Dịch sởi lan rộng, nguy cơ cao từ khu vực tiêm chủng thấp

5 giờ trướcBài gốc

Hầu hết các ca biến chứng do sởi đều chưa tiêm vaccine

Theo thống kê của Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP Hồ Chí Minh), mỗi ngày bệnh viện tiếp nhận và điều trị ngoại trú từ 20 đến 30 trẻ mắc sởi. Tại khoa Nhiễm - Thần kinh của bệnh viện, từ sau Tết đến nay, luôn có từ 70 đến 80 trẻ bị sởi phải nằm điều trị, trong đó hơn 10% trường hợp nặng phải thở máy.

Tại khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP Hồ Chí Minh) trung bình mỗi ngày điều trị khoảng hơn 75 - 80 trẻ bị sởi.

Bác sĩ Dư Tuấn Quy, Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh cho biết, hầu hết trẻ mắc sởi nhập viện điều trị đều chưa được tiêm vaccine sởi. Đa số trẻ nhập viện đều có biến chứng, trong đó 80% bị viêm phổi, tiếp theo là viêm ruột, viêm tai giữa và nhiễm trùng máu. Đặc biệt, 90% trẻ nhập viện từ các tỉnh thành khác chuyển đến.

Một ví dụ điển hình là trường hợp bệnh nhi 14 tuổi (ngụ Bến Tre) vừa nhập viện vào sáng 17/3 với biến chứng viêm ruột. Qua tìm hiểu, bệnh nhi này chưa được tiêm vaccine sởi. Người nhà bệnh nhi cho biết, sau khi thấy con sốt phát ban, mắt đỏ và tiêu đàm ra máu, họ đã vội vàng đưa bé lên TP Hồ Chí Minh.

Nhận định về tình hình dịch sởi, bác sĩ Dư Tuấn Quy cho rằng, với số ca nhập viện điều trị nội trú và ngoại trú hiện nay, dịch sởi vẫn chưa có dấu hiệu thuyên giảm. Theo bác sĩ Quy, trước đây dịch sởi thường xảy ra vào mùa Đông - Xuân, nhưng hiện nay dịch không còn theo mùa và có thể xảy ra bất kỳ lúc nào.

Tại Bệnh viện Nhi đồng Thành phố, mỗi ngày khoa Nhiễm tiếp nhận khoảng 5 - 6 ca sởi mắc mới. Hiện khoa đang điều trị khoảng 50 ca sởi, phần lớn là bệnh nhi từ các tỉnh chuyển đến. Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Minh Tiến, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố cho biết, số ca bệnh sởi điều trị tại bệnh viện từ cuối năm 2024 đến nay có lúc giảm nhẹ rồi lại tăng, hiện tại vẫn chưa giảm nhiều.

Theo bác sĩ Nguyễn Minh Tiến, bệnh sởi có biến chứng nguy hiểm nhất là viêm phổi, tiếp theo là viêm kết mạc hoặc viêm loét giác mạc. Ngoài ra, còn có các biến chứng về thần kinh, viêm màng não và viêm não do bệnh cảnh viêm sởi.

Khi mắc sởi, trẻ sẽ phát ban từ sau gáy rồi lan ra phía mặt, tiếp đến các vị trí khác trên cơ thể như tay, chân...

Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP Hồ Chí Minh, trong tuần qua, thành phố ghi nhận 270 ca sởi, nâng tổng số ca mắc sởi tích lũy từ đầu năm 2025 đến nay lên 3.819 ca. Các quận huyện có số ca mắc cao từ đầu mùa dịch đến tuần 11 bao gồm thành phố Thủ Đức, quận Bình Tân và huyện Bình Chánh.

Từ đầu năm 2025 đến nay, Việt Nam ghi nhận gần 40.000 trường hợp mắc sởi và nghi mắc sởi, trong đó có 5 ca tử vong tại TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương và Bình Phước. Dịch bệnh đang lan rộng trên nhiều tỉnh, thành, đặc biệt tại các khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp. Đáng chú ý, số ca mắc sởi diễn biến nặng, chủ yếu tập trung ở người chưa tiêm vaccine, tiêm vaccine chưa đầy đủ hoặc không rõ lịch sử tiêm chủng. Bên cạnh trẻ em, các bệnh viện cũng ghi nhận nhiều ca bệnh là người lớn mắc sởi nặng với các biến chứng viêm phổi, viêm não và suy hô hấp.

Cần tiếp tục “đi từng ngõ, gõ từng nhà’ tiêm vaccine sởi

Bác sĩ Dư Tuấn Quy cho biết, chu kỳ của dịch sởi thường tái phát mỗi 5 năm. Trong các đợt dịch sởi trước, nhờ vào công tác tiêm chủng quyết liệt, dịch bệnh đã kết thúc nhanh chóng. Tuy nhiên, đợt dịch sởi lần này đã kéo dài gần một năm, nhưng số ca mắc vẫn tiếp tục tăng và chưa có dấu hiệu giảm.

Trẻ tiêm vaccine phòng sởi tại trạm y tế phường Hiệp Bình Chánh (thành phố Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh).

Hầu hết trẻ nhập viện do mắc sởi đều chưa được tiêm vaccine sởi. Sau một đợt dịch COVID-19, khi kinh tế khó khăn, phụ huynh phải đi làm xa và để con lại với ông bà nuôi dưỡng, nhiều gia đình đã bỏ qua việc chích ngừa cho trẻ. Bên cạnh đó, đầu năm 2025, Bộ Y tế đã ra công văn triển khai tiêm vaccine sởi cho trẻ từ 6 tháng tuổi, chiến dịch này được triển khai đến các tỉnh. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều trẻ chưa được tiếp cận thông tin này.

Bác sĩ Dư Tuấn Quy cho rằng, để chấm dứt dịch sởi, cần tiếp tục thực hiện phương châm “đi từng ngõ, gõ từng nhà” để nhắc nhở phụ huynh đưa trẻ đi tiêm vaccine sởi càng sớm càng tốt.

“Trẻ mắc sởi có thể phải điều trị từ 5 đến 7 ngày, thậm chí kéo dài 2 - 3 tuần, gây ảnh hưởng lớn đến công việc và sinh hoạt của gia đình. Trong khi đó, chỉ cần tiêm vaccine sởi, trẻ có thể phòng ngừa hoàn toàn căn bệnh này. Vaccine sởi còn được tiêm miễn phí và rất an toàn, vì vậy phụ huynh cần đưa trẻ đi tiêm vaccine sởi”, bác sĩ Dư Tuấn Quy khuyến nghị.

Theo bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Tiêm chủng VNVC, sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra, với các triệu chứng điển hình bao gồm sốt, phát ban, chảy nước mũi, ho và mắt đỏ. Sởi lây lan nhanh qua đường hô hấp, đặc biệt trong môi trường đông đúc như trường học, khu dân cư. Gần 100% người chưa có miễn dịch có nguy cơ mắc bệnh. Bệnh có thể gây nhiều biến chứng nghiêm trọng như tiêu chảy, viêm loét giác mạc, viêm phổi, viêm não và có thể dẫn đến tử vong. Thai phụ mắc sởi có nguy cơ sảy thai, thai lưu, hoặc sinh non. Hai đợt dịch sởi gần nhất xảy ra vào năm 2019 và 2014. Riêng năm 2014, hơn 110 trẻ đã tử vong do bệnh sởi.

Bác sĩ Bạch Thị Chính cho biết, tại các vùng dịch và vùng có nguy cơ cao, trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tháng tuổi sẽ được tiêm vaccine sởi mũi 0. Trẻ cần tiếp tục tiêm các mũi vaccine sởi từ 9 tháng hoặc 12 tháng tuổi theo phác đồ tiêm chủng thông thường.

Trước diễn biến phức tạp của dịch sởi, Bộ Y tế đã chỉ đạo các địa phương đẩy nhanh tiến độ triển khai chiến dịch tiêm vaccine phòng chống dịch sởi năm 2025, ưu tiên tiêm cho trẻ ở các huyện có nhiều ca mắc hoặc nghi mắc sởi. Đồng thời, tiếp tục triển khai công tác tiêm chủng mở rộng, tổ chức tiêm bù và tiêm vét vaccine phòng sởi cho các trẻ chưa được tiêm hoặc chưa tiêm đủ các mũi vaccine. Thủ tướng Chính phủ cũng đã có công điện khẩn yêu cầu các địa phương bảo đảm đủ nhân lực, kinh phí, vật tư, thiết bị, vaccine để đẩy nhanh tiến độ tiêm chủng, hoàn thành trong tháng 3/2025.

“Hai ngày sau công điện khẩn của Thủ tướng Chính phủ, hệ thống Tiêm chủng VNVC đã trao tặng 500.000 liều vaccine sởi cho Bộ Y tế nhằm khẩn trương đưa về các địa phương có nguy cơ bùng phát dịch, đẩy nhanh tốc độ bao phủ vaccine sởi trên toàn quốc, bảo vệ sức khỏe cộng đồng. VNVC cũng chính thức khởi động chiến dịch "Chung tay phòng chống dịch sởi" trên toàn quốc nhằm hưởng ứng chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Y tế”, đại diện hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết.

Ngày 18/3, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) đã đánh giá cao những biện pháp nhanh chóng và quyết liệt mà Bộ Y tế Việt Nam đã triển khai để ứng phó với đợt bùng phát bệnh sởi hiện nay. Tuy nhiên, do tính lây nhiễm mạnh mẽ của bệnh sởi cùng với sự thiếu hụt miễn dịch ở nhiều khu vực, nhiều trẻ em chưa được tiêm chủng hoặc tiêm chủng chưa đầy đủ đang đối mặt với nguy cơ mắc bệnh. WHO và UNICEF cam kết tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong công tác kiểm soát đợt bùng phát bệnh sởi hiện tại và ngăn chặn sự lây lan của bệnh. Điều này bao gồm xây dựng chiến lược loại trừ bệnh sởi, kế hoạch cụ thể để tiếp cận những người chưa được tiêm chủng, triển khai các hoạt động truyền thông cho chiến dịch tiêm chủng sởi và củng cố các hệ thống cung cấp, mua sắm và phân phối vaccine, bao gồm cả hệ thống dây chuyền lạnh.

Để phòng chống bệnh sởi, Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế khuyến cáo:

Chủ động đưa trẻ từ 9 tháng đến 2 tuổi chưa tiêm hoặc tiêm chưa đủ 2 mũi vaccine phòng bệnh sởi đi tiêm đầy đủ, đúng lịch và các nhóm tuổi khác (6 - 9 tháng, 1 - 10 tuổi) tham gia chiến dịch tiêm vaccine phòng, chống bệnh sởi theo hướng dẫn của Bộ Y tế.

Không cho trẻ đến gần, tiếp xúc với các trẻ nghi mắc bệnh sởi; đeo khẩu trang nơi đông người, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng khi chăm sóc trẻ.

Giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng, mắt và răng miệng cho trẻ hàng ngày; đảm bảo dinh dưỡng, giữ ấm cơ thể cho trẻ.

Nhà trẻ, mẫu giáo, trường học nơi tập trung đông trẻ em cần giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, thông thoáng và đủ ánh sáng; thường xuyên khử trùng đồ chơi, dụng cụ học tập và phòng học bằng các chất sát khuẩn thông thường.

Khi phát hiện có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh Sởi (sốt, ho, chảy nước mũi, phát ban) cần sớm cách ly và đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám, tư vấn điều trị kịp thời.

Bài và ảnh: Đan Phương/Báo Tin tức

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/y-te/dich-soi-lan-rong-nguy-co-cao-tu-khu-vuc-tiem-chung-thap-20250319160340430.htm