Diễn đàn học thuật đỉnh cao giải mã di sản 'Các vị Thánh tổ triều Lý trong lịch sử Phật giáo Việt Nam'

3 giờ trướcBài gốc

Hội thảo khoa học do Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Ninh Bình; Công ty TNHH Dịch vụ Du lịch Tam Chúc tổ chức.

Hội thảo thu hút khoảng 400 đại biểu là các nhà khoa học, học giả, nhà nghiên cứu, giảng viên, tăng ni, phật tử và những người quan tâm trong và ngoài nước tham dự.

Các đại biểu tham dự hội thảo

Hội thảo được tổ chức nhằm công bố các kết quả nghiên cứu và thảo luận tập trung vào nhiều vấn đề, như: nghiên cứu bối cảnh lịch sử – xã hội Đại Việt thời Lý; phân tích vai trò của Phật giáo trong việc định hình và phát triển văn hóa, tư tưởng, đạo đức xã hội; làm rõ những đóng góp to lớn của Phật giáo đối với nền tảng tư tưởng, đạo đức, giáo dục, nghệ thuật của Đại Việt.

Bên cạnh đó, hội thảo tập trung sưu tầm, tập hợp và hệ thống hóa các tư liệu liên quan đến di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của Tam Thánh tổ thời Lý; tiến hành khảo cứu chuyên sâu nhằm làm sáng tỏ vai trò và những đóng góp của các ngài.

Ban tổ chức chủ trì hội thảo

Thời kỳ toàn thịnh của Phật giáo Việt Nam

Tại hội thảo, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận về giá trị di sản Tam Thánh tổ trong đời sống đương đại và việc phát huy di sản nhằm thúc đẩy phát triển bền vững cộng đồng và xã hội, góp phần bảo tồn và phát triển di sản văn hóa dân tộc.

Theo các nhà khoa học, Phật giáo được truyền vào Việt Nam từ những thế kỷ đầu sau Công nguyên. Trong quá trình du nhập và phát triển, Phật giáo đã chứng tỏ là một tôn giáo hòa bình, có khả năng dung hợp với tín ngưỡng truyền thống của người Việt. Tinh thần từ bi, hỷ xả của Phật giáo góp phần giáo dục con người sống vị tha, hòa hợp, đề cao sự bình đẳng và tiến bộ xã hội.

Phật giáo cũng là môi trường thuận lợi cho sự phát triển của nhiều loại hình văn học, nghệ thuật, kiến trúc, điêu khắc… Ở mỗi giai đoạn lịch sử, Phật giáo đều để lại những dấu ấn sâu đậm, thể hiện tinh thần gắn bó, đồng hành cùng dân tộc. Nhiều nhà sư với triết lý “Phật giáo nhập thế” đã tham gia giúp đời, giúp nước, được sử sách ghi nhận.

Thời Lý – Trần được xem là thời kỳ toàn thịnh của Phật giáo Việt Nam. Dưới các triều đại này, Phật giáo giữ vai trò quan trọng, là chỗ dựa tinh thần trong việc xây dựng vương triều, kiến tạo đất nước thái bình, thịnh trị và thân dân. Chùa chiền không chỉ là trung tâm văn hóa – tôn giáo địa phương mà còn là trung tâm giáo dục, nơi truyền bá tri thức và học vấn; tăng lữ trở thành tầng lớp trí thức, góp phần hình thành nền tảng triết lý và tư tưởng của xã hội.

Nhiều nhà sư được phong làm Quốc sư, tham gia các hoạt động chính trị của triều đình. Tiêu biểu là Tam Thánh tổ thời Lý, gồm Thiền sư Minh Không, Từ Đạo Hạnh và Giác Hải, những người đã để lại khối lượng di sản Phật giáo quan trọng trong lịch sử dân tộc.

Sách được triển lãm tại hội thảo

Ghi dấu một kỷ nguyên văn minh rực rỡ bậc nhất

Phát biểu khai mạc hội thảo, GS.TS Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQGHN, trưởng Ban tổ chức hội thảo nhấn mạnh: "Lịch sử dân tộc Việt Nam đã trải qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước. Trong dòng chảy ấy, triều đại nhà Lý (1009–1225) ghi dấu như một kỷ nguyên văn minh rực rỡ bậc nhất – kỷ nguyên của sự khai sinh, khai phóng, bao dung và phát triển toàn diện. Đây là thời đại mà Phật giáo không chỉ là tôn giáo tín ngưỡng, mà còn là bệ đỡ tư tưởng, là quốc giáo song hành cùng vận mệnh dân tộc".

GS.TS Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQGHN

Theo GS.TS Hoàng Anh Tuấn, hiện tượng “Thánh tổ” hay “Thánh tăng” thời Lý là một nét độc đáo, hiếm có trong lịch sử tư tưởng và tôn giáo Việt Nam. Những nhân vật như Quốc sư Nguyễn Minh Không, Thiền sư Từ Đạo Hạnh, Thiền sư Dương Không Lộ… không chỉ là các bậc tu hành mà còn trở thành biểu tượng văn hóa trong tâm thức dân gian, vừa có công hộ quốc an dân, chữa bệnh cứu người, vừa là tổ nghề của nhiều ngành thủ công truyền thống.

GS.TS Hoàng Anh Tuấn khẳng định, hội thảo là diễn đàn học thuật đỉnh cao, với sự tham gia của hàng trăm tham luận từ các học giả uy tín trong và ngoài nước, được tập hợp trong bộ kỷ yếu khoa học công phu, thể hiện sức hút và tầm quan trọng của chủ đề.

“Hội thảo không chỉ nhìn lại quá khứ với lòng thành kính, mà còn nhằm đúc rút những bài học quý báu về sự dung hợp tôn giáo, giao hòa văn hóa, chính sách trọng dụng nhân tài và tinh thần ‘nhập thế’ của Phật giáo thời Lý – những giá trị vẫn còn nguyên ý nghĩa thời sự đối với công cuộc chấn hưng văn hóa và phát triển bền vững đất nước hiện nay”, GS Tuấn nhấn mạnh.

Các đại biểu tham dự hội thảo

Hội thảo là khởi xướng và cung cấp luận cứ khoa học cho việc xây dựng tuyến du lịch văn hóa – tâm linh “Con đường hành hương theo dấu chân các Thánh tổ triều Lý”

Xây dựng tuyến du lịch văn hóa – tâm linh

“Con đường hành hương theo dấu chân các Thánh tổ triều Lý”

Hội thảo đã thu hút gần 100 tham luận khoa học tập trung vào ba nhóm vấn đề chính: bối cảnh lịch sử, xã hội và Phật giáo Đại Việt thời Lý; thân thế và sự nghiệp các Thánh tổ triều Lý; di sản Thánh tổ triều Lý – nhận diện, bảo tồn và phát huy giá trị.

Theo Ban Tổ chức, một định hướng quan trọng của hội thảo là khởi xướng và cung cấp luận cứ khoa học cho việc xây dựng tuyến du lịch văn hóa – tâm linh “Con đường hành hương theo dấu chân các Thánh tổ triều Lý”, kết nối các di tích, không gian văn hóa và trung tâm Phật giáo tiêu biểu. Mô hình này được kỳ vọng sẽ kết hợp hài hòa giữa nghiên cứu khoa học, bảo tồn di sản và phát triển bền vững, góp phần lan tỏa các giá trị văn hóa – tinh thần của Phật giáo Việt Nam tới cộng đồng và xã hội.

Hội thảo cũng là hoạt động khoa học có ý nghĩa, tiếp nối và mở rộng các chương trình nghiên cứu về Phật giáo, tôn giáo và tín ngưỡng do Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQGHN triển khai trong nhiều năm qua.

Với thế mạnh là trung tâm đào tạo và nghiên cứu hàng đầu trong các lĩnh vực lịch sử, Phật học, Hán Nôm, nhân học, văn hóa học và di sản học, nhà trường đã và đang chủ trì, phối hợp thực hiện nhiều đề tài, dự án khoa học cấp quốc gia, đồng thời duy trì mạng lưới hợp tác học thuật với các viện nghiên cứu, trường đại học, tổ chức tôn giáo và cơ quan quản lý văn hóa trong và ngoài nước.

Bà Vũ Thanh Lịch, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình

Phát biểu tại hội thảo, bà Vũ Thanh Lịch, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình, cho biết hội thảo đã góp phần làm rõ giá trị lịch sử – văn hóa của các vị Thánh tổ triều Lý trong lịch sử Phật giáo Việt Nam, đồng thời bổ sung cơ sở khoa học cho công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa hiện nay.

Theo bà Vũ Thanh Lịch, Ninh Bình là vùng đất có bề dày lịch sử – văn hóa, từng là kinh đô của Nhà nước Đại Cồ Việt thế kỷ X và giữ vị trí quan trọng trong tiến trình lịch sử dân tộc. Trải qua các triều đại Đinh – Tiền Lê – Lý, vùng đất này gắn bó mật thiết với sự hình thành và phát triển của Phật giáo Việt Nam. Những giá trị ấy đến nay vẫn được bảo tồn, phát huy, trở thành nguồn lực quan trọng cho phát triển bền vững.

Nhật Hồng

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/dien-dan-hoc-thuat-dinh-cao-giai-ma-di-san-cac-vi-thanh-to-trieu-ly-trong-lich-su-phat-giao-viet-nam-10401951.html