Căn nhà của chị Ka Nhim (46 tuổi) thôn Con Sỏh, xã Sơn Điền, huyện Di Linh đang được xây dựng từ nguồn vốn hỗ trợ của Chương trình Xóa nhà tạm, nhà dột nát
Thống kê của UBND huyện Di Linh cho thấy, năm 2024, địa phương đã hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà cho 292 hộ nghèo, cận nghèo. Trong đó có 291 căn xây mới và 1 căn sửa chữa với tổng kinh phí trên 14 tỷ đồng từ nguồn vốn Nhà nước hỗ trợ và các nguồn khác. Trong quá trình triển khai, nhiều hộ dân không có nguồn đối ứng nên huyện Di Linh và UBND các xã, thị trấn thuộc huyện đã huy động các nhà hảo tâm, tận dụng lực lượng lao động tại chỗ để hạn chế chi phí, xây dựng nhà khang trang, đủ diện tích tối thiểu cho người dân.
Đầu năm 2025, UBND tỉnh Lâm Đồng đã quyết định phân bổ nguồn kinh phí tiết kiệm 5% chi thường xuyên năm 2024 của ngân sách tỉnh để hỗ trợ huyện Di Linh và Đam Rông xóa nhà tạm, nhà dột nát cho các đối tượng hộ nghèo, hộ cận nghèo. Theo đó, tổng kinh phí được phân bổ là hơn 16,8 tỷ đồng. Trong đó, huyện Di Linh được phân bổ 6,6 tỷ đồng. Để giải ngân được nguồn vốn ngân sách 5% này thì hộ được hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát phải đảm bảo 2 điều kiện: có đất ở và có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chính chủ. Điều này nhằm đảm bảo việc hỗ trợ được thực hiện đúng đối tượng và đúng quy định.
Ông Vũ Đức Nhuần - Phó Chủ tịch UBND huyện Di Linh cho biết, năm 2025, trên địa bàn huyện Di Linh hiện có 184 hộ có nhu cầu hỗ trợ để xóa nhà tạm, nhà dột nát. Các hộ trên chủ yếu là hộ nghèo, cận nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), đất đai, nhà ở chủ yếu dưới dạng bố mẹ cho con cái. Bởi vậy, khi chiếu theo quy định tại các văn bản của Trung ương, của tỉnh thì trong số 184 hộ trên chỉ có 24 hộ đủ điều kiện hỗ trợ (có đất ở và có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chính chủ). Còn lại 88 hộ có đất ở nhưng chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chính chủ, 65 hộ chỉ có sổ đất nông nghiệp và số hộ còn lại không có đủ cả hai điều kiện nêu trên. Trong 24 hộ đủ điều kiện hỗ trợ, có một số hộ đang cầm cố giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chính chủ để vay tiền ở các ngân hàng và có hộ đã làm mất, thất lạc giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chính chủ. “Song với quyết tâm khắc phục khó khăn về kinh phí, thủ tục để hoàn thành Chương trình Xóa nhà tạm, nhà dột nát đúng quy định và đúng tiến độ, lãnh đạo huyện đã chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn tìm cách tháo gỡ đối với các trường hợp trên để tiến hành phân bổ vốn đợt 1. Hiện nay, địa phương đang triển khai thực hiện 23 căn đủ điều kiện”, Phó Chủ tịch UBND huyện Di Linh khẳng định.
Bên cạnh đó, UBND huyện Di Linh cũng đã thành lập 2 tổ rà soát, tháo gỡ khó khăn về đất gồm có lãnh đạo, chuyên viên các đơn vị: Phòng Nông nghiệp và Môi trường, Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện, Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện, địa chính các xã cùng tham gia. Tổ rà soát sẽ tiến hành kiểm tra, rà soát cụ thể điều kiện về đất của từng hộ dân có nhu cầu về hỗ trợ nhà ở thuộc Chương trình Xóa nhà tạm, nhà dột nát. Trên cơ sở kết quả rà soát, tổ rà soát có trách nhiệm phân loại điều kiện và đề xuất UBND huyện hướng giải quyết đối với từng trường hợp cụ thể...
Sau khi có kết quả rà soát cụ thể, các tổ đã báo cáo xin ý kiến chỉ đạo từ UBND huyện. Tiếp đó, các tổ trực tiếp tới các xã, mời các hộ dân và hướng dẫn cụ thể đối với từng trường hợp để tiến hành thực hiện các nội dung như: làm thủ tục đồng sở hữu, làm thủ tục tách thửa, làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chuyển mục đích quyền sử dụng đất… để giúp các hộ có đủ tiêu chuẩn hưởng chính sách hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát.
Ghi nhận trực tiếp tại các hộ dân, đa phần bà con đều bày tỏ việc thực hiện các thủ tục giấy tờ về đất đai phức tạp và tốn kém nên nhiều hộ không đủ khả năng để thực hiện và nếu cố gắng thực hiện sẽ không có đủ vốn để đối ứng làm nhà.
Đối với vấn đề này, huyện Di Linh đã vận dụng linh hoạt các quy định của pháp luật để hỗ trợ tối đa cho bà con. Đơn cử như đối với việc hướng dẫn làm thủ tục tách thửa, theo Quyết định số 27/2024/QĐ-UBND của UBND tỉnh Lâm Đồng: Quy định điều kiện, diện tích tối thiểu được tách thửa đất, hợp thửa đất đối với từng loại đất trên địa bàn tỉnh, đối với việc tách thửa tại khu vực nông thôn, diện tích đất ở phải trên 72 m2. Tuy nhiên, vận dụng nội dung tại khoản 3, Điều 1 quy định này thì diện tích tối thiểu trên không áp dụng đối với trường hợp xây dựng nhà tình nghĩa, tình thương, nhà cho hộ nghèo đa chiều (hộ nghèo, hộ cận nghèo), hộ đồng bào DTTS thiếu đất ở theo quy định hiện hành...
Việc vận dụng trên đã giúp người dân linh hoạt trong diện tích cần chuyển mục đích để đảm bảo việc xây dựng nhà ở và giảm kinh phí thực hiện.
Huyện Di Linh cũng đã vận dụng theo Điều 18, Nghị định 103/2024/NĐ-CP ngày 30/7/2024 của Chính phủ quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất để miễn tiền sử dụng đất đối với hộ nghèo, hộ đồng bào DTTS sinh sống tại các địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn (huyện Di Linh có 12 thôn thuộc 4 xã thuộc diện đặc biệt khó khăn). Đồng thời linh hoạt tìm các giải pháp cũng như nguồn hỗ trợ để hỗ trợ kinh phí làm thủ tục đối với các hộ cận nghèo.
Di Linh cũng chỉ đạo các đơn vị liên quan đẩy nhanh việc giải quyết các thủ tục hành chính liên quan tới các nội dung trên để bà con sớm có đủ điều kiện được hưởng chính sách hỗ trợ góp phần đảm bảo tiến độ thực hiện Chương trình Xóa nhà tạm, nhà dột nát huyện đã đề ra.
NGỌC NGÀ