Sinh viên Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
Đây là tín hiệu đáng mừng, nhưng cũng gợi lại bài học lịch sử đã từng có thời điểm sư phạm lên đỉnh điểm chuẩn, song chỉ vài năm sau lại "tụt dốc không phanh".
Sư phạm "lên ngôi" trong mùa tuyển sinh 2025
Theo công bố, năm nay nhiều ngành sư phạm đạt mức điểm gần như tuyệt đối. Trường Đại học Giáo dục Đại học Quốc gia Hà Nội) lấy 29,84 điểm cho ngành Sư phạm Lịch sử – Địa lý; Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh có ngành Sư phạm Hóa học 29,38 điểm, Ngữ văn 29,07 điểm, nhiều ngành khác trên 28 điểm.
So sánh với khối Y – nhóm ngành vốn được coi là "thánh địa" của học sinh giỏi, mức điểm cao nhất của Đại học Y Hà Nội chỉ 28,7 điểm (Tâm lý học C00), ngành Y khoa 28,13 điểm; Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh cao nhất 27,34 điểm. Điều này có nghĩa, trong mùa tuyển sinh năm 2025, điểm chuẩn sư phạm đã vượt cả những ngành Y danh tiếng .
Đây là hiện tượng hiếm thấy, đánh dấu sự thay đổi lớn trong lựa chọn ngành học của nhiều thí sinh giỏi.
Sư phạm từng là "ngôi sao sáng"
Điểm chuẩn sư phạm không phải lần đầu chạm ngưỡng cao chót vót. Năm 2005, nhiều ngành sư phạm đã đạt mức 26–29,5 điểm.
Đại học Sư phạm Hà Nội có ngành Sư phạm Tiếng Pháp lấy tới 29,5 điểm; các ngành Toán, Hóa, Sinh dao động từ 23–27 điểm. Tại Đại học Sư phạm Huế, Sư phạm Toán tăng từ 17,5 điểm (2004) lên 23,5 điểm (2005); Ngữ văn tăng từ 16 lên 19 điểm .
Những con số này cho thấy hơn 20 năm trước, sư phạm cũng từng là lựa chọn hàng đầu, thu hút không ít thí sinh xuất sắc.
Cú lao dốc của điểm chuẩn sư phạm khi đãi ngộ không theo kịp
Tuy nhiên, chỉ sau vài năm, tình hình thay đổi rõ rệt khi điểm chuẩn vào ngành sư phạm bắt đầu lao dốc. Năm 2010, sư phạm Sinh học từ mức 25 điểm (2005) rơi xuống chỉ còn 16,5 điểm, nhiều ngành khác giảm từ 2–6 điểm trong cùng giai đoạn. Số hồ sơ dự thi vào các trường sư phạm cũng giảm mạnh. Trường Đại học Sư phạm Hà Nội từ 24.000 hồ sơ dự thi (2008) xuống còn 17.000 (2010).
Đến năm 2017, truyền thông giáo dục còn ghi nhận hiện tượng "9–10 điểm/3 môn cũng đỗ" tại một số trường cao đẳng sư phạm địa phương. Vấn đề chất lượng đầu vào đã gây nhiều tranh luận, khiến hình ảnh ngành sư phạm bị ảnh hưởng .
Nguyên nhân được chỉ ra khá rõ, do chế độ lương, phụ cấp chưa đủ sống, môi trường làm việc áp lực và vị thế xã hội của giáo viên chưa được nhìn nhận đúng mức. Khi chính sách không đi cùng chất lượng, điểm chuẩn tất yếu giảm và người giỏi rời xa bục giảng.
Vì sao 2025, điểm chuẩn vào sư phạm lại bật lên mạnh mẽ?
Khác với giai đoạn trước, cú bứt phá năm nay không chỉ đến từ sự yêu thích nghề mà còn từ những chính sách mới từ ngành giáo dục.
Theo Nghị định 116/2020/NĐ-CP, sinh viên sư phạm được Nhà nước chi trả học phí theo mức thu của trường, đồng thời được hỗ trợ sinh hoạt phí 3,63 triệu đồng/tháng trong toàn bộ thời gian học. Đây là điểm khác biệt quan trọng, tạo lợi thế lớn cho người học .
Kỳ vọng từ Luật Nhà giáo (hiệu lực 1/1/2026) khi văn bản này xác định bảng lương nhà giáo sẽ được xếp ở nhóm cao nhất trong hệ thống viên chức sự nghiệp. Dù chưa có nghị định chi tiết, nhưng kỳ vọng xã hội vào việc cải thiện thu nhập cho giáo viên là rất rõ ràng .
Lịch sử liệu có lặp lại? chọn sư phạm rồi phải hối tiếc
Bài học từ giai đoạn 2005–2010 cho thấy điểm chuẩn cao không bảo đảm sự bền vững. Để ngôi vương năm 2025 không chỉ là một mùa phá kỷ lục, cần có những chính sách ổn định và lâu dài.
Thứ nhất, ổn định chính sách hỗ trợ tài chính. Việc miễn học phí, hỗ trợ sinh hoạt cần được duy trì bền vững, điều chỉnh theo mức lương cơ sở mới, và có cơ chế giám sát minh bạch.
Thứ hai, thực thi nhanh cơ chế lương mới. Luật Nhà giáo đã ban hành, nhưng cần nghị định hướng dẫn cụ thể, bảo đảm thu nhập thực sự hấp dẫn so với mặt bằng chung.
Thứ ba, giảm gánh nặng hành chính. Giáo viên cần được tập trung cho giảng dạy và phát triển chuyên môn, thay vì bị chi phối bởi quá nhiều loại báo cáo, hồ sơ.
Thứ tư, thiết kế lộ trình nghề nghiệp rõ ràng. Cần phân tầng nghề giáo (giáo viên mới, giáo viên giỏi, giáo viên chủ chốt), gắn với tiêu chí thăng tiến, đãi ngộ, học bổng sau đại học.
Thứ năm, gắn đào tạo với nhu cầu thực tiễn. Mở rộng các trường thực hành, đẩy mạnh trải nghiệm nghề trong quá trình học, bảo đảm sinh viên sư phạm ra trường đáp ứng ngay nhu cầu địa phương.
Thứ sáu, cần có chế độ thu hút, sinh viên sư phạm giỏi, xuất sắc ra trường sẽ được chọn trường và được ký ngay hợp đồng lao động dài hạn mà không cần qua kỳ thi tuyển viên chức.
Điểm chuẩn cao năm 2025 là tín hiệu đáng mừng, cho thấy nghề giáo đang được nhìn nhận đúng tầm và hấp dẫn trở lại với những thí sinh xuất sắc. Tuy nhiên, nếu chính sách đãi ngộ không được triển khai thực chất, rất có thể lịch sử "lên đỉnh rồi tụt dốc" sẽ tái diễn như trước đây.
Điều quan trọng không phải là một mùa tuyển sinh rực rỡ, mà là một thế hệ giáo viên tài năng, bền vững, gắn bó trọn đời với bục giảng. Chỉ khi đó, ngôi vương của sư phạm mới thực sự mang ý nghĩa lâu dài cho giáo dục Việt Nam.
Phan Huyền