Di tích quốc gia đình Khánh Nhơn xuống cấp nghiêm trọng

2 giờ trướcBài gốc

Năm 2002, đình Khánh Nhơn (thôn Khánh Nhơn, xã Vĩnh Hải) được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch - VH-TT-DL) xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia. Hiện ngôi đình trăm tuổi này đang xuống cấp nghiêm trọng, nhưng vẫn chưa được trùng tu, sửa chữa...

Chạnh lòng di tích trăm năm

Theo sách xưa ghi lại, khu vực làng Khánh Nhơn trước kia là rừng hoang với nhiều cây cổ thụ mọc trên vùng cát trắng. Mãi đến cuối thế kỷ XVII đầu thế kỷ XVIII, người dân mới đến đây lập làng. Khi công việc xây dựng xóm làng hoàn thành, người dân trong làng mới dựng đình làng bằng tranh tre đơn giản để thờ thần Thành Hoàng. Đến nửa cuối thế kỷ XIX, đình Khánh Nhơn được xây dựng kiên cố, hoàn chỉnh như diện mạo ngày nay. Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, đình Khánh Nhơn trở thành cơ sở phục vụ hoạt động cách mạng; nơi từng nuôi dấu nhiều cán bộ, chiến sĩ.

Hiện trạng xuống cấp của di tích quốc gia đình Khánh Nhơn.

Đình Khánh Nhơn được xây dựng thành một khối tổng thể kiến trúc, bao gồm: Bức bình phong; tòa chánh điện; nhà tiền hiền; nhà trù (nhà bếp); nhà cối (nhà kho); miếu năm bà; nhà tây; nhà tiên sư. Bên cạnh mặt kiến trúc, đình Khánh Nhơn còn có các mảng trang trí khá đặc sắc. Các nghệ nhân ngày xưa đã dồn tâm huyết, tài năng để làm cho ngôi đình có diện mạo thẩm mỹ. Bằng các kỹ thuật chạm lộng, chạm nổi, đắp nổi đã được nghệ nhân xưa sử dụng thể hiện các mô típ trang trí truyền thống như: Tứ linh, tứ thời, bát tiên, bát bửu, lưỡng long chầu nguyệt, lưỡng long chầu nhật, con dơi, con cá, hoa dây cách điệu, hoa sen... được bố trí một cách hợp lý trên các bộ phận vì kèo, đường bờ nóc, đầu đốc, đầu đao mái, các hương án, tạo nên sự phong phú, đa dạng về đề tài trang trí.

Mới đây, trong chuyến ghé thăm đình Khánh Nhơn, chúng tôi không khỏi chạnh buồn trước hiện trạng xuống cấp của di tích cấp quốc gia này. Các hạng mục công trình như: Bức bình phong; chánh điện; nhà tiền hiền; miếu năm bà; nhà kho; nhà bếp, các mảng tường đều đã bong tróc, hoa văn bên ngoài không còn nguyên vẹn cả về màu sắc lẫn hình dáng. Nhìn quang cảnh ngôi đình hiện nay, người dân nơi đây, cũng như bất cứ ai quan tâm đến vẻ đẹp của di tích đều không khỏi băn khoăn, trăn trở.

Theo ông Nguyễn Hữu Nhứt - Trưởng Ban Quản lý di tích quốc gia đình Khánh Nhơn, đình là nơi để người dân trong thôn và các địa phương lân cận sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng. Hằng năm, đình đều tổ chức lễ cúng xuân và cúng thu. Cứ 3 năm 1 lần, đình tổ chức lễ cúng lớn để cầu mong những điều tốt đẹp cho dân làng. Hằng tháng, đình tổ chức hội họp để bàn việc làng, việc đình. Hiện trạng xuống cấp các hạng mục của đình đã diễn ra trong nhiều năm qua, nhưng do nguồn kinh phí trùng tu, tôn tạo hơn 500 triệu đồng, quá lớn so với khả năng đóng góp nên người dân rất mong nhận được sự quan tâm của các cơ quan chức năng, lãnh đạo tỉnh.

Chờ nguồn kinh phí

Ngày 24-9, Ban Quản lý di tích quốc gia đình Khánh Nhơn đã có văn bản gửi Sở VH-TT-DL về việc xin kinh phí trùng tu các hạng mục di tích bị xuống cấp. Đến ngày 10-10, Sở VH-TT-DL có văn bản phúc đáp nội dung này, trong đó nêu rõ: Hiện nay, Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 (giai đoạn 1: 2025 - 2030) mới được Bộ VH-TT-DL phê duyệt. Trong thời gian tới, Sở VH-TT-DL sẽ tiếp tục theo dõi, tổng hợp và tham mưu UBND tỉnh xem xét đưa di tích đình Khánh Nhơn vào kế hoạch đầu tư trùng tu khi có nguồn kinh phí phù hợp.

Một bức tường trong di tích quốc gia đình Khánh Nhơn bị bong tróc, ẩm mốc.

Còn theo thông tin từ Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa tỉnh Khánh Hòa, ngày 28-10-2024, Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh Ninh Thuận (cũ) đã có báo cáo về việc đánh giá hiện trạng các di tích và đề xuất danh mục các di tích cần ưu tiên đầu tư trùng tu, tôn tạo. Trong đó, có đề xuất tu bổ di tích đình Khánh Nhơn với kinh phí dự kiến 500 triệu đồng. Tuy nhiên, do hai tỉnh Khánh Hòa và Ninh Thuận sáp nhập, để có cơ sở bổ sung danh mục di tích tu bổ ưu tiên trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa giai đoạn 2025 - 2030 trình các cấp phê duyệt, Sở VH-TT-DL cần tổ chức khảo sát thực tế các di tích trong danh sách báo cáo của Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh Ninh Thuận trước đây. Từ đó, xây dựng danh sách chung các di tích thuộc diện cần ưu tiên đầu tư trùng tu, tôn tạo trên địa bàn toàn tỉnh.

Từ những nguồn thông tin trên, có thể hiểu thực trạng xuống cấp đình Khánh Nhơn đã được các cơ quan chức năng ghi nhận. Tuy nhiên, để di tích quốc gia này được trùng tu, tôn tạo cần trải qua quy trình, cũng như những quy định cụ thể và sẽ mất một khoảng thời gian để các cơ quan chức năng tiến hành những công việc cần thiết. Trong thời gian đó, hiện trạng xuống cấp của đình Khánh Nhơn vẫn tiếp tục diễn ra theo hướng ngày càng xấu đi. Nhất là trong điều kiện khí hậu, thời tiết mưa gió những tháng cuối năm. Một yếu tố khác là năm 2026, cũng là năm đến chu kỳ tổ chức lễ tế lớn theo lệ 3 năm 1 lần, nên nhân dân rất muốn đình sớm được trùng tu để kịp kỳ tế xuân (10-3 Âm lịch). Với tình hình hiện tại, những ai quan tâm hy vọng các hạng mục công trình bị xuống cấp ở đình Khánh Nhơn vẫn đứng vững, đừng bị đổ sập như đã từng xảy ra với một số hạng mục của đình trong quá khứ.

GIANG ĐÌNH

Nguồn Khánh Hòa : http://www.baokhanhhoa.vn/van-hoa/202510/di-tich-quoc-gia-dinh-khanh-nhonxuong-cap-nghiem-trong-6de0dd3/