Điểm nghẽn ngoại giao dai dẳng nhất của EU về Ukraine sắp được tháo gỡ?

4 giờ trướcBài gốc

Thủ tướng Hungary Viktor Orban và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trước cuộc gặp tại Kyiv, Ukraine, vào ngày 2/7/2024. Ảnh: Getty Images.

Báo The Kyiv Post của Ukraine ngày 5/11 cho biết chuyến thăm Nhà Trắng của Thủ tướng Hungary Viktor Orbán vào ngày 7/11 có thể mang ý nghĩa hơn là một buổi chụp ảnh nghi thức. Đối với các chuyên gia Mỹ theo dõi khu vực Đông Âu, thời điểm diễn ra chuyến thăm này gợi ý một cơ hội hiếm hoi nhằm tháo gỡ một trong những điểm nghẽn ngoại giao dai dẳng nhất của Liên minh châu Âu (EU): sự phong tỏa của Hungary đối với các cuộc đàm phán gia nhập EU của Ukraine.

Chuyến thăm diễn ra ngay sau hội nghị thượng đỉnh giữa ông Trump và các nhà lãnh đạo Trung Á, trong bối cảnh Washington đang thúc đẩy chiến dịch gia tăng sức ép kinh tế lên Liên bang Nga.

Các quan chức cấp cao của Mỹ xác nhận rằng ông Orbán sẽ được đón tiếp vào sáng thứ 7/11, sau đó là một bữa trưa riêng, cho thấy các cuộc thảo luận được kỳ vọng sẽ mang tính thực chất hơn là chỉ mang tính biểu tượng.

Kể từ khi xung đột Nga – Ukraine bùng nổ vào năm 2022, Hungary đã nhiều lần chặn hỗ trợ của EU dành cho Kiev, từ các gói trừng phạt đến quỹ tái thiết. Ông Orbán cho rằng tham vọng gia nhập EU của Ukraine là một mối đe dọa, cảnh báo rằng việc ủng hộ Kiev có thể “phá hủy châu Âu”.

Ở trong nước, ông Orbán vẫn nhận được sự ủng hộ của phe dân tộc chủ nghĩa, nhưng tình trạng cô lập ở Brussels, các quỹ EU bị đóng băng và giá năng lượng leo thang đã khiến ông rơi vào thế mong manh.

Theo một nhà ngoại giao phương Tây, “mức độ chịu đựng của Orbán đã đến giới hạn”.

Trước chuyến thăm, Nhà Trắng đã âm thầm gửi một báo cáo mật tới Quốc hội, trong đó nêu chi tiết các biện pháp mở rộng hạn chế đối với hàng nhập khẩu và đầu tư từ Liên bang Nga - một bước đi được một trợ lý Thượng viện Mỹ mô tả là “kỹ thuật nhưng có ý nghĩa lớn, nhằm siết chặt nền kinh tế thời chiến của Liên bang Nga”.

Các trợ lý thuộc đảng Cộng hòa cho rằng ông Trump có thể tận dụng cuộc gặp tại Phòng Bầu dục vào ngày 7/11 tới để gây sức ép với ông Orbán, liên kết các nhượng bộ tiềm năng của Mỹ với việc Budapest dỡ bỏ quyền phủ quyết của mình trong EU.

Các lựa chọn có thể bao gồm bảo đảm năng lượng, nới lỏng trừng phạt có mục tiêu, hoặc hỗ trợ ngoại giao để giải phóng các quỹ EU bị đóng băng - một cách tiếp cận mang tính “giao dịch” mà cả hai nhà lãnh đạo đều ưa thích.

Các nhà phân tích cho rằng Mỹ có thực quyền mặc cả. Ông James Batchik của Atlantic Council nhận định: “Ông Orbán sẽ đến Washington với mong muốn được miễn trừ trừng phạt. Đội ngũ của ông Trump nên gây sức ép buộc ông ấy ngừng đóng vai kẻ phá hoại, đổi lại bằng các thỏa thuận kinh tế”.

Chuyên gia Batchik nhấn mạnh: “Thuyết phục được ông Orbán từ bỏ sự phản đối việc Ukraine gia nhập EU sẽ là một chiến thắng ngoại giao cho Nhà Trắng, thể hiện tầm ảnh hưởng của ông Trump đối với các lãnh đạo thế giới khác, đồng thời là một thắng lợi chiến lược cho Ukraine, châu Âu và Washington”.

Rủi ro tính toán, lợi ích chiến lược

Cách tiếp cận này không tránh khỏi rủi ro: một thỏa thuận rõ ràng có thể làm Brussels phật ý hoặc khuyến khích các lãnh đạo dân túy khác. Tuy nhiên, các trợ lý Quốc hội cảnh báo rằng cái giá của việc không hành động còn lớn hơn.

“Mỗi tháng tiến trình gia nhập EU của Ukraine bị trì hoãn là một tháng Liên bang Nga ăn mừng”, một trợ lý nói với Kyiv Post.

Nếu thành công, ông Trump có thể kết hợp phong cách “thương lượng - giao dịch” của mình với các mục tiêu địa chính trị lớn hơn.

Tiến triển trong việc Ukraine gia nhập EU sẽ giúp ổn định Kiev, thể hiện sự chia sẻ gánh nặng của châu Âu, và củng cố ảnh hưởng của Mỹ trong khu vực.

Kể từ năm 2022, sự phụ thuộc của Hungary vào Moskva ngày càng sâu sắc, cho phép ông Orbán có đòn bẩy để trì hoãn các quyết định của EU.

“Ông Trump không cần phải yêu thích EU để khiến nó hoạt động có lợi cho mình. Kéo ông Orbán ra khỏi phe của (Tổng thống Liên bang Nga Vladimir) Putin là một thắng lợi chính sách đối ngoại mà bất kỳ tổng thống nào cũng sẽ muốn có”, một trợ lý Quốc hội Mỹ nhận xét.

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/diem-nghen-ngoai-giao-dai-dang-nhat-cua-eu-ve-ukraine-sap-duoc-thao-go-20251105131147527.htm