Chưa bao giờ thị trường xe 2 bánh ở Việt Nam chịu áp lực điện hóa lớn như thời điểm hiện tại.
Mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ký ban hành chỉ thị về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường, trong đó TP Hà Nội tiến đến không có môtô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1 từ ngày 1/7/2026.
Về cơ bản, lộ trình này sẽ cấm hoạt động các mẫu xe 2 bánh chạy xăng trong khu vực trung tâm TP Hà Nội từ đầu tháng 7 năm sau.
Để đáp ứng các quy định trong tương lai, gần như chắc chắn các hãng xe máy tại nước ta sẽ phải cung cấp ít nhất một lựa chọn xe máy điện, nếu như không muốn bản thân đứng ngoài thị trường xe 2 bánh thuần điện.
Bức tranh thị trường xe máy điện
Khách Việt hiện có lựa chọn xe máy điện từ hơn 10 triệu tới hàng chục triệu đồng. Bên cạnh thương hiệu nội địa VinFast, một số hãng xe 2 bánh thuần điện đang có mặt tại Việt Nam gồm Yadea, Selex Motor, Dat Bike...
Trong số này, VinFast và Yadea là những thương hiệu phổ biến hàng đầu với khách Việt ở mảng xe máy điện. Theo báo cáo của Motorcycles Data, tính đến hết tháng 5, VinFast là hãng xe máy đứng thứ ba Việt Nam về thị phần, xếp trên Yadea và đứng sau 2 hãng xe máy Nhật Bản.
VinFast là hãng xe máy điện sở hữu thị phần lớn nhất Việt Nam. Ảnh: Bối Hạ.
Dữ liệu của Motorcycles Data cho thấy doanh số VinFast trong 5 tháng đầu năm tăng trưởng đến 488% so với cùng kỳ năm ngoái. Sự phát triển khá mạnh mẽ của VinFast phản ánh tiềm năng thị trường xe 2 bánh chạy điện ở Việt Nam.
Trong cùng kỳ, doanh số Yadea đạt mức tăng trưởng 36,8%. Hãng này cũng vừa ra mắt thêm loạt xe máy điện mới, bao gồm cả Yadea Veko - xe máy điện dành cho học sinh với giá bán 15,49 triệu đồng.
Trong cùng phân khúc, VinFast có các dòng xe máy điện như Motio (12 triệu đồng), Evo Lite Neo (14,4 triệu đồng) và Evo200 Lite (22 triệu đồng). Các mẫu xe này không yêu cầu bằng lái để điều khiển, do đó phù hợp với nhóm khách hàng học sinh.
Cả VinFast lẫn Yadea đều đang có được một danh mục xe máy điện tương đối dày tại Việt Nam. Không chỉ các mẫu xe máy điện học sinh như liệt kê phía trên, hai hãng còn có nhiều lựa chọn khác, trải rộng từ phổ thông cho đến trung cấp và cao cấp.
VinFast và Yadea sở hữu danh mục sản phẩm xe máy điện tương đối dày. Ảnh: Đan Thanh, Vĩnh Phúc.
Riêng với VinFast, hãng xe điện Việt ghi nhận sự phổ biến của các dòng xe điện Evo200 và Feliz S, một phần do giá bán khá cạnh tranh khi đặt cạnh xe máy xăng, mặt khác chính sách miễn phí sạc tại mạng lưới V-GREEN mà hãng đang triển khai cũng giúp thúc đẩy sức mua của khách hàng trong nước.
Về phần mình, Honda thường xuyên được nhắc đến như là hãng xe máy sở hữu thị phần lớn nhất Việt Nam. Dù vậy, hãng xe Nhật Bản tỏ ra khá chậm chân trên hành trình điện hóa, chỉ vừa chính thức giới thiệu 2 xe máy điện ICON e: và CUV e: đến khách Việt từ đầu năm nay.
Honda ICON e: là xe máy điện học sinh, được bán với giá khởi điểm 26,8 triệu đồng. CUV e: lại là mẫu xe được Honda phân phối dưới dạng cho thuê, không bán với chi phí hàng tháng chưa đến 1,5 triệu đồng.
Dù chậm chân nhưng Honda vẫn được cho là cái tên có thể sớm bùng nổ trên thị trường xe điện trong 1-2 năm tới, khi việc chuyển đổi xe xăng - xe điện được tăng tốc. Với tiềm lực sản xuất và giá trị thương hiệu, việc Honda sớm tung ra hàng loạt sản phẩm xe điện ở nhiều phân khúc, tầm giá có thể sẽ sớm diễn ra trong giai đoạn 2025-2026.
CUV e: là một trong 2 xe máy điện vừa được Honda giới thiệu tại Việt Nam. Ảnh: Đan Thanh.
Đối thủ đồng hương Yamaha ra mắt xe máy điện Neo's từ cuối năm 2022, tức khá lâu trước khi bộ đôi ICON e: và CUV e: của Honda trình làng.
Dù được xem là cái tên điện hóa sớm nhất trong nhóm thương hiệu xe máy truyền thống, Yamaha lại đang "giậm chân tại chỗ" khi danh mục xe điện tính đến hiện tại vẫn chỉ có duy nhất Neo's kèm giá bán 49 triệu đồng.
Giống như Honda, Yamaha cũng được kỳ vọng sẽ có những thay đổi chiến lược về mặt sản phẩm để chuyển mình từ xe xăng sang xe điện. Những thay đổi về chính sách cùng với tầm quan trọng của thị trường xe máy Việt có thể là động lực lớn giúp Yamaha tạo nên những bất ngờ.
Chờ những cái tên khác
Báo cáo của Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cho biết khi 6 tháng đầu năm khép lại, doanh số chung của 5 thành viên gồm Honda Việt Nam, Piaggio Việt Nam, Việt Nam Suzuki, SYM Việt Nam và Yamaha Motor Việt Nam đã đạt gần 1,3 triệu xe.
Dù lượng tiêu thụ tương đối lớn, phần nhiều lượng xe 2 bánh khách Việt mua từ đầu năm vẫn là các mẫu xe chạy xăng. Như đã đề cập, chỉ Honda và Yamaha đang cung cấp sản phẩm xe máy điện tại Việt Nam, còn Suzuki, SYM hay Piaggio dường như chưa quá mặn mà với điện hóa.
Trong số này, Piaggio từng giới thiệu xe máy điện Piaggio One tại một sự hiện hồi cuối năm 2022, trang bị gói pin cho phép vận hành trên quãng đường tối đa 50-100 km tùy phiên bản. Dẫu vậy, mẫu xe máy điện này chưa từng được hãng xe Italy cho chính thức triển khai tại Việt Nam.
Xe máy điện Piaggio One chưa từng có cơ hội chinh phục khách hàng Việt dù được nhá hàng từ năm 2022. Ảnh: Anh Xuân.
Suzuki gần đây tiết lộ hình ảnh xe máy điện e-Access Electric Scooter, dự kiến sớm ra mắt thị trường Ấn Độ. Hãng xe Nhật Bản cũng chưa làm rõ khả năng đưa mẫu xe máy điện này ra mắt khách hàng Việt Nam.
Trên website chính thức tại Việt Nam, danh mục sản phẩm của SYM đã xuất hiện phần dành riêng cho xe máy điện. Tuy nhiên, nhóm này vẫn để trống, chưa ghi nhận cái tên nào. Trao đổi với Tri Thức - Znews tại sự kiện VMS 2024, đại diện SYM từng xác nhận vẫn đang trong quá trình nghiên cứu, phát triển xe máy điện và sẽ chưa sớm trình làng khách hàng Việt Nam.
Nhìn chung, những chính sách gần đây của Chính phủ đang thúc đẩy các hãng xe máy truyền thống phải có động thái điện hóa rõ ràng. Còn gần một năm cho lộ trình cấm môtô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong nội thành TP Hà Nội - có thể áp dụng tương tự cho cả TP.HCM, tương đương chừng đó thời gian để SYM, Suzuki, Piaggio và cả Honda, Yamaha ra mắt hoặc làm dày thêm danh mục xe máy điện của mình.
Sự phát triển của xe máy điện tại Việt Nam dĩ nhiên vẫn cần thêm nhiều giải pháp hỗ trợ, chẳng hạn phát triển mạng lưới trạm sạc công cộng hay những ưu đãi khác giúp khách hàng chuyển đổi từ xe xăng sang xe máy điện. Tuy nhiên, bản thân từng hãng xe trước tiên phải có sự chuẩn bị, ít nhất về mặt sản phẩm, để không bị bỏ lại quá xa trên lộ trình điện hóa tại Việt Nam.
Phúc Hậu