Thông tin từ Bệnh viện Bạch Mai cho biết, thời gian gần đây đã tiếp nhận không ít trường hợp bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nguy kịch do dị dạng mạch máy não, dù tuổi đời còn rất trẻ. Một ca bệnh cụ thể, bệnh nhân 15 tuổi đến viện vì đột ngột đau đầu dữ dội. Bệnh nhi nhanh chóng rơi vào tình trạng hôn mê. Bệnh viện tuyến dưới tiếp nhận chẩn đoán bệnh nhi bị chảy máu não, lập tức được đặt ống nội khí quản thở máy và nhanh chóng chuyển ngay đến Bệnh viện Bạch Mai.
Chăm sóc và điều trị bệnh nhân đột quỵ tại Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện Bạch Mai). Ảnh: BVCC.
Khi nhập viện, bệnh nhân trong tình trạng hôn mê sâu, mặc dù đã được hồi sức tích cực tại Trung tâm Đột Quỵ (Bệnh viện Bạch Mai) nhưng tình trạng diễn biến nhanh, bệnh nhân tụt huyết áp, thiểu niệu, rối loạn thân nhiệt, hôn mê sâu. Sau 2 ngày điều trị, khi được bác sĩ giải thích không còn khả năng cứu chữa, gia đình đưa bệnh nhi về và bệnh nhi đã tử vong sau đó.
Một trường hợp khác, người bệnh 19 tuổi, chưa phát hiện bệnh lý gì trước đó, được chuyển đến Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện Bạch Mai) trong tình trạng co giật, hôn mê sâu, liệt tứ chi. Kết quả chụp phim MSCT mạch não cho thấy hình ảnh chảy máu não thùy đỉnh chẩm bên trái và não thất. Bệnh nhân đã được phẫu thuật hút khối máu tụ và lấy ổ dị dạng mạch não. Hiện tại, bệnh nhân vẫn đang điều trị tích cực tại khoa Hồi sức Ngoại, tiên lượng khả năng hồi phục hạn chế.
Nữ bệnh nhân 29 tuổi, tiền sử khỏe mạnh, đến viện vì đột ngột đau đầu, tê tay, nôn nhiều vật vã. Tại bệnh viện tỉnh, bệnh nhân được chẩn đoán chảy máu não, các bác sĩ đã đặt ống nội khí quản thở máy rồi chuyển tuyến lên Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện Bach Mai) trong tình trạng ý thức hôn mê, thở máy, tụt huyết áp. Kết quả thăm khám cho thấy bệnh nhân chảy máu não thùy đỉnh phải, chảy máu não thất do vỡ khối dị dạng thông động - tĩnh mạch não (AVM).
Bệnh nhân đã được phẫu thuật lấy máu tụ và khối dị dạng. Tuy được điều trị tích cực nhưng di chứng để lại vô cùng nặng nề. Sau một tháng điều trị, bệnh nhân chưa nhận thức được, liệt hoàn toàn nửa người trái…
BS Lê Tuấn Anh - Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, dị dạng thông động tĩnh mạch não là một dị tật phát triển của hệ thống mạch máu trong đó các động mạch nuôi được kết nối trực tiếp với mạng lưới tĩnh mạch dẫn lưu mà không qua hệ thống mao mạch. Trong khối dị dạng, thành động mạch thường mỏng hơn, tĩnh mạch giãn rộng do lưu lượng máu cao, không được điều tiết, nguy cơ có thể vỡ bất cứ lúc nào gây chảy máu não, tăng áp lực nội sọ, co giật, suy giảm ý thức, thậm chí tử vong nhanh chóng. Chính bởi vậy, dị dạng mạch máu não rất nguy hiểm, lại thường xảy ra ở người trẻ tuổi, không có sự khác biệt về giới tính.
Uớc tính tỷ lệ người mắc dị dạng mạch máu não là 18 trong 100.000 dân. Khoảng 2/3 số trường hợp mắc bệnh này sẽ bị vỡ mạch, dẫn đến đột quỵ trước tuổi 40. Mỗi năm, khoảng 4 trong số 100 người có dị dạng mạch máu não sẽ bị vỡ mạch, xuất huyết não. Trong đó khoảng 10% ca tử vong và 30 - 50% gặp di chứng thần kinh.
Dị dạng mạch máu não bẩm sinh là nguyên nhân chủ yếu gây ra xuất huyết não ở người trẻ và trẻ em, với nguy cơ hàng năm 2 – 4%. Dị dạng mạch máu vô cùng nguy hiểm bởi có thể gây ảnh hưởng đến chi phối của não bộ lên hoạt động cơ thể. Nếu phát hiện và điều trị muộn có thể dẫn đến đột quỵ gây tử vong.
“Thông thường, bệnh chỉ được phát hiện khi dị dạng mạch vỡ thì sự đã rồi. Mặc dù người bệnh được đưa đến viện trong “thời gian vàng” nhưng tỷ lệ tử vong rất cao hoặc cứu được thì cũng để lại di chứng nặng nề. Đáng chú ý, các bệnh nhân tuổi đời thường rất rất trẻ” - BS Lê Tuấn Anh nói.
Chuyên gia cũng cho biết thêm, triệu chứng điển hình của vỡ dị dạng mạch máu là đau đầu dữ dội, động kinh, lên cơn co giật, nôn, buồn nôn, khó nói, không nói được, tăng huyết áp, ý thức lơ mơ, thậm chí hôn mê, bại liệt nửa người… Nếu dị dạng mạch não chưa vỡ, tùy vị trí của khối dị dạng có thể xuất hiện một số triệu chứng không đặc hiệu như: Đau đầu, chóng mặt, tê bì yếu tay chân hoặc động kinh. Nếu dị dạng mạch não vỡ, các triệu chứng có thể từ nhẹ đến nặng phụ thuộc vào bản thân khối dị dạng và thể tích máu tụ, từ đau đầu, buồn nôn, nôn vọt, liệt nửa người, lú lẫn đến hôn mê sâu, thậm chí tử vong nhanh chóng do tụt kẹt não. Tỷ lệ tử vong khi vỡ AVM ước chừng 10 - 15%, khoảng 50% số bệnh nhân sẽ để lại di chứng về sau.
Để phòng ngừa dị dạng mạch máu não, bác sĩ khuyến cáo, người dân nên đi kiểm tra khi có một trong các dấu hiệu như đau đầu, chóng mặt, tê bì hoặc liệt nửa người, co giật. Các trường hợp nặng rối loạn ý thức đột ngột nên đến viện ngay lập tức.
Đức Trân