Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát: Mở ra nhiều hướng tiếp cận mới trong tư duy và phương thức giám sát

17 giờ trướcBài gốc

Phát huy vai trò định hướng, chủ động kiến tạo chính sách

Sau một buổi làm việc khẩn trương, nghiêm túc, với tinh thần thẳng thắn, trách nhiệm cao, Phiên chuyên đề thứ nhất của Diễn đàn Hoạt động giám sát của Quốc hội với chủ đề “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước” đã hoàn thành toàn bộ nội dung chương trình đề ra.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Tại Phiên chuyên đề, đã có 4 báo cáo tham luận của các diễn giả cùng với nhiều ý kiến, nhận định, chia sẻ tâm huyết từ các chuyên gia, nhà khoa học, hiệp hội doanh nghiệp, nhà nghiên cứu, người hoạch định chính sách, cơ quan thực thi và cả các đối tượng thụ hưởng chính sách. Các đại biểu đã thảo luận, trao đổi sôi nổi, phản ánh thực tiễn sinh động và tiếng nói của cộng đồng doanh nghiệp, cử tri và Nhân dân.

Phiên chuyên đề thứ nhất đã dành nhiều thời gian tập trung đánh giá thực tiễn hoạt động giám sát trong lĩnh vực kinh tế - xã hội; đồng thời tiếp cận các yêu cầu đặt ra đối với việc đổi mới nội dung, phương thức và nâng cao hiệu quả giám sát để thúc đẩy tăng trưởng và phát triển bền vững của Việt Nam.

Điều hành và phát biểu tổng kết Phiên chuyên đề, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh ghi nhận, với các tham luận sâu sắc, thông tin phong phú, đánh giá đa chiều từ nhiều góc nhìn chuyên môn và thực tiễn, Phiên chuyên đề có ý nghĩa hết sức quan trọng trong quá trình hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực điều hành, kiến tạo chính sách và cũng là thông điệp xuyên suốt, nhất quán, gắn liền với chủ đề của Diễn đàn:“Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển”.

Trên cơ sở các ý kiến, tham luận tại Phiên chuyên đề, Phó Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, hiện nay, đất nước ta đang đối mặt với nhiều thách thức và cơ hội đan xen.

Trong đó, nổi bật là biến động chính sách thương mại, xung đột địa chính trị, áp lực phục hồi sau đại dịch Covid-19, yêu cầu chuyển đổi mô hình tăng trưởng và thích ứng với biến đổi khí hậu, dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Trong nước, việc triển khai các nghị quyết chiến lược về hoàn thiện thể chế, chuyển đổi số, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, hội nhập quốc tế và phát triển kinh tế tư nhân, cùng với việc sắp xếp bộ máy nhà nước, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đang tạo ra những động lực và không gian phát triển mới cho nền kinh tế, nhưng cũng cần tiếp tục giám sát để kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, thời gian qua, Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội tiếp tục đổi mới phương thức giám sát, tăng cường tính thực chất, sát thực tiễn và kịp thời với những vấn đề lớn của đất nước.

Các chuyên đề giám sát đã tập trung vào những lĩnh vực then chốt như quy hoạch, thị trường bất động sản, nhà ở xã hội, các dự án quan trọng quốc gia, chính sách tài khóa, các chương trình mục tiêu quốc gia, vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường, phòng cháy, chữa cháy, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Hoạt động chất vấn, giải trình, giám sát văn bản quy phạm pháp luật và theo dõi sau giám sát cũng đã có bước chuyển mạnh về chất lượng, đi thẳng vào vấn đề cử tri và người dân quan tâm.

Đáng lưu ý, giám sát đã không chỉ dừng ở việc phát hiện tồn tại, bất cập, mà còn ngày càng khẳng định vai trò kiến tạo, thúc đẩy hoàn thiện chính sách, tăng cường hiệu lực thực thi pháp luật và điều hành. Nhiều kiến nghị sau giám sát đã được tiếp thu nghiêm túc, góp phần tháo gỡ điểm nghẽn, khơi thông nguồn lực, thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển nhanh và bền vững, nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia.

"Có thể thấy, hoạt động giám sát của Quốc hội trong thời gian vừa qua đã đạt được những thành tựu quan trọng, từng bước phát huy vai trò định hướng chính sách, thể hiện tinh thần cầu thị, quyết liệt và đồng hành của Quốc hội trong việc nâng cao hiệu quả giám sát - không chỉ kiểm tra, kiểm soát, mà còn chủ động kiến tạo chính sách, đồng hành cùng Chính phủ thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững của đất nước", Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Tổ chức thực thi pháp luật vẫn là khâu yếu

Tại Phiên chuyên đề thứ nhất, các đại biểu cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế còn tồn tại trong hoạt động giám sát hiện nay, trong đó nhấn mạnh tổ chức thực thi pháp luật vẫn là khâu yếu.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Nhiều hoạt động vẫn chủ yếu dựa trên báo cáo văn bản, tiếp xúc trực tiếp còn hạn chế, thời gian làm việc ngắn, khó làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân. Cơ chế phối hợp giám sát giữa các cơ quan còn thiếu chặt chẽ; việc huy động chuyên gia, nhà khoa học chưa đồng đều, chưa đáp ứng yêu cầu. Tài liệu phục vụ giám sát gửi chậm, thiếu đầy đủ, thiếu khách quan, phải bổ sung.

Công tác nghiên cứu, thông tin hỗ trợ giám sát chưa được đầu tư tương ứng. Việc theo dõi, đôn đốc thực hiện kiến nghị sau giám sát còn thiếu quyết liệt, chưa có chế tài rõ ràng, ảnh hưởng đến hiệu lực thực thi giám sát của Quốc hội.

Đặc biệt, theo Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, với những thay đổi về cách tiếp cận mới trong công tác xây dựng pháp luật đã được quy định trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, cùng với việc tăng cường vai trò của cơ quan soạn thảo và tính khái quát của các văn bản luật pháp do Quốc hội ban hành, các hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử cũng cần được điều chỉnh, hoàn thiện để phù hợp với điều kiện mới.

Tiếp tục đổi mới tư duy lựa chọn nội dung giám sát

Phó Chủ tịch Quốc hội cảm ơn các chuyên gia, nhà khoa học đã đưa ra nhiều kiến nghị tâm huyết, sâu sắc, tập trung vào 6 nhóm giải pháp cốt lõi nhằm tiếp tục đổi mới hoạt động giám sát thực sự trở thành công cụ kiến tạo và thúc đẩy phát triển.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Một là, tiếp tục đổi mới tư duy lựa chọn nội dung giám sát, tập trung vào những vấn đề lớn, trọng điểm, bức xúc từ thực tiễn, có tác động trực tiếp đến phát triển kinh tế - xã hội, đời sống Nhân dân và hiệu quả hoạt động của bộ máy sau sáp nhập, tổ chức lại.

Trong đó theo tinh thần chỉ đạo tại Hội nghị lần thứ 12 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng vừa qua, cần chú trọng giám sát quá trình thể chế hóa, đẩy nhanh tiến độ sửa đổi Luật Đất đai, Luật Quy hoạch và các luật có liên quan, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế, phát huy nguồn lực và bảo đảm phát triển đồng bộ, bền vững trong bối cảnh mới.

Các đại biểu dự Diễn đàn. Ảnh: Phạm Thắng

Hai là, nâng cao chất lượng tổ chức và phương pháp giám sát, bảo đảm đi vào chiều sâu. Gắn kết chặt chẽ giữa khảo sát thực tế, làm việc trực tiếp với đối tượng giám sát và phân tích dữ liệu khách quan; đồng thời đề cao trách nhiệm giải trình cá nhân của người đứng đầu trong bối cảnh bộ máy tinh gọn hơn, khối lượng công việc ngày càng lớn.

Ba là, hoàn thiện cơ chế phối hợp liên ngành trong hoạt động giám sát, tạo sự gắn kết giữa các Ủy ban, các cơ quan của Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức liên quan, tránh chồng chéo, phân tán nguồn lực.

Bốn là, tăng cường huy động trí tuệ chuyên gia, nhà khoa học, các tổ chức nghiên cứu độc lập tham gia vào quá trình xây dựng đề cương, phân tích, phản biện và tổng hợp kết quả giám sát.

Các đại biểu dự Diễn đàn. Ảnh: Phạm Thắng

Năm là, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và cơ sở dữ liệu số trong giám sát, xây dựng hệ thống thông tin thống nhất, liên thông giữa các cơ quan, nâng cao năng lực xử lý, phân tích số liệu, hỗ trợ ra quyết định kịp thời, chính xác và minh bạch.

Sáu là, tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn, giải trình, giám sát văn bản quy phạm pháp luật. Xây dựng cơ chế theo dõi, đôn đốc và chế tài thực hiện kiến nghị sau giám sát, đảm bảo tính ràng buộc, hiệu lực và trách nhiệm thực thi, khắc phục tình trạng kiến nghị bị bỏ ngỏ, kéo dài, không được xử lý đến nơi đến chốn.

“Tất cả các giải pháp này đều nhằm hướng tới mục tiêu xây dựng hoạt động giám sát chủ động, hiệu lực, hiệu quả, thực sự đóng vai trò dẫn dắt và kiến tạo cho sự phát triển bền vững của đất nước", Phó Chủ tịch Quốc họi nêu rõ.

Cho rằng, Phiên chuyên đề thứ nhất là sự kết tinh trí tuệ, tâm huyết của các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học và đại diện các cơ quan hữu quan, những nội dung được trình bày và thảo luận không chỉ phản ánh những vấn đề cấp thiết từ thực tiễn mà còn mở ra nhiều hướng tiếp cận mới trong tư duy và phương thức giám sát, Phó Chủ tịch Quốc hội khẳng định, đây sẽ là cơ sở quan trọng để Quốc hội tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hoạt động giám sát - một công cụ kiểm tra, kiểm soát, thúc đẩy quản trị hiệu quả, đồng thời khơi thông các động lực tăng trưởng, bảo đảm phát triển nhanh và bền vững.

Quỳnh Chi

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/dien-dan-cua-quoc-hoi-ve-hoat-dong-giam-sat-mo-ra-nhieu-huong-tiep-can-moi-trong-tu-duy-va-phuong-thuc-giam-sat-10382337.html