Diễn đàn Kinh tế TP Hồ Chí Minh 2024

38 phút trướcBài gốc

Tham dự Phiên Đối thoại chính sách có lãnh đạo Bộ ngành Trung ương (Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Khoa học Công nghệ, Bộ Tài nguyên Môi trường, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Tài chính, Bộ Ngoại giao, Ngân hàng Nhà nước), Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh, lãnh đạo một số tỉnh thành Việt Nam và các tập đoàn lớn trong nước và quốc tế.

Phiên đối thoại sẽ có nội dung phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính và phần hỏi đáp với các bộ, ngành, địa phương.

Hoạt động nhằm tạo cơ hội cho các địa phương, doanh nghiệp được trao đổi sâu rộng, thực chất với Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương về thực trạng, giải pháp trong việc áp dụng mô hình chuyển đổi công nghiệp tại Thành phố cũng như vấn đề chiến lược quốc gia, đồng thời kiến nghị với Chính phủ những mô hình, giải pháp, chính sách ở tầm vĩ mô.

Xây dựng chính sách nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi công nghiệp ở TP Hồ Chí Minh và các địa phương trong cả nước

Phát biểu đề dẫn phiên đối thoại, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Võ Văn Hoan bày tỏ: Diễn đàn Kinh tế TP Hồ Chí Minh 2024 rất vui mừng khi nhận được sự quan tâm của các lãnh đạo bộ, ngành trung ương; lãnh đạo các địa phương, các chuyên gia, các doanh nghiệp, nhà đầu tư lớn trong nước và quốc tế, đặc biệt là sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Phiên đối thoại chính sách.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Phiên Đối thoại chính sách giữa Thủ tướng Chính phủ, lãnh đạo các bộ ngành Trung ương, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh, lãnh đạo các tỉnh thành với các khách mời, các tập đoàn trong nước và quốc tế. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Điều này thể hiện sự quan tâm của lãnh đạo Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư cũng như tầm quan trọng và giá trị thực tiễn của Diễn đàn Kinh tế TP Hồ Chí Minh lần thứ 5 – năm 2024 với chủ đề "Chuyển đổi công nghiệp, động lực mới cho phát triển bền vững TP Hồ Chí Minh."

Sự phát triển công nghệ mang tính đột phá trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đã và đang tác động mạnh mẽ tới mọi mặt của đời sống xã hội, từ kinh tế, chính trị đến xã hội và môi trường; làm thay đổi căn bản, thúc đẩy mạnh mẽ việc chuyển đổi nền kinh tế truyền thống sang nền kinh tế tri thức dựa trên đổi mới sáng tạo; đã tạo ra nhiều cơ hội cho các nước, nhất là các quốc gia khu vực Đông Nam Á như Việt Nam; nhờ vào chuyển đổi kinh tế số chúng ta có thể rút ngắn khoảng cách phát triển để bứt phá đi lên.

Tuy nhiên, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 cũng tạo ra nhiều thách thức, đòi hỏi phải có quyết tâm cao, nguồn lực phải lớn, nhân lực phải dồi dào, chính sách pháp luật phải hoàn thiện; hợp tác quốc tế phải sâu rộng hơn nữa; sự chủ động của địa phương là rất cần thiết, nhưng những quyết sách của Trung ương là quan trọng quyết định thành công của quá trình chuyển đổi.

Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh phát biểu đề dẫn. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Trong 5 năm gần đây, kinh tế Thành phố tiếp tục phát triển ổn định, giữ vai trò là trung tâm nhiều mặt của khu vực và cả nước; là trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo của vùng và cả nước. Hằng năm, Thành phố đóng góp 20% GRDP, 25% nguồn thu ngân sách và của cả nước.

Trong sự phát triển kinh tế của Thành phố, ngành công nghiệp có vị trí quan trọng và chiếm tỷ trọng đóng góp cao.

Trong giai đoạn từ 2016 đến nay, với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế TP Hồ Chí Minh, ngành công nghiệp đã có những bước phát triển mạnh và vững chắc dựa trên 4 ngành công nghiệp trọng yếu: (i) cơ khí; (ii) điện tử - công nghệ thông tin; (iii) hóa dược - cao su nhựa; và (iv) chế biến lương thực - thực phẩm.

Đây là những ngành có hàm lượng công nghệ và giá trị gia tăng cao, tạo tác động lan tỏa tích cực đến các ngành kinh tế khác.

Bên cạnh những thành tựu đạt được thì công nghiệp Thành phố đang đứng trước những thách thức, phát triển thiếu bền vững; gia công, lắp ráp còn chiếm tỷ trọng cao; giá trị gia tăng thấp; có công nghệ sau hơn 30 năm đầu tư phát triển nay đã lạc hậu; sử dụng nhiều tài nguyên; thâm dụng lao động; công nghiệp hỗ trợ phát triển chậm; phân bố khu chế xuất, khu công nghiệp không còn phù hợp, một số khu công nghiệp hiện nay nằm trong vùng lõi của Thành phố.

Để khắc phục các hạn chế nêu trên; việc chuyển đổi ngành công nghiệp Thành phố là hết sức cấp bách và cần thiết.

Thủ tướng và lãnh đạo các bộ ngành đối thoại với các doanh nghiệp

Công nghiệp Thành phố phải phát triển theo hướng công nghiệp ứng dụng công nghệ cao; công nghiệp chíp điện tử, vi mạch, bán dẫn; công nghiệp hỗ trợ; công nghiệp xanh gắn chuyển đổi số; phát triển hệ thống các dịch vụ hỗ trợ sản xuất công nghiệp như logistics, dịch vụ số (gồm thông tin và truyền thông), dịch vụ tài chính…

Đặc biệt là phải hình thành các ngành công nghiệp mới như công nghiệp năng lượng mới, công nghiệp dược, công nghiệp văn hóa, điện ảnh,…

Chuyển đổi công nghiệp Thành phố gắn kết chặt chẽ với các tỉnh/thành trong vùng Đông Nam bộ, vùng đồng bằng sông Cửu Long và cả nước.

Thành phố tiếp tục tập trung khai thác những tiềm năng và lợi thế của mình vào phát triển công nghiệp với vai trò là trung tâm khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của cả nước, khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai, nguồn nhân lực trình độ cao, ứng dụng những thành tựu của cách mạng công nghiệp lần thứ tư để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả các ngành, sản phẩm công nghiệp.

Để chuyển đổi công nghiệp Thành phố thành công, ngoài nỗ lực các doanh nghiệp, nhà đầu tư, cần sự đồng hành của Chính phú, các bộ ngành Trung ương và các địa phương.

Trước hết là xây dựng các chính sách ưu đãi mạnh mẽ, khả thi của Trung ương và Thành phố theo thẩm quyền; tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, giúp doanh nghiệp, nhà đầu tư tiếp cận hiệu quả các nguồn lực theo cơ chế thị trường và tranh thủ sự hỗ trợ, hợp tác của các tổ chức quốc tế, các quốc gia trên thế giới.

Các đại biểu dự đối thoại.

Nghị quyết số 31-NQ/TW của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP Hồ Chí Minh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh đã mở ra cơ hội lớn cho Thành phố trong việc giải quyết các vấn đề kinh tế - xã hội nói chung và vấn đề phát triển, chuyển đổi công nghiệp nói riêng. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện chắc chắn sẽ gặp phải những vấn đề khó khăn và bất cập.

Chính vì vậy, Phiên đối thoại chính sách tại Diễn đàn Kinh tế TP Hồ Chí Minh 2024 hôm nay, là cơ hội để doanh nghiệp phản ánh kiến nghị, chính sách để Chính phủ và chính quyền Thành phố lắng nghe, tìm kiếm giải pháp để xây dựng chính sách nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi công nghiệp ở TP Hồ Chí Minh và các địa phương trong cả nước.

TP Hồ Chí Minh luôn nhận thức rằng sự thành công của các doanh nghiệp và nhà đầu tư trong quá trình chuyển công nghiệp nói chung và sản xuất kinh doanh nói riêng, chính là sự thành công của Thành phố, góp phần tiếp thêm động lực cho Thành phố phát triển mạnh mẽ theo tinh thần "TP Hồ Chí Minh vì cả nước, cả nước vì TP Hồ Chí Minh", vì sự thịnh vượng chung của đất nước.

Thủ tướng: Phiên Đối thoại là cơ hội để trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ, học hỏi lẫn nhau; tiến tới hợp tác, cùng chia sẻ, lắng nghe, cùng chia sẻ tầm nhìn và hành động, cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng, cùng có niềm vui, hạnh phúc và sự tự hào.

Trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm tiến tới cùng hợp tác, cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng

Điều phối chương trình, TS. Trần Du Lịch bày tỏ "đặt câu hỏi với Thủ tướng là khó nhất" và mong Thủ tướng có đôi lời chia sẻ với buổi đối thoại.

Phát biểu mở đầu phiên đối thoại, Thủ tướng Phạm Minh Chính trước hết "đính chính" lại ý kiến của TS Trần Du Lịch – người dẫn chương trình, rằng đặt câu hỏi với Thủ tướng không phải là "khó nhất" mà là "dễ nhất".

Thủ tướng bày tỏ vui, tự hào về TP Hồ Chí Minh khi Diễn đàn tổ chức lần thứ 5, quy mô ngày càng lớn hơn, đối tượng nhiều hơn, vấn đề sâu sắc hơn, nhận được sự quan tâm của bạn bè, đối tác quốc tế.

Lần này, chủ đề của Diễn đàn về chuyển đổi công nghiệp là chủ đề rất rộng và cũng là tiềm năng khác biệt, cơ hội nội trội, lợi thế cạnh tranh của TP Hồ Chí Minh; là chủ đề mang tính thời sự của quốc tế. Do đó, Diễn đàn rất có ý nghĩa với TP Hồ Chí Minh, với Việt Nam và với cả bạn bè, đối tác quốc tế. Đây là cơ hội để trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ, học hỏi lẫn nhau; tiến tới hợp tác, cùng chia sẻ, lắng nghe, cùng chia sẻ tầm nhìn và hành động, cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng, cùng có niềm vui, hạnh phúc và sự tự hào.

"Tôi tin chắc sau Diễn đàn, mỗi người ra về đều có thêm "phần quà" là kiến thức mà Diễn đàn mang lại, ngoài tình cảm nồng hậu, ấm cúng của TP Hồ Chí Minh là đơn vị tổ chức. Từ sáng đến giờ, tôi cũng đã nhận được rất nhiều từ Diễn đàn", Thủ tướng nói.

Nội dung đối thoại

Tại Phiên đối thoại, người điều phối sẽ đặt câu hỏi "đối với Thủ tướng Chính phủ", trên cơ sở đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ phân công các lãnh đạo bộ trả lời và bổ sung thêm.

thêm.

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Tôi tin chắc sau Diễn đàn, mỗi người ra về đều có thêm "phần quà" là kiến thức mà Diễn đàn mang lại

Sớm thành lập quỹ hỗ trợ đầu tư để hỗ trợ các DN trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh

TS. Trần Du Lịch: Chính phủ đã, đang và sẽ làm những chính sách ưu tiên gì để hỗ trợ DN thúc đẩy nhanh quá trình chuuyển đổi nền kinh tế, trước hết là đối với ngành công nghiệp, hỗ trợ cho DN cả lớn cả nhỏ có thể chuyển đổi được?

Thứ trưởng Trần Quốc Phương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Chính sách tổng thể chúng ta đã có những cấp độ văn bản khác nhau đối với chuyển đổi nền kinh tế nói chung ở khái niệm rộng và chuyển đổi công nghiệp nói riêng, trong đó đặc biệt nhấn mạnh về đổi mới, sáng tạo.

Hiện nay, những chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước đã được cụ thể trong chiến lược 10 năm đã được Đại hội Đảng XIII thông qua; đã vạch rõ đường lối, chủ trương, quyết sách liên quan đến chuyển đổi cơ cấu nền kinh tế gắn với các mục tiêu cụ thể về nâng cao chất lượng hiệu quả nền kinh tế, nâng cao năng suất lao động, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Ở góc độ triển khai cụ thể cũng đã có những văn kiện DN có thể tham khảo, như các kế hoạch 5 năm và hàng năm đã vạch ra các bước đi cụ thể trong việc chuyển đổi cơ cấu nền kinh tế.

Cụ thể, có nhấn mạnh vào 3 lĩnh vực trọng tâm trong chuyển đổi nền kinh tế gồm: Cơ cấu lại ngân sách Nhà nước; Cơ cấu lại DN Nhà nước; Cơ cấu lại đầu tư công. Đây là 3 trọng tâm để thúc đẩy tác động đến chuyển đổi nền kinh tế. Bên cạnh đó có những chính sách cụ thể của từng ngành, lĩnh vực trong ngành công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ, thương mại…

Thứ trưởng Trần Quốc Phương trả lời tại Phiên đối thoại. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Đi sâu hơn trong thúc đẩy chuyển đổi với ngành công nghiệp có nhấn mạnh 2 quá trình chuyển đổi (chuyển đổi kép) đó là chuyển đổi số và chuyển đổi xanh đi song hành với nhau. Hiện nay để thực hiện thành công thì thúc đẩy đổi mới sáng tạo là yêu cầu bức thiết.

Đến nay, trong số các chính sách đã ban hành, tôi xin cập nhật thêm vừa qua Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 2 quyết định quan trọng là: Phê duyệt Đề án chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam và Đề án đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho công nghiệp bán dẫn và sản xuất chip.

Đây là 2 quyết định mang tính then chốt để chúng ta bước sang giai đoạn mới thúc đẩy sự chuyển đổi nền kinh tế mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.

Hiện nay đối với chuyển đổi xanh cũng đã có những quy định cụ thể của Bộ Tài nguyên môi trường với những tiêu chí, tiêu chuẩn, định mức để xác định thế nào là DN xanh, sản phẩm xanh, dự án xanh… những điều này sẽ quyết định đến việc áp dụng cơ chế, chính sách hiện nay trong các quy định pháp luật để hỗ trợ các DN đang thực hiện quá trình chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong nền kinh tế.

Cuối cùng, đối với Bộ KHĐT sẽ tiếp tục nghiên cứu, tham mưu tới Chính phủ và rà soát các quy định hiện hành liên quan đến hỗ trợ, khuyến khích các DN thúc đẩy chuyển đổi xanh. Những điều không còn phù hợp sẽ điều chỉnh và Bộ KHĐT sẽ kiến nghị những chính sách mới.

Tới đây Bộ KHĐT cũng sẽ trình chính sách mới được Thủ tướng chỉ đạo sớm ban hành đó là Thành lập quỹ hỗ trợ đầu tư để hỗ trợ các DN trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

Thủ tướng: Chuyển đổi là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu

Chuyển đổi là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu

Thủ tướng Phạm Minh Chính: "Hệ thống chính trị của Việt Nam do Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ.

Đảng Cộng sản Việt Nam đưa ra đường lối phát triển công nghiệp, như Nghị quyết Đại hội XIII, Nghị quyết 29 năm 2022 của Trung ương về công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Chính phủ phải thể chế hóa, cụ thể hóa các nghị quyết này để thực hiện hiệu quả, với một số nhiệm vụ như Thứ trưởng Phương đã nói.

Tôi nhấn mạnh thêm một số vấn đề.

Việc công nghiệp hóa, hiện đại hóa hải phù hợp với điều kiện Việt Nam và xu thế thế giới. Chính phủ phải nắm chắc tình hình quốc tế, khu vực và trong nước liên quan tới công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Chúng ta phải hiểu mình, như tôi có nghe một vị khách Hàn Quốc nói là công nghiệp hóa, hiện đại hóa phải dựa vào tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của mỗi quốc gia.

Thứ nhất, chúng ta phải xây dựng và hoàn thiện thể chế, vừa qua Chính phủ đã báo cáo Quốc hội sửa nhiều luật như Luật Giao dịch điện tử, Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật kinh doanh bất động sản... và đang xây dựng nhiều luật khác như Luật Dữ liệu. Trong kỳ họp thứ 8 sắp tới của Quốc hội, số lượng luật thông qua và thảo luận là nhiều nhất từ trước tới nay. Chính phủ cũng ban hành các nghị định, các quyết định quy phạm.

Cùng với đó, xây dựng cơ chế, chính sách để huy động nguồn lực; thúc đẩy phát triển hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng số, hạ tầng giao thông, hạ tầng ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển xanh và không thẻ không có hạ tầng xã hội, y tế, giáo dục, văn hóa.

Thứ tư là hình thành quản trị phù hợp với chuyển đổi. Thứ năm là có lộ trình, kế hoạch, bước đi đào tạo nguồn nhân lực. Ngoài ra, phải huy động sự giúp đỡ, chia sẻ của bạn bè, đối tác quốc tế về kinh nghiệm, nguồn lực…, bởi chuyển đổi là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu, đặc biệt là theo hướng chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

Hỗ trợ cho các doanh nghiệp thúc đẩy áp dụng kinh tế tuần hoàn

TS. Trần Du Lịch: Chúng ta nói nhiều về xu thế hiện nay là chuyển đổi xanh, đặc biệt là kinh tế tuần hoàn. Tôi được biết hiện nay là Chính phủ đã xây dựng một kế hoạch hoạt động quốc gia, thực hiện kinh tế tuần hoàn đến 2035. Nhân Diễn đàn này, mong Thủ tướng hoặc phân công Bộ phụ trách nói rõ hơn chương trình hành động này để tạo một kỳ vọng cho doanh nghiệp, đặc biệt đang xu hướng phát triển kinh tế tuần hoàn?

Thứ trưởng Bộ TNMT Lê Công Thành: Phát triển kinh tế số, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và phát triển kinh tế tuần hoàn đã thành xu thế của thời đại, của cả thế giới. Việt Nam chúng ta cũng phát triển nền kinh tế phù hợp với xu thế thời đại.

Hiện nay Chính phủ đã giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia về kinh tế tuần hoàn. Trong Dự thảo Kế hoạch này đã đề ra 5 quan điểm, mục tiêu, 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp với các chương trình nhiệm vụ cụ thể cho từng ngành một.

Đặc biệt trong các nhóm nhiệm vụ giải pháp có nhóm hỗ trợ cho các doanh nghiệp thúc đẩy áp dụng kinh tế tuần hoàn trong hoạt động sản xuất.

Cụ thể là hỗ trợ về thiết kế sinh thái để đạt được tiêu chí của kinh tế tuần hoàn; thứ 2 là hỗ trợ áp dụng, phát triển các mô hình kinh tế tuần hoàn trong sản xuất kinh doanh; hỗ trợ thứ 3 là thúc đẩy đổi mới sáng tạo áp dụng công nghệ số, công nghệ thân thiện với môi trường, nhất là kỹ thuật hiện có tốt nhất để thực hiện kinh tế tuần hoàn. Và cũng có những hỗ trợ về hình thành, phát triển thị trường cho các hàng hóa, dịch vụ được sản xuất trong chuỗi sản xuất tuần hoàn.

Ngoài các nhóm nhiệm vụ giải pháp trên, còn có nhóm giải pháp tăng cường quản lý chất thải. Như chúng ta đã biết, mấu chốt nhất của kinh tế tuần hoàn là chất thải của ngành này sẽ trở thành nguyên liệu đầu vào cho ngành khác. Chính vì vậy hỗ trợ để thí điểm, nhân rộng phát triển các mô hình quản lý chất thải theo vùng miền và địa phương cũng sẽ nằm trong kế hoạch này để chúng ta tạo cái hỗ trợ về vốn, đất đai cho doanh nghiệp sản xuất sản phẩm thân thiện với môi trường.

Chính sách về tín dụng xanh, trái phiếu xanh, hiện nay Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng có những chế độ hỗ trợ về tín dụng xanh rất cụ thể. Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đã xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt bộ tiêu chí xác định các dự án xanh để các dự án có thể tiếp cận nguồn vốn tín dụng xanh không chỉ ở trong nước. Xây dựng chính sách mua sắm công xanh để hỗ trợ sự phát triển của kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn.

Tiếp theo, học hỏi những kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới, Việt Nam cũng sẽ phải hướng tới tiếp tục sửa đổi các luật pháp về bảo vệ môi trường để hạn chế nhập khẩu phế liệu và khuyến khích thu gom, sử dụng phế liệu trong nước để làm nguyên liệu sản xuất.

Chính sách này được rất nhiều quốc gia, đặc biệt là các quốc gia đã đi trước chúng ta trong phát triển kinh tế tuần hoàn trong khu vực đã áp dụng.

Việc thứ hai là chúng ta cũng sẽ nghiên cứu kinh nghiệm của các quốc gia để trong luật của chúng ta có thể đưa vào những quy định về tỷ lệ nguyên liệu tái chế trong mỗi sản phẩm sản xuất ra. Đây cũng là những kinh nghiệm của các quốc gia đi trước trong khu vực đã áp dụng.

Trong thời gian sắp tới, ngành Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục nghiên cứu và đề xuất với Chính phủ để bổ sung, sửa đổi hệ thống pháp luật để bảo vệ môi trường, tạo điều kiện khuyến khích hơn nữa phát triển chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn.

Mọi người dân tham gia thực hiện kinh tế tuần hoàn

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Thế giới đã thực hiện kinh tế tuần hoàn từ lâu và Việt Nam cũng có thực hiện, nhưng trong bối cảnh cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường, gia tăng dân số thì vấn đề này mới được quan tâm thỏa đáng, với mục tiêu đưa kinh tế tuần hoàn trở thành xu thế, phong trào.

Đảng Cộng sản Việt Nam xác định không hy sinh môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần, một trong những giải pháp bảo vệ môi trường là phát triển kinh tế tuần hoàn, vừa giúp giảm thâm dụng tài nguyên, vừa tận dụng được các nguyên liệu như sử dụng rác thải để sản xuất điện.

Chủ trương của Đảng đã rất rõ, pháp luật đang được hoàn thiện dần. Việt Nam nói chung và Chính phủ nói riêng đang tập trung vào 2 nội dung: Nâng cao nhận thức và xây dựng cơ chế, chính sách để huy động nguồn lực từ người dân, mọi người dân tham gia thực hiện kinh tế tuần hoàn. Đây là yếu tố quan trọng, mang tính quyết định.

Xã hội hóa các nguồn lực cho KHCN

Chúng ta biết từ lâu Việt Nam đạt được rất nhiều thành tựu về KHCN, đổi mới sáng tạo, xếp hạng tăng… Tuy nhiên, để cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 thực sự lan tỏa giá trị và tạo bùng nổ cần phải có đột phá hơn nữa, đặc biệt là KHCN. Vậy cần có những chính sách, giải pháp đột phá gì để đột phá về KHCN trên cả 3 lĩnh vực công nghệ IT, công nghệ sinh học và vật liệu mới?

Thứ trưởng Lê Xuân Định, Bộ KHCN: Hiện nay, Thủ tướng Chính phủ đang chỉ đạo Bộ KHCN thực hiện một công việc rất quan trọng để thể chế hóa chính sách của Đảng, Nhà nước trong lĩnh vực KHCN và đổi mới sáng tạo.

Đó là xây dựng dự án Luật sửa đổi Luật Khoa học công nghệ thành Luật Khoa học công nghệ và Đổi mới sáng tạo để làm sao thể chế hóa được tất cả chỉ đạo trong việc chuyển đổi công nghiệp hóa, cũng như phát triển dựa trên KHCN và đổi mới sáng tạo trở thành các quy định pháp luật.

Trong tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ đối với dự án Luật này, có lẽ chúng ta sẽ có một sự thay đổi căn bản về cách nhìn nhận, đối tượng điều chỉnh. Như đồng chí Trần Du Lịch vừa mới đề cập là có sự thay đổi gì về cơ chế chính sách.

Nếu chính sách trước đây của chúng ta là Luật KHCN chủ yếu là sử dụng ngân sách nhà nước cho các đơn vị công lập để làm dự án, đề tài nghiên cứu thì trong dự án Luật lần này sẽ tập trung vào vấn đề xã hội hóa các nguồn lực cho KHCN.

Để hoạt động KHCN, đổi mới sáng tạo được tạo điều kiện và được thực hiện chủ yếu ở khu vực ngoài nhà nước, tức là ở các doanh nghiệp để làm sao tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có đủ năng lực hấp thu công nghệ, sáng tạo công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Đấy là hành lang pháp lý quan trọng nhất để cho doanh nghiệp được quyền sử dụng chính kinh phí của mình cho việc tìm hiểu, mua tri thức, mua bí quyết công nghệ để trở thành năng lực nội sinh của các doanh nghiệp.

Hiện nay các doanh nghiệp được trích lập quỹ phát triển KHCN cho doanh nghiệp. Nhưng quy định hiện nay của chúng ta chưa đủ mạnh mẽ, một phần nào đó là sự tin cậy cho doanh nghiệp dùng quỹ đấy để đổi mới chính công nghệ của doanh nghiệp.

Trong thời gian tới, trước mắt Thủ tướng đang chỉ đạo Bộ KHCN sửa Nghị định 95 về cơ chế đầu tư về tài chính cho KHCN cũng sẽ gỡ bỏ rào cản trong lĩnh vực này. Ví dự như: Quỹ phát triển KHCN trong doanh nghiệp sẽ được sử dụng để chuyển đổi số của doanh nghiệp, trong thời gian tới cũng sẽ có quy định, từ giờ đến cuối năm sẽ có.

Về lâu dài thì trong năm tới sẽ trình Quốc hội sửa Luật KHCN và quan trọng nhất là theo hướng xã hội hóa để cho doanh nghiệp trở thành nhân tố trung tâm trong quá trình hấp thu công nghệ, làm chủ công nghệ, sáng tạo công nghệ và thúc đẩy đổi mới sáng tạo, lan tỏa trên toàn bộ hệ thống chuyển đổi công nghiệp của chúng ta.

TS. Trần Du Lịch: Sáng nay trên diễn đàn, có một đại biểu Iraren phát biểu rất hay là: Sở dĩ Iraren phát triển được KHCN tất cả các nghiên cứu dù tư nhân hay nhà nước nghiên cứu xong đều đưa ra thị trường hết, thành hàng hóa. Vậy đồng chí cho biết thêm, phát triển thị trường công nghệ Việt Nam thế nào hiện nay? Nếu không có thị trường này thì liệu chính sách về công nghệ có phát triển được không? Dự kiến của Bộ KHCN về vấn đề thúc đẩy thị trường công nghệ thế nào?

Thứ trưởng Lê Xuân Định: Đây thật sự là một nút thắt. Để kết quả nghiên cứu có thể thương mại hóa và trở thành sản phẩm đổi mới sáng tạo thì nó gặp một rào cản hiện nay đó là Luật Quản lý tài sản công.

Và theo cách nhìn nhận của chúng ta là khi 1 nhiệm vụ mà sử dụng ngân sách nhà nước, tài sản được hình thành từ nhiệm vụ đó được quản lý như tài sản công, như một công trình xây dựng đã hoàn thành. Mà không tính rằng tất cả những đầu tư của chúng ta đã kết tinh thành tri thức và việc quan trọng nhất là quản lý tri thức, truyền bá tri thức và ứng dụng tri thức đấy.

Hiện nay, Thủ tướng Chính phủ đang chỉ đạo Bộ Tài chính phối hợp với Bộ KHCN sửa đổi Nghị định 70 về quản lý tài sản hình thành từ nhiệm vụ KHCN sử dụng ngân sách nhà nước và chúng tôi cũng đang cố gắng để tháo gỡ việc này.

Tuy nhiên, chỉ có 1 Nghị định đấy thì chưa đủ, ở đây nhìn về khái niệm quản lý tài sản công thì nếu như chúng ta không tháo bỏ, thì các cơ quan nghiên cứu, các tổ chức nghiên cứu cũng không dùng tài sản của mình để góp vốn vào những doanh nghiệp khởi nguồn mà sử dụng chính những tri thức, bí quyết công nghệ của mình để phát triển thành sản phẩm phục vụ xã hội.

Ở đây còn một khía cạnh, rào cản tiếp theo nữa là Luật quản lý công chức, viên chức, không cho phép viên chức của chúng ta tham gia làm lãnh đạo doanh nghiệp, tham gia thành lập doanh nghiệp. Vì vậy nó ngăn cản sự chuyển đổi nhân lực có kỹ năng nghiên cứu, có tri thức giữa khối nghiên cứu trường đại học, viện nghiên cứu và các doanh nghiệp.

Phát triển giáo dục, đào tạo là nền tảng quan trọng để phát triển khoa học, công nghệ

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Phát triển khoa học công nghệ trước hết phải phát triển giáo dục và đào tạo là nền tảng rất quan trọng. Đảng Cộng sản Việt Nam xác định giáo dục và đào tạo, khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu; đã ban hành các nghị quyết về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục làm nền tảng cho phát triển khoa học công công nghệ, như chuyển từ trang bị kiến thức đơn thuần sang kiến thức toàn diện.

Chính phủ xác định phải cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng bằng thể chế. Thể chế có vai trò rất quan trọng. "Thể chế, thể chế và thể chế". Do đó, phải hoàn thiện thể chế góp phần thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo là một trong những đột phá.

Thứ hai, phải tập trung đào tạo nguồn nhân lực để thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về các nội dung trên.

Thứ ba, về nguồn lực, phải sửa đổi các quy định để phát triển thị trường khoa học công nghệ, sản phẩm khoa học công nghệ là một loại hàng hóa có thể giao dịch trên thị trường một cách công khai, minh bạch, đúng giá trị, tuân thủ quy luật thị trường. Lấy nguồn lực Nhà nước là vốn mồi, dẫn dắt và kích hoạt mọi nguồn lực xã hội.

Cùng với đó, tháo gỡ các vướng mắc về thể chế, cơ chế, chính sách để bộ máy quản lý khoa học công nghệ tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; có cơ chế, chính sách khuyến khích sự năng động, sáng tạo vì nhiệm vụ chung, vì lợi ích chung của quốc gia, dân tộc, trong đó có giải pháp về cán bộ.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương: Thu hút những dự án có quy mô lớn, dự án thân thiện với môi trường, dự án có công nghệ cao để nâng cao chất lượng đầu tư nước ngoài ở Việt Nam. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Chúng ta có chính sách cụ thể nào để thu hút đầu tư FDI thế hệ mới?

Rất nhiều nước cạnh tranh để thu hút đầu tư các doanh nghiệp "đầu đàn" về chip, bán dẫn… Về lĩnh vực này, chúng ta có chính sách cụ thể nào, xin Thủ tướng làm rõ hơn, đặc biệt lĩnh vực đầu tư FDI thế hệ mới?

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương: Về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, trong định hướng chỉ đạo chung tại Nghị quyết 50 của Bộ Chính trị năm 2019 là thu hút những dự án có quy mô lớn, dự án thân thiện với môi trường, dự án có công nghệ cao để nâng cao chất lượng đầu tư nước ngoài ở Việt Nam.

Để triển khai các định hướng đó của Trung ương Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo xây dựng chương trình hành động, các cơ chế, chính sách cụ thể. Hiện nay, để thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam cần phải bảo đảm các điều kiện căn bản để các nhà đầu tư có thể nhìn vào và đến với Việt Nam.

Đầu tiên là các định hướng về phát triển và định hướng về chính sách phải rõ ràng, minh bạch, các nhà đầu tư sẽ nhìn thấy. Ở đây liên quan đến vấn đề định hướng trong chiến lược phát triển của Việt Nam cũng như là trong các kế hoạch cụ thể phát triển ngành, lĩnh vực để các nhà đầu tư quan tâm.

Thứ hai, liên quan các điều kiện căn bản của đầu tư nước ngoài, bao gồm điều kiện về đất đai, điều kiện về nguồn nhân lực, điều kiện về năng lượng…

Trong thời gian vừa qua, Việt Nam có rất nhiều thay đổi đối với việc điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định liên quan đến 3 yếu tố này để thu hút các nhà đầu tư, đón nhận các thay đổi về dòng vốn đầu tư trong bối cảnh mới, bao gồm sửa đổi Luật Đất đai để làm sao tăng cơ hội tiếp cận đất đai cho các nhà đầu tư.

Đối với nguồn năng lượng, vừa qua chúng ta đã phê duyệt Quy hoạch Điện VIII và cũng như chỉ đạo của Thủ tướng, rất quyết liệt trong triển khai đường dây 500 kV mạch 3 với một mục tiêu cao nhất là không để thiếu điện cho sản và đời sống nhân dân.

Đối với đào tạo nguồn nhân lực thì đây cũng là một định hướng, đột phá lớn của Đảng và Nhà nước ta. Trong phát triển nguồn nhân lực, đối với việc thu hút, hấp dẫn các dự án đầu tư thế hệ mới trong lĩnh vực công nghệ thông tin, bán dẫn, hay các lĩnh vực mới, thì có các chính sách bổ sung cũng như đề án thêm như tôi đề cập ban đầu về Quyết định của Thủ tướng phê duyệt Đề án đào tạo 100.000 kỹ sư, công nhân kỹ thuật cao trong lĩnh vực bán dẫn, AI để phục vụ định hướng thu hút mới.

Bên cạnh đó, như ông Trần Du Lịch đã nêu, liên quan đến bối cảnh hiện nay là các nhà đầu tư đang lo ngại về thuế tối thiểu toàn cầu. Tất nhiên, đối với các nhà đầu tư lớn, tập đoàn xuyên quốc gia mà đạt tiêu chí phải nộp thuế tối thiểu toàn cầu thì đây là mối quan tâm rất lớn để họ triển khai dự án ở các nước như nước ta.

Hiện nay, để duy trì được môi trường đầu tư kinh doanh hấp dẫn, Thủ tướng cũng đang chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương hoàn thiện Nghị định về quỹ hỗ trợ đầu tư và trong đối tượng của quỹ hỗ trợ đầu tư là hướng tới thu hút các nhà đầu tư trong lĩnh vực công nghệ, công nghiệp mới về chip bán dẫn, hydrogen xanh… để hỗ trợ cho doanh nghiệp có tính khả thi trong việc mở rộng đầu tư ở Việt Nam giữa các dự án hiện hành mà doanh nghiệp đang vận hành với việc mở rộng, đầu tư thêm dự án mới mà doanh nghiệp đã triển khai ở Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Phạm Đức Long: Các nhà đầu tư nước ngoài không bị giới hạn về tỷ lệ góp vốn khi tham gia đầu tư xây dựng các trung tâm dữ liệu. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Các nhà đầu tư nước ngoài không bị giới hạn về tỷ lệ góp vốn khi tham gia đầu tư xây dựng các trung tâm dữ liệu

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Phạm Đức Long: Về lĩnh vực của ngành Thông tin và Truyền thông, trong thu hút FDI đối với dự án đầu tư công nghệ cao, thời gian vừa qua Chính phủ trình Quốc hội thông qua Luật Viễn thông sửa đổi.

Trong Luật này, lần đầu tiên chúng ta đưa dịch vụ trung tâm dữ liệu và điện toán đám mây vào trong Luật để quy định, quản lý, nhưng chủ yếu là để xây dựng chính sách thúc đẩy phát triển, thu hút các nhà đầu tư đối với các trung tâm dữ liệu lớn, rất lớn.

Chúng ta đã biết, chuyển đổi số rất cần những trung tâm dữ liệu với quy mô rất lớn. Doanh nghiệp Việt Nam chúng ta cũng đã chủ động xây dựng nhưng chúng ta vẫn cần nhiều nhà đầu tư lớn nước ngoài tham gia.

Trong Luật Viễn thông này, đưa vào 2 điểm mấu chốt, thứ nhất là các nhà đầu tư nước ngoài không bị giới hạn về tỷ lệ góp vốn khi tham gia đầu tư xây dựng các trung tâm dữ liệu. Thứ hai, các trung tâm dữ liệu cũng không phải bị cấp phép. Chúng tôi theo nguyên tắc hậu kiểm để bảo đảm các quy định, tiêu chuẩn xanh, tiêu chuẩn kỹ thuật, bảo đảm an toàn, an ninh mạng.

Ngày 20/9 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Chiến lược về công nghiệp bán dẫn của Việt Nam. Trong chiến lược này, có rất nhiều chính sách ưu đãi.

Tuy nhiên các chính sách này sẽ được các bộ, ngành thực thi, triển khai trong quá trình ban hành các hướng dẫn, trong đó có nhiều vấn đề liên quan đến thủ tục hải quan, các chi phí về thuế.

Có một nội dung tôi muốn trao đổi thêm, Nhà nước, Chính phủ sẽ dành nguồn ngân sách xây dựng các phòng thí nghiệm dùng chung cấp quốc gia để các doanh nghiệp trong và ngoài nước cùng sử dụng.

Đối với vấn đề phát triển công nghiệp công nghệ số, rất cần các phòng thí nghiệm, phòng kiểm định, để giúp các doanh nghiệp trong quá trình thử nghiệm công nghệ mới, mô hình mới.

Bộ TTTT cũng trình Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển doanh nghiệp công nghệ số, có nghĩa, các doanh nghiệp FDI mang công nghệ đến nhưng họ cũng rất cần các doanh nghiệp công nghệ số để phụ trợ, hỗ trợ thành hệ sinh thái.

Đây là chiến lược và đang thực thi. Hiện nay chúng ta đã đạt được 0,5 doanh nghiệp/1.000 dân, mục tiêu đến 2030 phấn đấu 1 doanh nghiệp công nghệ số/1.000 dân.

FDI là nguồn lực quan trọng, mang tính đột phá

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Như chúng ta đã đề cập, trong phát triển đất nước thì nguồn lực bên trong là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định, nguồn lực bên ngoài la quan trọng và đột phá. FDI mang lại nguồn vốn, công nghệ, quản trị, góp phần đào tạo nhân lực và thị trường.

Trong điều kiện hiện nay của chúng ta, nguồn FDI rất quan trọng và mang tính đột phá vì nguồn lực bên trong có hạn. Từ đầu năm tới nay, FDI toàn cầu suy giảm nhưng Việt Nam vẫn thu hút 21 tỷ USD nguồn vốn FDI đăng ký và giải ngân 14 tỷ USD, cao nhất từ trước tới nay, như vậy việc thu hút của chúng ta có hiệu quả.

Muốn thu hút FDI lại phải quay trở lại 3 vấn đề chúng ta đã nêu: Thứ nhất, thể chế sao cho thông thoáng, tháo gỡ các vướng mắc, cản trở về thủ tục đầu tư, giảm thủ tục, phân cấp, phân quyền cho địa phương nhiều hơn.

Thứ hai, hạ tầng phải thuận tiện, thông suốt, hiện chi phí logitstics của Việt Nam chiếm khoảng 17-18% GDP, phải kéo giảm xuống ngang các nước tiên tiến là khoảng 11-12% GDP. Muốn vậy phải phát triển hạ tầng, việc này ngoài tạo không gian phát triển mới, tăng giá trị đất đai thì còn giảm chi phí, nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm và nền kinh tế.

Thứ ba, quan tâm đáp ứng nguồn nhân lực chất lượng cao cho các ngành mới nổi như chíp bán dẫn, hydrogen, trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây….

Còn TS Trần Du Lịch có đề cập một việc cụ thể là thuế tối thiểu toàn cầu, trước đây chúng ta đang giảm thuế để thu hút đầu tư. Khi OECD áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu, thì thay vì sử dụng công cụ thuế, chúng ta phải sử dụng công cụ khác để hỗ trợ nhà đầu tư như hỗ trợ bằng tiền, sản phẩm và cơ chế, chính sách. Các nhà đầu tư có thể yên tâm về việc này.

Chúng tôi kêu gọi các nhà đầu tư yên tâm đầu tư vào Việt Nam vì đang xây dựng cơ chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, con người và quản trị thông minh.

Việt Nam cam kết bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của các nhà đầu tư, không hình sự hóa các quan hệ kinh tế - dân sự. Tôi tin Việt Nam là điểm đến đầu tư hấp dẫn hiện nay và tương lai.

baochinhphu.vn

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/live-dien-dan-kinh-te-tp-ho-chi-minh-2024.html