Những đàn lợn bị xóa sổ
Trong căn nhà cấp bốn còn vương mùi vôi bột nồng nặc, chị Đinh Thị Thanh Huyền, trú tại xã Hoa Quân cho biết, trong vòng chưa đầy một tuần, gia đình buộc phải tiêu hủy 80 con lợn thịt và 32 con khác đang có dấu hiệu nhiễm bệnh, chờ ngày xử lý tiếp.
"Tổng đàn ban đầu hơn 280 con, trong đó có 15 con lợn nái. Vậy là coi như mất trắng", chị Huyền nói.
Chuồng trại gia đình chị Đinh Thị Thanh Huyền giờ trơ trọi, không còn bóng dáng đàn lợn. (Ảnh: XH)
Không riêng gia đình chị Huyền, cách đó không xa, gia đình bà Hoàng Thị Nga cũng vừa phải tiêu hủy 23 con lợn. "Nhà tôi còn giữ một đàn nhỏ nuôi tách biệt, nhưng dịch bệnh thế này, chẳng biết rồi có giữ nổi không", bà Nga cho biết.
Những hộ nông dân như chị Huyền, bà Nga vẫn đang thấp thỏm từng ngày. Mất đàn lợn đồng nghĩa mất nguồn thu, khoản vay ngân hàng chưa biết trả bằng gì, trong khi chi phí sinh hoạt vẫn đè nặng.
"Sau mấy đợt dịch, người dân kiệt quệ lắm rồi. Mong chính quyền sớm có hỗ trợ và kiểm soát tốt dịch, chứ cứ tái đàn rồi tiêu hủy mãi thế này thì không chịu nổi", chị Huyền cho biết.
Sau khi tiêu hủy lợn nhiễm dịch, người dân rắc vôi bột để xử lý môi trường chuồng trại.
Theo ông Lê Văn Tý, Phó Chủ tịch UBND xã Hoa Quân, dịch tả lợn Châu Phi bắt đầu tái bùng phát mạnh từ đầu tháng 7 và lây lan nhanh. "Nguyên nhân chủ yếu là khó kiểm soát hoạt động vận chuyển, mua bán lợn giữa vùng có dịch và vùng chưa có dịch. Cùng với đó, thời tiết nắng mưa thất thường khiến sức đề kháng của đàn vật nuôi suy giảm, virus càng dễ hoành hành", ông Tý cho biết.
Đáng lo ngại hơn, một bộ phận hộ chăn nuôi nhỏ lẻ chưa áp dụng biện pháp an toàn sinh học, vẫn tái đàn khi chưa qua thời gian cách ly, thậm chí giấu dịch, không báo chính quyền. Hệ quả là dịch bệnh lan rộng, gây khó khăn cho việc khoanh vùng và xử lý triệt để.
Tính đến ngày 17/8, trên địa bàn tỉnh ghi nhận hơn 100 ổ dịch tả lợn Châu Phi, dịch xảy ra chủ yếu ở các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, quy mô từ 1-10 con, tập trung ở các xã có mật độ chăn nuôi cao, tổng đàn lớn như Đại Đồng, Hoa Quân, Anh Sơn, Yên Xuân...
Ông Đặng Văn Minh, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Nghệ An
Chỉ tái đàn khi có xác nhận của cơ quan thú y
Trước diễn biến phức tạp của dịch tả lợn Châu Phi với số ca nhiễm tăng nhanh, ông Nguyễn Văn Đệ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An cho biết, hiện nay phải đặt mục tiêu "phòng hơn chống". Muốn ngăn chặn dịch bệnh lây lan, giảm thiểu thiệt hại cho người chăn nuôi thì các cấp, ngành và địa phương cần vào cuộc quyết liệt, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao.
"Diễn biến dịch tả lợn Châu Phi đang rất phức tạp. Lãnh đạo 130 xã trên địa bàn phải rà soát kỹ lưỡng, xây dựng kế hoạch, phương án cụ thể để chủ động phòng, chống và nhanh chóng khống chế dịch", ông Đệ nói.
Người chăn nuôi trên địa bàn Nghệ An điêu đứng vì dịch tả lợn Châu Phi.
Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, chỉ cho phép tái đàn khi cơ sở chăn nuôi được cơ quan thú y xác nhận đủ điều kiện. Cùng với đó, từng bước chuyển đổi từ chăn nuôi nhỏ lẻ sang mô hình gia trại, trang trại, ứng dụng công nghệ cao nhằm tăng năng suất, nâng chất lượng và giảm rủi ro dịch bệnh.
"Các xã, thị trấn được yêu cầu tăng cường giám sát, lấy mẫu xét nghiệm, đồng thời quản lý chặt chẽ khâu vận chuyển, giết mổ. Những trường hợp tái đàn tự phát, không khai báo sẽ bị xử lý nghiêm", Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An nói.
Chi cục Chăn nuôi và Thú y Nghệ An tham mưu Sở Nông nghiệp và Môi trường, trình UBND tỉnh ban hành nhiều công điện khẩn về phòng, chống dịch bệnh. Ngoài ra, Nghệ An chủ động cấp hơn 14.600 lít hóa chất khử trùng, cử cán bộ khuyến nông trực tiếp về cơ sở, đồng thời đôn đốc việc tiêu độc môi trường chăn nuôi tại vùng dịch, vùng uy hiếp.
Dịch tả lợn Châu Phi lúc đầu xảy ra tại các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ quy mô vài con, gần đây số lượng lợn nhiễm bệnh tăng nhanh, hiện đã trên 21.000 con.
Tuy nhiên, công tác phòng chống dịch tả lợn Châu Phi ở Nghệ An đang gặp không ít trở ngại. Hiện, tổng đàn lợn trên 1 triệu con, số lượng càng lớn nguy cơ dịch bệnh càng cao khi hình thức chăn nuôi nông hộ chiếm đến 65%. Mô hình này không đảm bảo quy chuẩn, kết hợp hàng loạt "lỗ hổng" khác trong công tác quản lý, giám sát vô hình trung tạo điều kiện thuận lợi để dịch tả lợn Châu Phi lây lan, bùng phát diện rộng.
Một khó khăn khác, nguồn nhân lực thú y còn mỏng, cán bộ cấp tỉnh không nhiều, trong khi cấp xã phần lớn chưa có chuyên môn, lực lượng bán chuyên trách dần thu hẹp do thực hiện tinh giản biên chế. Ngoài ra, việc chưa có quy định cụ thể về kiểm soát vận chuyển nội tỉnh theo Luật Thú y cũng khiến công tác quản lý chăn nuôi, giết mổ và vận chuyển động vật gặp nhiều khó khăn.
Để ứng phó, Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An bố trí ít nhất một công chức có chuyên môn về chăn nuôi - thú y tại cấp xã để trực tiếp tham mưu, triển khai nhiệm vụ. Đồng thời, duy trì lực lượng thú y và nâng phụ cấp khuyến khích cán bộ.
Bên cạnh đó, Sở đề xuất thành lập Trạm Chăn nuôi và Thú y liên xã trực thuộc Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh, bổ sung quy định kiểm soát vận chuyển động vật, sản phẩm động vật trong nội tỉnh, tăng tính chủ động trong quản lý. Đặc biệt, Sở kiến nghị điều chỉnh, bổ sung Quyết định 972 năm 2020 theo hướng yêu cầu tiêu hủy triệt để lợn mắc bệnh hoặc nghi mắc bệnh, nhất là tại các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, nhằm hạn chế nguy cơ lây lan.
Dịch tả lợn châu Phi không phải lần đầu xuất hiện ở Nghệ An, nhưng lần này gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự chủ quan, lỏng lẻo trong quản lý. Chỉ đạo siết chặt tái đàn, cùng với các giải pháp căn cơ về thú y cơ sở, nếu được triển khai nghiêm túc, sẽ là chìa khóa để địa phương khống chế dịch bệnh.
Song Hoàng