Dịch tả lợn châu Phi bùng phát 30/34 tỉnh, thành, báo động 'đỏ' ngành chăn nuôi
Ngày 3/8, thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, dịch tả lợn châu Phi xuất hiện tại Việt Nam từ đầu năm 2025 đến nay, đã bùng phát trên diện rộng, với 710 xã, phường (chiếm hơn 21% tổng số xã trên cả nước).
Hiện vẫn còn hơn 540 xã, phường thuộc 30/34 tỉnh, thành phố chưa qua 21 ngày kể từ khi dịch bùng phát.
Dịch tả lợn châu Phi bùng phát đã và đang gây thiệt hại nặng nề cho ngành chăn nuôi. Tại các tỉnh như Cao Bằng, Tuyên Quang, Quảng Trị, Phú Thọ và Quảng Ngãi, dịch bệnh đã bùng phát mạnh mẽ, trở thành những "điểm nóng" cần được xử lý khẩn cấp.
Tại Tuyên Quang, theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh này, tính đến ngày 31/7, địa phương đã ghi nhận 82 xã xuất hiện ổ dịch tả lợn châu Phi, số lợn tiêu hủy là 25.634 con của 2.081 hộ thuộc 683 thôn.
Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đã có hơn 970 ổ dịch xuất hiện tại hơn 710 xã, phường, chiếm hơn 21% tổng số xã trên cả nước xuất hiện dịch tả lợn châu Phi, khiến hơn 100.000 con lợn buộc tiêu hủy. Ảnh: BẢO LOAN
Kể từ thời điểm dịch tả lợn châu Phi xuất hiện năm 2019, đây là năm dịch tái phát và lan ra ở quy mô lớn nhất tại Tuyên Quang.
Hiện tại các địa phương của Tuyên Quang đã cấp phát 5.201 lít hóa chất và 53.304 kg vôi bột hướng dẫn người chăn nuôi phun tiêu độc khử trùng chuồng trại chăn nuôi.
Nguyên nhân nào 'đẩy' ngành chăn nuôi vào 'báo động đỏ'?
Theo các chuyên gia, một trong những lý do chính khiến dịch bệnh khó kiểm soát là sự thiếu ý thức của người dân và những bất cập trong quản lý nhà nước, cụ thể:
Sự chủ quan của người chăn nuôi: Nhiều hộ dân vẫn thờ ơ với việc tiêm phòng, thậm chí có hành vi vứt xác lợn chết ra môi trường, gây ô nhiễm và phát tán mầm bệnh. Mặc dù vaccine đã được triển khai, nhưng đến nay chỉ có hơn 1 triệu con lợn được tiêm, chiếm chưa đến 3,5% tổng đàn.
Hệ thống quản lý yếu kém: Công tác quản lý thú y, đặc biệt ở cấp xã, thôn, còn thiếu nhân lực.
Việc kiểm soát các hoạt động giết mổ cũng gặp nhiều khó khăn khi hơn 70% trong số 6.700 cơ sở giết mổ nhỏ lẻ hoạt động không phép. Đây chính là "lỗ hổng" lớn tạo điều kiện cho thịt lợn bệnh không rõ nguồn gốc tuồn ra thị trường.
Các biện pháp răn đe chưa đủ mạnh: Mặc dù đã có một số trường hợp vi phạm bị xử lý, nhưng các hình thức xử phạt còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe để ngăn chặn các hành vi vi phạm an toàn thực phẩm.
Trước tình hình cấp bách này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã gửi công văn yêu cầu các địa phương đẩy mạnh các giải pháp khống chế và dập tắt dịch bệnh.
Trước tình hình cấp bách này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã gửi công văn yêu cầu các địa phương đẩy mạnh các giải pháp khống chế và dập tắt dịch bệnh; khẩn trương bố trí nguồn lực, kiện toàn tổ chức bộ máy thú y, triển khai hiệu quả Kế hoạch quốc gia phòng chống dịch giai đoạn 2020–2025, đồng thời tăng cường năng lực cho hệ thống cơ quan chuyên ngành thú y.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh, mục tiêu là khống chế và dập tắt dịch bệnh trong thời gian nhanh nhất, đồng thời chuẩn bị sẵn sàng điều kiện để phục hồi, ổn định và phát triển chăn nuôi heo sau dịch.
Cùng thời điểm, tại tỉnh Tuyên Quang - một trong những địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề nhất với hơn 25.600 con lợn bị tiêu hủy - Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành Công điện khẩn, yêu cầu huy động cả hệ thống chính trị cơ sở vào cuộc. Các xã, phường phải tăng cường tuyên truyền, thành lập các tổ phản ứng nhanh để dập dịch kịp thời.
Cụ thể, tăng cường tuyên truyền sâu rộng đến từng hộ dân, nhất là các hộ chăn nuôi về tính chất nguy hiểm, cơ chế lây lan và biện pháp phòng, chống dịch;
Thành lập các tổ phản ứng nhanh, tổ thống kê, xác minh thiệt hại; tổ tiêu hủy, đảm bảo tổ chức dập dịch kịp thời, đúng quy trình.
Các xã, phường rà soát, thống kê đầy đủ đàn lợn, thường xuyên giám sát, báo cáo kịp thời diễn biến dịch bệnh;
Tổ chức vệ sinh, tiêu độc khử trùng chuồng trại và môi trường xung quanh; chủ động bố trí kinh phí, vật tư phục vụ công tác phòng, chống dịch. Trường hợp lơ là, thiếu trách nhiệm để dịch bệnh lây lan diện rộng sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định.
Để kiểm soát tình hình trên phạm vi toàn quốc, các chuyên gia khuyến nghị:
Tăng cường giám sát và xử lý vi phạm: Cần siết chặt quản lý các cơ sở giết mổ, xử lý nghiêm các hành vi buôn bán thịt lợn bệnh, không rõ nguồn gốc.
Đẩy mạnh tiêm phòng đồng loạt: Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần sớm đưa vaccine ASF vào danh mục tiêm bắt buộc để tạo miễn dịch cộng đồng cho đàn lợn.
Nâng cao ý thức người dân: Tuyên truyền sâu rộng về tính chất nguy hiểm, cơ chế lây lan và các biện pháp phòng chống để người dân chủ động hơn trong việc bảo vệ đàn vật nuôi.
Các chuyên gia cho rằng, nếu không có sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương và ý thức tự giác của người dân, dịch tả lợn châu Phi sẽ tiếp tục gây ra những thiệt hại kinh tế nặng nề, ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh lương thực và đời sống của người dân.
Đây không chỉ là câu chuyện của người chăn nuôi, mà là vấn đề của toàn xã hội.
Kh.Dương