DeepSeek - thầy bói của giới trẻ Trung Quốc?

7 giờ trướcBài gốc

Cơn sốt “thầy BaZi”

Trong ánh sáng của màn hình máy tính xách tay, Zhang Rui, 31 tuổi, đang gõ cẩn thận dòng chữ theo lời nhắc mà cô tìm thấy trên mạng xã hội Trung Quốc: "Gửi thầy BaZi. Xin hãy phân tích số phận của tôi, mô tả các đặc điểm ngoại hình, các sự kiện quan trọng trong cuộc sống và vận may tài chính của tôi. Tôi là phụ nữ, sinh ngày 17/6/1993 lúc 4h42 tại Hàng Châu, Trung Quốc".

Sau đúng 15 giây, DeepSeek R1 - AI tiên tiến nhất của Trung Quốc (còn được biết đến với biệt danh “thầy BaZi” khi trả lời các câu hỏi về bói toán) đã phản hồi. Màn hình hiển thị sự phân tích chi tiết về vận may của cô gái và một số thông tin quan trọng như: 2025-2027 là giai đoạn thăng hoa cho sự nghiệp của cô… Zhang Rui thở phào.

“Thầy BaZi” của DeepSeek đang lôi kéo giới trẻ Trung Quốc tham gia dự đoán tương lai.

Cô vừa mới nghỉ việc làm quản lý sản phẩm tại một công ty công nghệ lớn để khởi nghiệp kinh doanh riêng và giờ đây cô cảm thấy mình được công nhận. Mấy năm qua, cô đã tìm đến nhiều thầy bói Trung Quốc truyền thống trước khi đưa ra quyết định quan trọng trong cuộc đời. Gần đây, cô tìm kiếm sự hướng dẫn từ “thầy BaZi” của DeepSeek mà chỉ mất mức phí khoảng 70 USD cho một lần.

“Tôi bắt đầu nói chuyện với DeepSeek như những lời chỉ dẫn và sau đó nhờ đến “thầy BaZi”. Đây là phương pháp mà tôi tìm đến khi cảm thấy mông lung bởi những suy nghĩ và cảm xúc hoặc đầu óc bị trống rỗng”. Zhang Rui kể và giải thích thêm rằng công cụ này đã hỗ trợ tinh thần cô và đóng vai trò là một phương pháp thay thế thuận tiện cho liệu pháp tâm lý.

Zhang Rui lần đầu biết đến DeepSeek vào tháng 1/2025, khi tin tức về sự ra mắt của DeepSeek R1 tràn ngập trang WeChat của cô. Cô đã thử nó vì tò mò và bị choáng ngợp. “Không giống như các mô hình AI khác, nó trả lời mọi câu hỏi một cách trôi chảy, gần giống như con người”, Zhang Rui nói. Tự nhận mình là người đam mê tâm linh, Zhang Rui đã sớm thử nghiệm khả năng xem bói bằng “thầy BaZi” và thấy kết quả rất khả quan.

Đáng chú ý là Zhang Rui không phải là trường hợp cá biệt. Khi DeepSeek nổi lên là đối thủ cạnh tranh mạnh mẽ với OpenAI, những người trẻ tuổi ở Trung Quốc bắt đầu sử dụng AI nhiều hơn để mở rộng các hoạt động bói toán. Chỉ riêng trong tháng 2, hơn 2 triệu bài đăng đề cập đến “bói toán DeepSeek” trên WeChat - mạng xã hội lớn nhất của Trung Quốc.

Theo WeChat Index, một công cụ mà WeChat phát hành để theo dõi các từ khóa thịnh hành của mình, trên khắp các phương tiện truyền thông xã hội Trung Quốc, người dùng đang chia sẻ các bài đọc do AI tạo ra, thử nghiệm công nghệ tiên đoán và xem lại các văn bản tâm linh cổ xưa với sự trợ giúp của DeepSeek.

Một quảng cáo dự đoán tương lai bằng AI trên mạng Internet.

Cấu trúc logic về thần học

BaZi, hay Tứ trụ của số phận là một hệ thống bói toán truyền thống của Trung Quốc, lập bản đồ số phận của mọi người dựa trên ngày và giờ sinh của họ. Nó phân tích sự cân bằng của kim-mộc-thủy-hỏa-thổ trong biểu đồ cuộc đời của một người để dự đoán thành công trong sự nghiệp, các mối quan hệ và vận may tài chính. Theo truyền thống, việc xem bói đòi hỏi một bậc thầy có tay nghề cao để diễn giải những cách phức tạp, đan xen của các yếu tố tương tác. Nhưng “thầy BaZi” cũng có cách lý giải khá logic dựa trên mô hình xem bói này.

Cụ thể, “thầy BaZi” có thể cung cấp sự phân tích về mất cân bằng nguyên tố của một người, dự đoán những thay đổi sắp tới trong cuộc sống và thậm chí gợi ý về quỹ đạo sự nghiệp. Ví dụ, một người mang mệnh mộc có thể được khuyên theo đuổi sự nghiệp trong các ngành công nghệ, giải trí hoặc tìm kiếm những người bạn đời mệnh thủy (khả năng thích nghi, trực giác). Trong khi đó, một vòng đời được chi phối bởi kim (bướng bỉnh, quyết đoán) có thể cần phải được dập tắt bằng một cách tiếp cận phù hợp hơn với hỏa (đam mê, cân nhắc).

Chính cấu trúc logic này đã thu hút Weixi Zhang và Boran Cui làm việc trong ngành công nghệ tại Bắc Kinh và đang nghiên cứu về thần học truyền thống của Trung Quốc. Từ đầu năm 2024, hai kỹ sư này đã tự học những kiến thức cơ bản về bói toán Trung Quốc thông qua các hướng dẫn trên mạng xã hội Xiaohongshu và các video, thảo luận trên YouTube Xiaoyuzhou - một nền tảng podcast. Nhưng phải đến năm 2025, họ mới thực sự đắm mình vào việc thực hành khi phân tích BaZi do AI hỗ trợ trở nên phổ biến thông qua DeepSeek R1. Trong khi đó, Rachel Zheng, một nhà văn tự do 32 tuổi, gần đây cũng khám phá ra bói toán AI và hiện thường xuyên sử dụng DeepSeek R1 để tạo ra các lời nhắc viết sáng tạo dựa trên BaZi.

Trong một truy vấn gần đây, cô đã yêu cầu DeepSeek R1 đưa ra lời khuyên về cách cô có thể truyền tải năng lượng nguyên tố tốt nhất của mình vào các bài viết, kịch bản và mô hình đã đưa ra lời nhắc cô nên bắt đầu với một bộ phim kinh dị tâm lý phản ánh vòng đời hiện tại của cô, thậm chí còn gợi ý cả phong cách viết. Mẹ của Rachel Zheng, theo lời giới thiệu của con gái, cũng bắt đầu tham khảo ý kiến của “thầy BaZi” về các vấn đề sức khỏe và tâm linh.

Và cơn sốt này đã khơi dậy sự tò mò về DeepSeek ngay cả đối với những cá nhân ít am hiểu công nghệ ở Trung Quốc. Frank Lin, một kế toán 34 tuổi ở tỉnh Hà Bắc, miền Bắc Trung Quốc, đã ngay lập tức bị cuốn hút vào “thầy BaZi” khi làm theo các gợi ý mà anh tìm thấy trên mạng xã hội, mặc dù chưa bao giờ sử dụng bất kỳ chatbot AI nào khác. Nhiều người khác cho biết, việc tham khảo ý kiến của DeepSeek R1 về các vấn đề của họ đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống.

Không giống như các thầy bói truyền thống, “thầy BaZi” có thể được truy cập 24/7 trên trình duyệt hoặc ứng dụng di động và được sử dụng miễn phí. Người dùng cũng cho biết họ thấy DeepSeek R1 tốt hơn nhiều so với ChatGPT (chatbot của OpenAI) trong việc xử lý các bài đọc liên quan đến “thầy BaZi”.

Giới trẻ đang bị ảnh hưởng nhiều bởi các dự đoán tương lai do AI đưa ra.

Cơ hội kiếm tiền

Khi nhận ra khoảng cách giữa phân tích của “thầy BaZi” và các thầy bói khác, Weixi Zhang bắt đầu thử nghiệm để tạo ra các lời nhắc hiệu quả cho các bài đọc của “thầy BaZi”, sau đó ghi lại và đăng kết quả của mình. Hiện cô đang thực hiện một hướng dẫn chi tiết khác về cách tạo ra các lời nhắc DeepSeek tốt nhất để xem bói. Cô cũng đang khám phá một ý tưởng khởi nghiệp tiềm năng tập trung vào tâm linh AI. Rất nhiều người khác cũng đang chia sẻ rộng rãi các hướng dẫn tương tự.

Trên Xiaohongshu và Weibo, các bài đăng về những lời nhắc tốt nhất để tính toán số phận của một người qua “thầy BaZi” đã thu hút hàng trăm nghìn lượt thích. Một số bài đăng còn cung cấp chuỗi truy vấn từng bước chi tiết được cho là mang lại kết quả tốt nhất. Các lời nhắc được đề xuất từ các chuyên gia truyền thông xã hội thường rất cụ thể như yêu cầu DeepSeek R1 chỉ phân tích một trụ cột số phận tại một thời điểm thay vì cả bốn, hoặc phân tích mức độ tương thích của một người với một mối quan tâm lãng mạn cụ thể thay vì dự đoán cuộc sống tình yêu của người đó nói chung…

Những doanh nhân như Levy Cheng cũng đang cố gắng xây dựng các sản phẩm hoàn toàn mới để cung cấp các bài đọc cho “thầy BaZi”. Là người có nền tảng trong việc tạo ra AI cho các dịch vụ pháp lý, Levy Cheng coi “thầy BaZi” là nơi đặc biệt có thể hưởng lợi từ khả năng xử lý các biến phức tạp của mô hình lý luận AI. “Không giống như chiêm tinh học hay bói bài tarot, “thầy BaZi” không chỉ là sự trấn an về mặt cảm xúc mà là về suy luận logic. Theo cách đó, nó gần với tư vấn pháp lý hơn là tư vấn tâm lý”.

Levy Cheng đã có ý tưởng này cho công ty khởi nghiệp Fatetell của mình vào năm 2023 và đảm bảo được nguồn tài trợ cho công ty vào năm 2024 nhờ AI bói toán. Tuy nhiên, phải đến năm 2025, khi DeepSeek R1 ra mắt, sản phẩm của anh mới thực sự bắt đầu thu hút được sự chú ý vì nó tích hợp nhiều mô hình AI như ChatGPT, Claude và Gemini để trả lời các truy vấn liên quan đến bói toán khác nhau và hiện cũng sử dụng cả DeepSeek R1 để suy luận logic. Kết quả là anh có được một báo cáo chuyên sâu về tương lai của khách hàng, giống như báo cáo về tính cách hoặc khả năng tương thích.

Mỗi một “bản dịch tính cách và vận mệnh” của một người được Fatetell rao bán với giá là 39,99 USD. Hiện tại, với đà phát triển của AI, Levy Cheng đang chuyển hướng kinh doanh sang cả thị trường nước ngoài. Fatetell hiện có sẵn bản dịch bằng cả tiếng Anh và tiếng Trung cho những yêu cầu bói toán.

Lời hứa và hiểm họa của các nhà tiên tri AI

Tuy nhiên, giới nghiên cứu chiêm tinh học đã bày tỏ lo ngại về việc liệu những dự đoán của AI có thể mang lại cho mọi người hy vọng sai lầm hay gây hại bằng cách đưa ra những nỗi sợ vô căn cứ hay không. Trên Xiaohongshu, một người dùng có tên Wandering Lamb đã chia sẻ rằng, cô cảm thấy khó chịu khi đọc bài bói của “thầy BaZi” sau khi chatbot nói rằng cô sẽ có hai cuộc hôn nhân thất bại, trải qua bạo lực gia đình, bị bệnh nặng và phải đối mặt với sự phản bội của những người bạn thân trong vòng 10 năm tới. “Thầy BaZi” thậm chí còn dự đoán rằng, cô sẽ mắc bệnh tiểu đường ở tuổi 48 và phải nhập viện vì đột quỵ ở tuổi 60. Nhiều người dùng khác cũng trả lời rằng họ đều nhận được những bài đọc xấu một cách kỳ lạ.

Zhang Shiyao, một nghiên cứu sinh các mô hình AI tại Đại học Xi'an Jiaotong cho biết: "Công chúng nói chung có xu hướng coi AI là một nhân vật có thẩm quyền biết tất cả mọi thứ, có thể lý luận thông qua mọi logic trong vài giây, như thể nó là một vị thần. Trong khi đó, các mô hình lý luận AI sử dụng các quy trình suy nghĩ giống con người, thì những gì trông giống như khả năng nhận thức chỉ là sự mô phỏng chuyên môn của con người, truyền tải quá ít thông tin thực tế để hướng dẫn các quyết định quan trọng trong cuộc sống của một cá nhân. Nếu không biết giới hạn về khả năng và sự an toàn của các mô hình AI, việc thúc đẩy các mô hình AI đưa ra hướng dẫn quyết định cuộc sống siêu cụ thể có thể gây ra hậu quả đáng lo ngại".

Ting Guo, Phó giáo sư nghiên cứu tôn giáo tại Đại học Hong Kong (Trung Quốc) nhận định, sự gia tăng của bói toán DeepSeek diễn ra trong thời điểm tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên Trung Quốc đang ở mức cao (khoảng 16%) vào cuối năm 2024. Trên phương tiện truyền thông xã hội, hàng triệu thanh niên Trung Quốc hiện tự coi mình là "thế hệ cuối cùng", bày tỏ sự miễn cưỡng về việc cam kết kết hôn và làm cha mẹ trước tương lai vô cùng bất định.

"Khi kinh tế trì trệ và tỷ lệ việc làm thấp, các hoạt động tâm linh tạo ra ảo tưởng về sự kiểm soát và mang lại sự an ủi và ngày càng nhiều người thích hoạt động này trong bối cảnh riêng tư hơn, như việc chỉ có màn hình máy tính hoặc điện thoại biết. Sự tôn kính đối với công nghệ cho thấy lý trí và cảm xúc là không thể tách rời. AI đã trở nên mê hoặc và hiện thân là một nhà tiên tri kỹ thuật số cộng hưởng với những mong muốn sâu sắc nhất của chúng ta về sự hướng dẫn và ý nghĩa. Mọi người sẽ luôn muốn có câu trả lời. Và sự phổ biến ngày càng tăng của DeepSeek chỉ là sự khởi đầu”, Phó giáo sư Ting Guo cảnh báo.

Chu Nguyễn

Nguồn ANTG : https://antg.cand.com.vn/khoa-hoc-ky-thuat-hinh-su/deepseek-thay-boi-cua-gioi-tre-trung-quoc--i762134/