Di chúc và Thơ chúc Tết của Bác Hồ - Hiệu lệnh cho dân tộc bước vào kỷ nguyên mới

một ngày trướcBài gốc

Thành phố Đông Hà nhìn từ trên cao - Ảnh: LÊ TRƯỜNG

Tôi không bao giờ quên giao thừa năm 1968. Trong căn hầm chữ A phòng bom nổ gần vẫn không bị sập, sau khi viết nốt mấy trang tiểu thuyết đầu tay về đường Trường Sơn, thấy kim đồng hồ sắp chuyển dịch tới con số “12”, liền gọi 2 bạn ngủ chung: “Dậy mau! Đến giờ Bác Hồ chúc Tết rồi!”. Chỉ sau chốc lát, từ chiếc radio nhỏ mà anh tôi vừa gửi tặng, giọng Bác ấm cúng, lan tỏa trong căn hầm nhỏ, nghe càng vang động: “Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua/Th ắ ng tr ậ n tin vui khắp nước nh à /Nam B ắ c thi đua đ á nh gi ặ c M ỹ /Ti ế n lên! To à n thắng ắ t về ta!”.

Những năm qua, bài thơ chúc mừng đầu năm 1968 và tiếp theo là Thư chúc Tết đầu năm 1969 của Bác Hồ được nhiều sách báo nhắc lại, không chỉ vì đây là hai thư chúc Tết cuối cùng của Bác, mà còn do nhiều người coi đó là Hiệu lệnh Tổng tấn công, đồng thời thể hiện lòng tin không lay chuyển và cũng là “tiên báo” của lãnh tụ tối cao về sự “toàn thắng” của dân tộc.

Chúng ta đã biết, thời điểm cuối năm 1967, đầu năm 1968, chiến dịch Đường 9 - Bắc Quảng Trị, tấn công Khe Sanh đồng thời với cuộc tổng tiến công các đô thị lớn như Huế, Sài Gòn diễn ra rất quyết liệt. Trong bối cảnh đó, Thư mừng năm mới 1968 là sự động viên to lớn đối với quân và dân cả nước. Thư chúc Tết đầu xuân 1969, một lần nữa, Người khẳng định: “...Bắc - Nam sum họp, xuân nào vui hơn!”.

Sáu năm sau, xuân 1975, điều mà Bác Hồ tiên báo từ đầu năm 1969 đã thành sự thực. Có một điều đặc biệt, hình như ít người để ý xuân Ất Tỵ- 1965, Bác Hồ không gửi thư chúc Tết đến “đồng bào và chiến sĩ yêu quý”. Tôi không có điều kiện lần mở toàn bộ “Biên niên tiểu sử Hồ Chí Minh” nhưng trong tập 6 của bộ sách “Hồ Chí Minh với văn nghệ sĩ- Văn nghệ sĩ với Hồ Chí Minh” (NXB Hội Nhà văn, 2012) có in đầy đủ “Thơ chúc Tết” của Bác trong phần III của cuốn sách. Thư “Chúc năm mới” đầu tiên bác viết ngày 1/1/1942, sau đó là thư các năm từ 1946 - 1953, rồi 1956, 1960, 1962, 1966, 1967, 1968 và cuối cùng là xuân Kỷ Dậu - 1969.

Sắc xuân - Ảnh: TRÀ THIẾT

Như vậy, không chỉ năm 1965, mà có không ít năm, do một hoàn cảnh cụ thể nào đó, Bác Hồ không viết thư chúc mừng năm mới. Riêng năm Ất Tỵ-1965, theo thiển nghĩ của tôi, Bác Hồ không viết thư mừng năm mới vì đây là thời điểm đặc biệt trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Người. Theo các tư liệu chính thức do TTXVN công bố, năm 1989, khi điều kiện cho phép, tất cả các bản thảo Di chúc của Bác Hồ đã được Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VI) công bố đầy đủ.

Trong đó năm 1965, Bác viết bản Di chúc với tiêu đề “Tuyệt đối bí mật” gồm ba trang, do chính Bác đánh máy, ở cuối đề ngày 15/5/1965, có chữ ký của Bác và bên cạnh có chữ ký của đồng chí Lê Duẩn, Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng hồi bấy giờ. Tiếp đó là hai bản Di chúc viết tay năm 1968 và 1969. Ông Vũ Kỳ, thư ký của Bác cho biết chi tiết hơn: Năm 1965, vào lúc 9 giờ sáng ngày thứ hai 10/5/1965, Bác bắt đầu viết Di chúc...

Những điều Bác gửi lại trong bản thảo Di chúc sâu rộng và quan trọng hơn nhiều nội dung của một thư mừng năm mới. Hơn nữa, như chúng ta đã biết, đầu năm 1965, cả miền Bắc phải đối đầu với cuộc chiến tranh phá hoại tàn khốc suốt 8 năm ròng (1965-1973).

Theo tôi, Bác khởi thảo Di chúc sáng ngày 10/5/1965, nhưng với một văn bản quan trọng như Di chúc, chắc chắn Người đã phải nung nấu, đắn đo từng ý, từng câu từ nhiều ngày trước. Rất có thể, chính vào thời điểm giao thừa đón xuân Ất Tỵ- 1965, Người đã nghĩ đến câu đầu tiên trong Di chúc. Phải! Phút giao thừa của đất trời là lúc đẹp nhất để làm điều đó- văn bản “bàn giao” cho hậu thế những điều tâm huyết nhất...

Không phải ngẫu nhiên, ngày 15/2/1965, Người về thăm Côn Sơn, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương, nơi thờ vị anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi. Người nghỉ trưa tại đây và xem rất kỹ văn bia trong đền thờ Nguyễn Trãi. Xin được lưu ý: Cuộc kháng chiến chống giặc Minh do Lê Lợi và Nguyễn Trãi lãnh đạo kéo dài 10 năm (1418-1427), đúng bằng quãng thời gian từ lúc không quân Mỹ đánh phá miền Bắc (tháng 2/1965) đến ngày đất nước thống nhất (30/4/1975).

Chúng ta đều biết, Hồ Chủ tịch đã mở đầu bản Di chúc chính thức như sau: “Cuộc chống Mỹ, cứu nước của Nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hy sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn”.

Đúng như tiên báo của Hồ Chủ tịch, cả nước “phải kinh qua gian khổ” 10 năm (1965- 1975) mới đến ngày “thắng lợi hoàn toàn”. Bản Di chúc công bố sau khi Người qua đời còn nhiều nội dung quan trọng hơn nữa. Nhưng trước thềm năm mới, khi toàn Đảng, toàn dân đang náo nức hưởng ứng “tuyên ngôn” của Tổng Bí thư quyết tâm đưa đất nước bước sang “kỷ nguyên mới” mà trước tiên là cuộc cách mạng “tinh gọn bộ máy”, thì những dòng tâm huyết sau đây khi Bác Hồ viết Di chúc cần được nhắc lại thường xuyên như một khẩu hiệu chỉ đạo mọi mặt hoạt động hằng ngày: “...Đảng ta là một đảng cầm quyền.

Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm, liêm chính, chí công, vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của Nhân dân [...] Đảng cần phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tếvà văn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của Nhân dân”... (“Vì độc lập, tự do, vì chủ nghĩa xã hội” - NXB Sự thật, Hà Nội, năm 1970).

Thực tiễn 60 năm qua, kể từ khi Bác Hồ khởi thảo Di chúc (1965-2025), chứng tỏ những điều Người dặn dò trước lúc “đi xa” là hết sức hệ trọng nhưng đồng thời là một cuộc đấu tranh vô cùng gay go, quyết liệt. Việc hàng loạt cán bộ từ thấp đến cao bị xử lý kỷ luật, thậm chí bị xử lý hình sự trong những năm qua là minh chứng dễ thấy nhất.

Các phương án “tinh gọn bộ máy” mà Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII (ngày 25/11/2024) vừa bàn định trước thềm năm mới chính là khâu đột phá để xây dựng Đảng “thật trong sạch”, đồng thời là một “kế hoạch” vừa cấp bách, vừa lâu dài mà cũng đầy khó khăn, đụng chạm đến rất nhiều người nhưng phải thực hiện “để phát triển kinh tế và văn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của Nhân dân” như Bác Hồ mong đợi...

Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ: "Nhiệm vụ sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy là công việc rất khó khăn, nhạy cảm, phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến mỗi con người trong từng tổ chức. Do đó đòi hỏi sự đoàn kết, quyết tâm cao, dũng cảm và cả sự hy sinh lợi ích cá nhân vì lợi ích chung”.

Thực hiện được như thế thì Đảng ta thật sự “xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của Nhân dân” như Di chúc Bác Hồ đã kỳ vọng từ 60 năm trước!

***

Đón chào năm mới Ất Tỵ- 2025, tưởng nhớ đến Bác Hồ với bản Di chúc lịch sử, xin trích giới thiệu Thơ chúc Tết xuân Quý Tỵ - 1953 của Hồ Chủ tịch mà có lẽ nhiều người chưa biết: “M ừ ng năm Th ì n vừa qua/M ừ ng Xuân T ỵ đã t ớ i/[...]/M ừ ng to à n dân k ế t đo à n/M ừ ng kh á ng chi ế n th ắ ng l ợ i/M ừ ng năm mới, nhiệm vụ mới/[...]/M ừ ng to à n thể chi ế n s ĩ và đồng b à o/M ừ ng phe dân chủ h ò a bình thế giới”.

72 năm qua, thời thế có biết bao biến động, nhưng đọc lại lời thơ chúc mừng năm mới Quý Tỵ- 1953 của Bác Hồ, chúng ta cảm thấy như Người đang vui mừng dõi theo đồng bào và chiến sĩ cả nước đoàn kết, hăng hái thực hiện nhiệm vụ trên hành trình bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình giàu mạnh của dân tộc.

Trung Sơn

Nguồn Quảng Trị : http://www.baoquangtri.vn/di-chuc-va-tho-chuc-tet-cua-bac-ho-hieu-lenh-cho-dan-toc-buoc-vao-ky-nguyen-moi-191388.htm