ thông tin để ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa quy trình sản xuất, kiểm soát chuỗi cung ứng…

Thực tế trong những năm qua, một số bước tiến đột phá đã thúc đẩy việc ứng dụng công nghệ trong công nghiệp thực phẩm phát triển, tác động đáng kể đến nhiều khía cạnh của chuỗi cung ứng thực phẩm.

Những năm qua, nhiều công nghệ mới đã được ứng dụng vào ngành công nghiệp thực phẩm. Ảnh minh họa

Từ các loại cây trồng biến đổi gen được thiết kế để kháng bệnh và tăng năng suất cho đến các kỹ thuật chế biến thực phẩm tiên tiến giúp tăng hương vị và hàm lượng dinh dưỡng, những cải tiến này đang định hình lại cách thức canh tác, chế biến và cuối cùng là tiêu thụ thực phẩm.

Hơn nữa, sự phát triển của các công cụ kỹ thuật số, chẳng hạn như phân tích dữ liệu và trí tuệ nhân tạo, đang đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa quy trình sản xuất thực phẩm và các chiến lược quản lý. Những tiến bộ này không chỉ cải thiện hiệu quả mà còn mở đường cho việc ra quyết định thông minh hơn trong phân phối thực phẩm và thu hút người tiêu dùng.

Các công nghệ mới đang thúc đẩy các nhà sản xuất tạo ra các sản phẩm thực phẩm lành mạnh hơn và đa dạng hơn bao giờ hết. Các kỹ thuật như in thực phẩm 3D và nông nghiệp tế bào đang tạo nên làn sóng bằng cách cung cấp các giải pháp mới cho tình trạng khan hiếm thực phẩm và thách thức về bảo tồn tài nguyên.

Những công nghệ này không chỉ nâng cao năng lực sản xuất mà còn cung cấp một con đường phát triển bền vững hơn cho ngành công nghiệp thực phẩm. Ví dụ, công nghệ in 3D cho phép tạo ra các thiết kế phức tạp trên thực phẩm mà trước đây không thể thực hiện được, trong khi nông nghiệp tế bào có tiềm năng sản xuất thịt mà không cần chăn nuôi, giúp giảm đáng kể việc sử dụng tài nguyên và lượng khí thải nhà kính.

Mặc dù đạt nhiều thành tựu, nhưng việc ứng dụng khoa học, công nghệ vào công nghiệp thực phẩm thời gian qua vẫn còn nhiều tồn tại như: Chi phí đầu tư máy móc, dây chuyền hiện đại còn cao, khó tiếp cận với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trình độ nhân lực vận hành, bảo dưỡng công nghệ mới chưa đồng đều; cơ sở hạ tầng, kho bãi, logistics lạnh chưa đáp ứng yêu cầu bảo quản, chế biến hiện đại.

Bên cạnh đó, còn có những khó khăn trong việc đồng bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc; tốc độ chuyển giao công nghệ từ nghiên cứu ra sản xuất còn chậm.

Tăng nghiên cứu khoa học, xây dựng chuẩn cho công nghiệp thực phẩm

Theo TS. Vũ Nguyên Thành, Viện trưởng Viện Công nghiệp thực phẩm (Bộ Công Thương), khoa học, công nghệ được coi như là “đầu tàu” của đất nước. Nếu như chúng ta đang đặt mục tiêu GDP tăng trưởng 8%, thậm chí tới 10%, khoa học, công nghệ chắc chắn phải tăng trưởng lên tới 20 - 30% trong những năm tới.

Đối với vấn đề xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn trong lĩnh vực công nghiệp thực phẩm, cách đây 5 năm, Viện Công nghiệp thực phẩm cùng với Vụ Khoa học công nghệ (nay là Cục Đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh và Khuyến công) để đưa ra các định hướng phát triển cho công nghệ thực phẩm tới năm 2025, tầm nhìn 2030.

“Chúng tôi cũng đã xây dựng những cái nhiệm vụ như điều tra, khảo sát khó khăn của doanh nghiệp, xây dựng cơ sở dữ liệu của doanh nghiệp, rà soát các tiêu chuẩn, quy chuẩn để đề xuất các giải pháp giải quyết các khó khăn hạn chế trong hoạt động này”, TS. Vũ Nguyên Thành cho hay.

TS. Vũ Nguyên Thành, Viện trưởng Viện Công nghiệp thực phẩm. Ảnh: Phong Lâm

Cũng theo TS. Vũ Nguyên Thành, Viện Công nghiệp thực phẩm đã xây dựng lộ trình phát triển của Viện tới năm 2030 và những năm tiếp theo gắn với những cái công nghệ mang tính chất định hướng đột phá. Ví dụ như ứng dụng công nghệ in 3D trong thực phẩm để tạo các sản phẩm protein từ các dạng protein thay thế từ nguồn vi sinh vật hoặc thực vật; công nghệ chế biến sâu. Tuy nhiên, việc thực hiện các lộ trình này còn gặp nhiều khó khăn.

Về giải pháp, theo TS. Vũ Nguyên Thành, cần xây dựng một trung tâm kết nối và chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực công nghiệp thực phẩm và công nghệ sinh học. Đây sẽ là nơi để các doanh nghiệp trong nước, các doanh nghiệp ngoài nước có thể tìm thấy nhau, hợp tác để chuyển giao công nghệ.

“Với trung tâm này, chúng tôi hy vọng sẽ đẩy nhanh quá trình tiếp thu công nghệ từ các doanh nghiệp Việt Nam cũng như từ nước ngoài. Thông qua đó, các nhà khoa học trong nước cũng sẽ có thể tiếp cận công nghệ mới, tiến tới làm chủ công nghệ mới, dựa trên nền tảng đó để phát triển các công nghệ mang tính chất đột phá", TS. Vũ Nguyên Thành cho hay.

Ứng dụng công nghệ hiện đại giúp ngành công nghiệp thực phẩm nâng cao năng suất, giảm chi phí sản xuất, đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm, đồng thời đáp ứng xu hướng tiêu dùng xanh, bền vững.

Phong Lâm

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/de-xuat-xay-trung-tam-chuyen-giao-cong-nghe-thuc-pham-414655.html