Điều chỉnh giảm trừ gia cảnh: Đảm bảo mức sống tối thiểu cho người nộp thuế

8 giờ trướcBài gốc

Chi phí sinh hoạt hàng ngày tăng cao. Ảnh: H.H.

Mức giảm trừ gia cảnh đã không còn phù hợp

Liên quan đến mức GTGC, chị Ngô Thu Hiền (phố Bà Triệu – Hà Nội) chia sẻ rằng chị đang nuôi con nhỏ, với tổng thu nhập chịu thuế là 192 triệu đồng/năm – tương đương 16 triệu đồng/tháng. Theo chị Hiền, khoản thu nhập này, sau khi trang trải tiền học, tiền ăn và hàng loạt chi phí thiết yếu khác cho hai mẹ con, gần như không còn dư tiền. Thế nhưng, vẫn phải nộp thuế TNCN.

“Đó là trường hợp hai mẹ con đã có nhà riêng. Nếu còn phải đi thuê nhà thì mức sống sẽ thực sự chật vật” - chị Hiền nói thêm.

Thực tế này cho thấy, mức GTGC hiện nay đã quá lạc hậu so với chi phí sinh hoạt thực tế. Việc áp dụng một ngưỡng giảm trừ thấp, cố định qua nhiều năm, đang khiến nhiều người thu nhập trung bình cũng trở thành đối tượng chịu thuế – trong khi cuộc sống của họ chưa hề "dư giả". Chính sách thuế nếu không được điều chỉnh kịp thời sẽ vô tình tạo thêm gánh nặng cho người lao động, đi ngược lại mục tiêu đảm bảo công bằng và an sinh xã hội.

Tương tự, vợ chồng chị Nguyễn Thị Thu (Hà Nội) đều làm công ăn lương, có 2 con nhỏ đang trong độ tuổi đi học chưa đủ 18 tuổi, có tổng mức thu nhập hơn 37 triệu tháng. Hai con nhỏ đang được kê khai GTGC theo bố bởi chồng chị Hà đang có thu nhập hơn 20 triệu đồng. Như vậy hiện giờ chỉ có thu nhập của chị Thu đang chịu thuế TNCN.

Theo chị Thu, với mức thuế TNCN và GTGC theo Luật hiện hành, gia định chị mỗi năm đang mất khoảng 5 triệu đồng tiền thuế. Dù đây không phải là số tiền lớn nhưng với hoàn cảnh gia đình chị vẫn là rất quý.

“Chi phí tiền học phí cho hai con cùng với chi phí sinh hoạt đang không ngừng tăng do áp lực của lạm phát đã tạo gánh nặng chi phí lớn cho 2 vợ chồng tôi dù thu nhập cũng không phải quá thấp” - chị Thu chia sẻ.

Nhiều ý kiến khi được hỏi chung một câu trả lời, trên thực tế nuôi dưỡng một đứa con thì chi phí có khi còn hơn cả người nộp thuế vì hàng loạt khoản chi như học phí, ăn uống, vui chơi giải trí, ốm đau… Đề nghị nâng mức giảm trừ cho người phụ thuộc lên.

Mức giảm trừ gia cảnh theo 2 phương án đề xuất

Theo quy định hiện hành, mức GTGC cho người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng và mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng. Tại dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh mức GTGC đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến trước khi báo cáo Chính phủ trình Quốc hội thông qua, Bộ Tài chính đề xuất hai phương án điều chỉnh mức giảm trừ để cấp thẩm quyền xem xét.

Phương án 1, điều chỉnh theo tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI). CPI lũy kế từ năm 2020 đến năm 2025 tăng khoảng 21,24%. Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 13,3 triệu đồng/tháng. Mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 5,3 triệu đồng/tháng. Phương án này đúng theo Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành, bám sát phương diện cơ sở áp dụng các khoản giảm trừ theo nhu cầu thiết yếu cuộc sống và mức trượt giá từ thời điểm điều chỉnh mức GTGC gần nhất (năm 2020).

Phương án 2, căn cứ theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và GDP bình quân đầu người năm 2025 so với năm 2020, Bộ Tài chính đề xuất mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng. Mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên khoảng 6,2 triệu đồng/tháng.

Theo Bộ Tài chính, việc điều chỉnh mức GTGC theo tốc độ tăng bình quân đầu người và thu nhập bình quân đầu người sẽ góp phần giảm nghĩa vụ thuế cho người nộp thuế ở mức cao hơn, người dân được hưởng thành quả phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và đời sống xã hội được nâng lên.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long

Việc nâng mức giảm trừ gia cảnh không làm ảnh hưởng lớn đến nguồn thu chính mà chủ yếu giúp giảm gánh nặng cho người lao động phổ thông, lực lượng đang chịu nhiều tổn thương nhất bởi chi phí sinh hoạt tăng cao.

Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ diễn ra vào ngày 7/8 vừa qua, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, một trong những đề xuất từng được nêu ra là tính mức GTGC theo khu vực địa lý – cụ thể là áp dụng mức cao hơn đối với những thành phố có chi phí sống cao như Hà Nội hoặc TPHCM. Tuy nhiên, sau quá trình nghiên cứu kỹ lưỡng, Bộ Tài chính đánh giá đây là phương án khó khả thi về mặt tổ chức thực hiện cũng như quản lý hành chính.

Thực tế cho thấy, không chỉ giữa các tỉnh mà ngay trong cùng một thành phố cũng có sự chênh lệch lớn về chi phí sinh hoạt. Ví dụ, tại TPHCM, một người dân sống tại quận trung tâm sẽ phải đối mặt với mức chi tiêu cao hơn đáng kể so với người dân tại các huyện ngoại thành. Tình hình tương tự cũng diễn ra ở Hà Nội – nơi có những xã, huyện thuộc khu vực nông thôn, giá thấp hơn trung tâm.

Do đó, nếu áp dụng mức GTGC theo vùng, sẽ phát sinh thêm các tiêu chí phân loại phức tạp, dễ gây bất cập và thiếu nhất quán. Việc quản lý thuế theo từng phường, xã, quận huyện là điều rất khó thực hiện trong thực tế.

Ưu tiên phương án tính theo tốc độ tăng của thu nhập và tốc độ tăng GDP bình quân đầu người

Cũng tại cuộc họp báo Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết sau quá trình tổng hợp ý kiến góp ý, đa số chuyên gia đồng tình với phương án thay đổi mức GTGC điều chỉnh theo thu nhập bình quân và GDP được cho là sát thực tế hơn, phản ánh rõ khả năng chi trả và mức sống của người dân theo thời gian.

Như vậy, phương án mức giảm trừ cho người nộp thuế dự kiến lên 15,5 triệu đồng, người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng một tháng đang nhận được sự ủng hộ nhiều hơn.

Bộ Tài chính hiện đang tiến hành cập nhật và hoàn thiện số liệu chính xác về tốc độ tăng thu nhập và GDP từ năm 2020 đến nay. Trên cơ sở đó, Bộ sẽ xác định mức điều chỉnh cụ thể và thực hiện báo cáo với Chính phủ, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo đúng trình tự xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Cần điều chỉnh mạnh mẽ hơn

Theo Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, các chi phí cho con cái ăn học, chăm sóc sức khỏe cho cha mẹ già, thuê nhà... đã tăng vượt xa mức tăng của CPI. Do đó, một mức điều chỉnh mạnh mẽ sẽ có ý nghĩa thực tiễn hơn.

Luật sư Trương Thanh Đức quan tâm đến thời điểm áp dụng. Ông cho rằng không có lý do gì để trì hoãn việc thực thi một chính sách có lợi cho người dân. Theo ông, những quy định nào có lợi cho người dân là cần áp dụng ngay. Nghị quyết điều chỉnh mức GTGC của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua cần được thực hiện ngay cho kỳ tính thuế năm 2025. Tính đến thời điểm tháng 10, Nghị quyết được thông qua sẽ còn 6-7 tháng mới đến kỳ quyết toán thuế TNCN năm 2025, do vậy việc áp dụng luôn là hợp lý, không nên kéo dài đến kỳ tính thuế năm 2026.

Luật sư Đức cũng chỉ ra rằng việc áp dụng mức GTGC mới chỉ là một giải pháp tình thế. Về lâu dài, cần phải sửa đổi toàn diện Luật Thuế TNCN. Ông nhấn mạnh việc áp dụng mức GTGC mới này chỉ là tạm thời vì sau đó khi sửa Luật Thuế TNCN thì vẫn phải quay lại bản chất của cơ sở GTGC, do đó cần có các quy định phù hợp theo khu vực, vùng, miền và cho phép khấu trừ các chi phí thiết yếu trong đời sống của người dân, nhất là chi phí cho y tế và giáo dục.

Thúy Hằng

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/dieu-chinh-giam-tru-gia-canh-dam-bao-muc-song-toi-thieu-cho-nguoi-nop-thue-10312370.html