Di tích đồn Nà Ngần từ chiến công lịch sử đến giá trị bền vững hôm nay

4 giờ trướcBài gốc

Di tích Đồn Nà Ngần được bảo tồn trong sự hài hòa giữa cảnh quan thiên nhiên và dấu tích lịch sử.

Cách Đồn Phai Khắt khoảng 15 km, Đồn Nà Ngần tọa lạc trên một vị trí tương đối hiểm trở, bao quát khu vực dân cư xung quanh. Trước năm 1944, đây vốn là vị trí của ngôi nhà sàn kiên cố nhất trong làng, thuộc sở hữu của tên Phó lý Pảo, sau bị thực dân Pháp chiếm dụng, đào hào, đắp lũy, dựng hàng rào, biến thành đồn binh. Lực lượng địch đóng tại đây gồm 22 lính khố đỏ, do hai sĩ quan Pháp chỉ huy.

Sau thắng lợi tại Đồn Phai Khắt, ngày 26/12/1944, toàn bộ lực lượng Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân tiếp tục hành quân đánh Đồn Nà Ngần. Trên cơ sở phân tích kỹ thế đồn tuy không lớn nhưng phòng thủ chặt chẽ, quân ta đã lựa chọn phương án tác chiến mưu trí, táo bạo: cải trang thành lính dõng, áp giải “tù binh” để dễ dàng lọt vào trong đồn. Chỉ trong thời gian ngắn, trận đánh kết thúc thắng lợi, tiêu diệt và bắt sống toàn bộ quân địch, thu nhiều vũ khí, khẳng định hiệu quả của chiến thuật linh hoạt, tinh thần quyết chiến, quyết thắng và niềm tin sắt son vào con đường cách mạng đã lựa chọn. Hai trận đánh Phai Khắt - Nà Ngần tuy quy mô không lớn, nhưng có ý nghĩa lịch sử đặc biệt, đây là những trận mở đầu truyền thống “đánh thắng trận đầu” của Quân đội nhân dân Việt Nam, cổ vũ phong trào cách mạng, khẳng định đường lối đúng đắn của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân.

Trở lại Đồn Nà Ngần hôm nay, không gian di tích hiện lên trang nghiêm nhưng gần gũi, được bảo tồn trong sự hài hòa giữa cảnh quan thiên nhiên và dấu tích lịch sử. Ngôi nhà sàn gỗ, nơi từng là đồn địch năm xưa vẫn giữ được dáng dấp truyền thống với kết cấu chắc chắn, vách gỗ, sàn cao, mái ngói, gợi lại bối cảnh sinh hoạt và chiến đấu của một thời lịch sử đặc biệt.

Bên trong nhà sàn, khu trưng bày hiện vật được sắp xếp gọn gàng, khoa học. Những tài liệu, hình ảnh, hiện vật liên quan đến Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân và hai trận đánh lịch sử được đặt trong tủ kính, bảo quản cẩn thận. Từng dòng tư liệu, từng hiện vật nhỏ bé nhưng chứa đựng những câu chuyện lớn, giúp người xem cảm nhận rõ hơn không khí khẩn trương, cam go nhưng đầy quyết tâm của những ngày đầu dựng quân.

Ngoài khoảng sân rộng, nhà bia tưởng niệm được xây dựng khang trang, mái ngói đỏ, cột trụ vững chãi, nằm giữa khuôn viên xanh mát. Đây là nơi các đoàn công tác, học sinh, cựu chiến binh và nhân dân đến dâng hương, tưởng niệm, tri ân các chiến sĩ đã làm nên chiến thắng Đồn Phai Khắt - Nà Ngần, đặt nền móng cho sự ra đời và trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Ông Đặng Văn Chi, giới thiệu những hiện vật liên quan đến Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân được trưng bày tại di tích.

Tại Đồn Nà Ngần, chúng tôi gặp ông Đặng Văn Chi, người được giao trông coi, bảo vệ di tích, một người con của bản làng, đang lặng lẽ gìn giữ ký ức lịch sử bằng trách nhiệm và niềm tự hào. Với ông Chi, công việc ấy không chỉ là nhiệm vụ được phân công, mà còn là sự tiếp nối tự nhiên của một truyền thống gia đình đã gắn bó với cách mạng từ những ngày đầu. Ông Chi chia sẻ: Tôi vẫn nhớ như in những câu chuyện ông nội mình, lão thành cách mạng Đặng Phúc Kiêm (bí danh Bình Dương) kể lại. Hồi ấy, quân của Bác Giáp vào đánh đồn Nà Ngần, dân bản mừng lắm. Ai cũng ủng hộ quân của Bác Giáp. Trong ký ức của người dân Nà Ngần năm ấy, bộ đội không chỉ là lực lượng chiến đấu, mà còn là niềm hy vọng, là chỗ dựa tinh thần của cả bản làng.

Ông Chi cho biết thêm: Ông nội tôi cũng là người tham gia hoạt động cách mạng tại địa phương. Sau khi Đồn Nà Ngần bị quân ta triệt hạ, nhà Phó lý Pảo buộc phải bỏ chạy, ông nội đã đưa gia đình đến khu vực này sinh sống, trồng trọt, khai phá đất đai để làm ruộng, làm nương, gắn bó lâu dài với mảnh đất từng ghi dấu chiến công lịch sử. Truyền thống ấy tiếp tục được gìn giữ qua các thế hệ. Bố của tôi sau này cũng tham gia công tác tại địa phương, từng giữ cương vị Phó Chủ tịch UBND xã trước khi nghỉ hưu. Đến năm 1996, với ý thức rõ ràng về giá trị lịch sử của Đồn Nà Ngần, gia đình tôi tự nguyện hiến 800 m² đất để phục vụ việc đầu tư, tôn tạo di tích… Tôi coi việc trông coi di tích như giữ gìn ký ức của chính gia đình mình và của cả bản làng. Với tôi, mỗi hiện vật, mỗi khoảng đất nơi đây không chỉ là dấu tích lịch sử, mà còn là minh chứng sống động cho sự gắn bó máu thịt giữa cách mạng và nhân dân, yếu tố làm nên sức mạnh bền bỉ của lịch sử.

Không chỉ có những người gắn bó trực tiếp với di tích, Đồn Nà Ngần hôm nay còn đón nhiều du khách từ khắp nơi tìm về. Anh Bế Văn Quân, phường Thục Phán cùng một số bạn bè dừng lại khá lâu trước khu trưng bày hiện vật. Anh Quân chia sẻ: Tôi và bạn bè đã nhiều lần đến Khu di tích Quốc gia đặc biệt rừng Trần Hưng Đạo, nhưng chủ yếu là tham quan Đồn Phai Khắt do nằm gần khu rừng, thuận tiện cho việc kết hợp tìm hiểu lịch sử. Đồn Nà Ngần thì tôi mới có dịp đến lần này, khi trực tiếp đến đây, tận mắt nhìn thấy không gian di tích, đọc lại từng tư liệu lịch sử, tôi mới cảm nhận rõ hơn giá trị của những chiến công mở đầu truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam. Đến đây không chỉ để tham quan, mà để hiểu vì sao thế hệ cha ông có thể chiến thắng trong hoàn cảnh vô cùng khó khăn. Những nơi như Đồn Nà Ngần cần được gìn giữ để lớp trẻ có chỗ tìm về, hiểu lịch sử một cách cụ thể, không trừu tượng.

Trong nhịp sống hiện đại đầy biến động, khi tốc độ phát triển kinh tế - xã hội ngày càng nhanh, lịch sử đứng trước nguy cơ bị lãng quên nếu không được gìn giữ bằng ý thức và trách nhiệm chung của toàn xã hội. Những di tích như Đồn Nà Ngần không chỉ là chứng tích của quá khứ, mà còn là thước đo thái độ của thế hệ hôm nay đối với lịch sử dân tộc. Đó cũng là cách thiết thực để bồi đắp nền tảng tinh thần, nuôi dưỡng lòng yêu nước và củng cố niềm tin vào những giá trị bền vững đã làm nên sức mạnh của dân tộc Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử.

Thế Hiển

Nguồn Cao Bằng : https://baocaobang.vn/di-tich-don-na-ngan-tu-chien-cong-lich-su-den-gia-tri-ben-vung-hom-nay-3183521.html