Đền thờ Lê Hoàn – Di sản nghìn năm khẳng định vị thế xứ Thanh

2 giờ trướcBài gốc

Đền thờ Lê Hoàn (xã Xuân Lập, Thanh Hóa) – Di tích quốc gia đặc biệt gắn liền với sự nghiệp của vua Lê Đại Hành

Đền không chỉ là nơi thờ tự, tri ân công đức vị vua khai sáng triều Tiền Lê, mà còn là minh chứng sống động cho sức sống trường tồn của lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng người Việt.

Hào khí Tiền Lê và di tích ngàn năm

Theo truyền thuyết, thân mẫu của Lê Hoàn một lần đi bắt ốc bất ngờ lâm bồn, sinh hạ cậu bé có gương mặt khôi ngô, ánh mắt sáng và tiếng khóc vang dội.

Thời niên thiếu, Lê Hoàn còn gắn liền với truyền thuyết rồng vàng ấp mình, điềm báo về bậc đế vương. Nhờ tư chất hơn người, ham đọc sách, giỏi võ nghệ, ông sớm được vua Đinh Tiên Hoàng tin cậy, giao trọng trách quản lý binh sĩ, thăng đến chức Thập đạo tướng quân, Điện tiền đô chỉ huy sứ.

Sau biến cố Đinh Tiên Hoàng bị ám hại, đất nước rơi vào cảnh thù trong giặc ngoài, quân Tống lăm le xâm lược, Chiêm Thành dòm ngó biên cương, Lê Hoàn được quần thần tôn lên ngôi hoàng đế để giữ nước, an dân.

Lịch sử đã chứng minh sự lựa chọn ấy là đúng đắn: chỉ vài năm trị vì, ông đã lập nên những chiến công hiển hách, tiêu biểu là chiến thắng Bạch Đằng năm 981, khiến quân Tống đại bại và buộc phải thừa nhận Đại Cồ Việt là quốc gia độc lập.

Không chỉ là nhà quân sự kiệt xuất, vua Lê Đại Hành còn là nhà ngoại giao mềm dẻo, nhà cải cách bộ máy chính quyền, khuyến khích sản xuất nông nghiệp, quan tâm văn hóa dân tộc.

Chính dưới triều Tiền Lê, Đại Cồ Việt từng bước vươn mình trở thành một quốc gia vững mạnh, mở ra thời kỳ độc lập tự chủ sau nghìn năm Bắc thuộc.

Với công lao to lớn ấy, khi vua băng hà, nhân dân đã lập đền thờ ngay tại quê hương xã Xuân Lập. Suốt hàng trăm năm, trải qua bao biến thiên lịch sử, đền thờ Lê Hoàn vẫn được gìn giữ, trùng tu, trở thành biểu tượng cho lòng ngưỡng vọng của hậu thế đối với vị anh hùng dân tộc.

Lễ hội đền thờ Lê Hoàn (xã Xuân Lập) được tổ chức hằng năm, thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương

Đền thờ Lê Hoàn ngày nay là một quần thể kiến trúc độc đáo gồm nền Sinh thánh, lăng Quốc mẫu, lăng Hoàng Khảo, lăng mộ Lê Đột. Chính điện đền có kết cấu theo hình chữ Công với 13 gian, chia thành tiền đường, trung đường, hậu cung.

Hệ thống vì kèo, giá chiêng, chồng rường, kẻ bẩy được liên kết chặt chẽ, tạo nên một khối kiến trúc bề thế. Nghệ thuật chạm khắc gỗ phong phú, từ chạm bong, chạm thủng đến chạm nổi, thể hiện sự tài hoa của nghệ nhân xưa.

Không chỉ ấn tượng bởi kiến trúc, nơi đây còn lưu giữ nhiều hiện vật quý: hai tấm bia đá thế kỷ XVII ghi lại sự nghiệp nhà vua, 14 đạo sắc phong của các triều Lê và Nguyễn… Những báu vật ấy vừa minh chứng lịch sử, vừa phản ánh truyền thống văn hóa – tín ngưỡng “uống nước nhớ nguồn” của người dân xứ Thanh.

Gìn giữ và phát huy giá trị di sản

Năm 1990, đền thờ Lê Hoàn được công nhận là di tích cấp quốc gia, và đến năm 2018, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định xếp hạng nơi đây là Di tích quốc gia đặc biệt. Sự vinh danh này không chỉ khẳng định tầm vóc của công trình mà còn đặt ra trách nhiệm lớn lao trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị.

Ông Hà Đình Cường, Chủ tịch UBND xã Xuân Lập chia sẻ: “Di tích quốc gia đặc biệt đền thờ Lê Hoàn là niềm tự hào của quê hương chúng tôi. Thời gian qua, chính quyền và nhân dân địa phương luôn nỗ lực gìn giữ di tích, tổ chức lễ hội tưởng niệm vua Lê Đại Hành từ ngày 7 đến 9-3 âm lịch hằng năm, thu hút đông đảo du khách và con em xa quê về tri ân nguồn cội. Tuy nhiên, do công trình đã tồn tại hàng trăm năm, nhiều hạng mục xuống cấp, ảnh hưởng đến việc thờ tự và đón khách tham quan”.

Theo tờ trình của UBND xã Xuân Lập gửi UBND tỉnh Thanh Hóa, địa phương đang xin chủ trương triển khai dự án tu bổ, nâng cấp đền thờ với tổng mức đầu tư dự kiến 25 tỉ đồng, bao gồm: hệ thống thoát nước, nhà sắp lễ, hệ thống chiếu sáng, nhà vệ sinh và các hạng mục phụ trợ.

Dự án được kỳ vọng sẽ hoàn thành trong giai đoạn 2025 – 2027, sử dụng nguồn vốn ngân sách tỉnh, ngân sách xã và huy động xã hội hóa.

“Chúng tôi mong muốn việc tu bổ, nâng cấp sẽ vừa đảm bảo tính nguyên gốc, vừa đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa tâm linh của nhân dân. Đây cũng là bước đi quan trọng để đưa di tích trở thành điểm đến du lịch văn hóa, lịch sử hấp dẫn, đóng góp vào phát triển kinh tế – xã hội địa phương”, ông Hà Đình Cường nhấn mạnh.

Thực tế cho thấy, lễ hội đền thờ Lê Hoàn không chỉ là dịp tưởng niệm vị vua khai sáng triều Tiền Lê, mà còn là hoạt động văn hóa, tín ngưỡng đặc sắc, thu hút du khách trong và ngoài tỉnh.

Lễ rước kiệu, tế lễ truyền thống, cùng các hoạt động văn hóa dân gian, trò chơi dân tộc đã tạo nên bầu không khí linh thiêng mà gần gũi, gắn kết cộng đồng.

Nếu được đầu tư, kết nối với các điểm du lịch khác trên địa bàn, nơi đây hoàn toàn có thể trở thành điểm nhấn trong tuyến du lịch văn hóa tâm linh của Thanh Hóa.

NGUYỄN LINH

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/van-hoa/den-tho-le-hoan-di-san-nghin-nam-khang-dinh-vi-the-xu-thanh-169338.html