Cuộc cách mạng vĩ đại vào tháng 8 mùa thu năm 1945 của 80 năm trước không chỉ kết thúc khoảng thời gian đằng đẵng mấy mươi năm dân tộc ta bị ngoại bang đô hộ, mang lại độc lập, tự do cho đất nước và nhân dân mà còn để lại nhiều bài học có giá trị.
Các bài học lớn từ cuộc cách mạng này có thể thấy đó là nghệ thuật nắm bắt thời cơ, bài học về phát huy sức mạnh vĩ đại của dân tộc, bài học về tập hợp lực lượng và bài học về gương mẫu, tạo dựng niềm tin.
Tinh thần thần tốc, nhanh chóng
Trong dòng chảy lịch sử, có lẽ ít có cuộc cách mạng nào thành công nhanh chóng như cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Chỉ trong một khoảng thời gian rất ngắn kể từ khi lệnh Tổng khởi nghĩa được phát ra đêm 13-8 đến khi cách mạng thành công ở Sài Gòn ngày 25-8, vỏn vẹn chưa tới hai tuần. Để có được thành công nhanh chóng ấy là do lãnh tụ Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Đông Dương đã nắm bắt đúng thời cơ, chớp thời cơ thuận lợi trong nước và thế giới.
Thời gian gần đây, chúng ta được chứng kiến tinh thần thần tốc, táo bạo như cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Ảnh minh họa: NGUYỆT NHI
Trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước hiện nay, nếu Việt Nam không nắm bắt đúng thời cơ để bứt phá đi lên chắc chắn chúng ta sẽ tụt hậu. Các nghị quyết của Đảng gần đây, nhất là Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng đều đánh giá tình hình thế giới, khu vực thay đổi nhanh chóng, nhiều bất ổn, diễn biến phức tạp, khó lường.
Đảng Cộng sản Việt Nam là một chính đảng thường xuyên tự đổi mới mình, là chính đảng có truyền thống nhạy bén trước thời cuộc chắc chắn Đảng sẽ nắm bắt đúng thời cơ, lãnh đạo đất nước và nhân dân vững bước trên con đường hướng tới phồn vinh, hạnh phúc.
Thời gian gần đây, chúng ta được chứng kiến tinh thần thần tốc, táo bạo như của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 mà rõ nét nhất là sắp xếp bộ máy của hệ thống chính trị, bỏ cấp huyện, sáp nhập cấp tỉnh và cấp xã. Chỉ trong khoảng thời gian rất ngắn tất cả mọi công việc có liên quan đến công tác này đã được thực hiện nhanh chóng, trọn vẹn.
Tất nhiên, để đi tới kết quả ấy đã có sự chuẩn bị từ rất sớm, nhất là Đảng đã nhận thức rõ và chỉ ra những vấn đề bất cập của tổ chức bộ máy cùng những vấn đề cần giải quyết từ Nghị quyết 18-NQ/TW năm 2017. Khi mọi vấn đề đã được chuẩn bị đầy đủ, đúng thời cơ và gặp ngay tinh thần quyết đoán, táo bạo của Đảng nên việc thực hiện đã hoàn thành trong một khoảng thời gian ngắn.
Quy tụ lực lượng, tạo dựng niềm tin
Bối cảnh hiện nay, khi Đảng chủ trương tất cả vì lợi ích quốc gia, dân tộc thì việc quy tụ sức mạnh khối đại đoàn kết của dân tộc là điều cần kíp. Muốn vậy, Đảng và Nhà nước phải ban hành các nghị quyết, chỉ thị, chính sách pháp luật đáp ứng được lợi ích và nguyện vọng chính đáng của các tầng lớp nhân dân, tạo điều kiện đơn giản về thủ tục hành chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong sản xuất, kinh doanh, làm giàu chính đáng.
Không một tổ chức Đảng nào dù tài năng tới đâu, đông đảo cỡ nào có thể làm hết mọi việc, Lênin đã nói đại ý như vậy. Điều quan trọng nhất là các tổ chức lãnh đạo phải có đường lối đúng đắn để quy tụ xung quanh mình lực lượng của cách mạng, tạo dựng niềm tin để chọn lựa hướng đi - đó là đi về phía Nhân dân.
Cùng với chuyển hướng chiến lược về chính trị, xây dựng căn cứ địa, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm quan tâm xây dựng lực lượng vũ trang. Việc xây dựng lực lượng vũ trang là lực lượng nòng cốt để tiến hành cách mạng đã được xác định từ khi Đảng ra đời. Cùng với lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang đã có vai trò quan trọng góp phần đưa đến thành công nhanh chóng và triệt để của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
Tình hình thế giới và khu vực hiện nay một lần nữa đặt ra yêu cầu cần xây dựng lực lượng quân đội chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Chúng ta không chỉ thực hiện nguyên tắc “4 không” mà cùng với đó phải xây dựng lực lượng đủ mạnh để sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình huống.
Bối cảnh xã hội hôm nay đã khác xa 80 năm trước. Không ai khắt khe tới mức đòi hỏi các nhà lãnh đạo hiện nay phải hy sinh, khổ hạnh như những lớp cha anh 80 năm trước, song nếu không gắn bó với dân, quá xa dân, chỉ chăm chăm vun vén cho lợi ích cá nhân và “lợi ích nhóm” chắc chắn sẽ làm cho niềm tin của dân vào Đảng, vào chế độ giảm sút.
80 năm sau cuộc cách mạng vĩ đại ấy, đất nước và dân tộc ta đã tiến những bước dài trên con đường hòa nhịp với trào lưu tiến bộ của thế giới và nhân loại văn minh. Những thành tựu đó chính là kết tinh của nhiều nguyên nhân và để lại nhiều bài học vẫn còn mang giá trị cho hôm nay và mai sau.
Để niềm tin của Nhân dân mãi mãi trường tồn
Có lẽ một trong những bài học lớn mà cuộc cách mạng vĩ đại này để lại đó chính là các nhà lãnh đạo cách mạng khi ấy thật sự là những tấm gương mà người dân có thể gửi gắm niềm tin và hy vọng cũng như sẵn sàng tin tưởng đi theo. Nhân dân đã tin, đã đi theo Mặt trận Việt Minh bởi tinh thần yêu nước và đường lối đúng đắn của họ.
Sinh thời, Hồ Chủ tịch kính yêu của chúng ta đã từng nói: “Nói chung thì các dân tộc phương Đông đều giàu tình cảm và đối với họ một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”. Chính những tấm gương của các nhà lãnh đạo cách mạng khi ấy, nhất là những người đã chấp nhận vào tù, ra khám, đã có sức lay động lớn tới đông đảo người dân.
TS VŨ TRUNG KIÊN
VŨ TRUNG KIÊN