Video: Lớp học yoga đặc biệt ở Bệnh viện Chợ Rẫy. Thực hiện: DI LINH
Sáng thứ tư hàng tuần, nơi cuối hành lang khu nhà nghỉ thân nhân Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM), hơn 20 người, đa phần là bệnh nhân ung thư và người thân ngồi thành hàng, mắt khẽ nhắm, tay giơ lên chậm rãi theo hướng dẫn của cô giáo: “Mình nâng nhẹ người lên, hít vào… thở ra…”.
Lớp học yoga đặc biệt không có gương lớn, không mùi tinh dầu hay nhạc thiền, mà gói gọn trong từng chuyển động vụng về của những chiến binh K.
Dẫn dắt lớp học yoga là cô Trần Thỵ Cẩm Tú (39 tuổi, ngụ Bình Chánh) - người từng hai lần trải qua phẫu thuật u tuyến giáp, uống iod phóng xạ và sống trong nỗi cô đơn kéo dài khi điều trị ung thư tuyến giáp năm 29 tuổi.
Yoga đến với Tú như một cái phao tinh thần. Từ một bệnh nhân K, cô từ bỏ công việc văn phòng, theo học rồi trở thành giáo viên dạy yoga và quyết định đồng hành cùng những người bệnh nhân ung thư.
Giờ đây, trong vai trò người hướng dẫn, cô ngồi giữa lớp hô vang từng động tác đơn giản để người bệnh bắt nhịp. Trong số họ có người phải dùng tay này đỡ tay kia mới hoàn thành được động tác. Giọng Tú đều và nhẹ, sau khoảng 15 phút, cô lại nghiêng người về phía học viên hỏi: "Có mệt không cô chú, mệt thì mình chậm chậm lại xíu ạ".
Lớp học yoga của cô giáo Tú không có động tác uốn dẻo cầu kỳ. Chỉ là vài nhịp giãn cơ đơn giản, những động tác thở sâu, mở vai, xoay cổ nhưng lại là điều vô cùng khó nhọc với các bệnh nhân. “Nằm viện lâu, con người ta không chỉ mỏi cơ mà mỏi cả tinh thần. Những bài tập này không giúp khỏe ngay, nhưng ít ra sau buổi học, họ có thể cảm thấy thoải mái và ngủ ngon hơn” - Tú nói.
Trước khi bắt đầu mỗi buổi học, Tú luôn hỏi kỹ ai là bệnh nhân, ai là thân nhân để kịp thời trợ giúp. Đa phần đều là những gương mặt mới, điều trị ngoại trú, họ ghé lại rồi rời đi nên cô chỉ hướng dẫn cơ bản để bệnh nhân khỏe hơn.
Trước khi đến với lớp học yoga này, trong hàng trăm học viên từng dạy, có một người chị khiến Tú không thể quên. Hôm đầu tiên tới lớp, chị không tập được gì, chỉ ngồi một góc. Qua hỏi thăm mới biết chị đang bị K vú giai đoạn 3, mệt quá nên không làm nổi.
"Tôi đến bên cạnh ôm chị ấy và động viên chị cùng cố gắng. Vài tuần sau trung tâm đóng cửa vì dịch COVID, chị chuyển sang tập online. Ít lâu sau tôi không thấy chị nữa, chị không qua khỏi... Thỉnh thoảng nhớ lại, tôi vẫn thấy xúc động. Đó cũng chính là lý do, động lực giúp tôi luôn nhắc nhở bản thân phải cố gắng nhiều hơn trong hành trình này" - Tú nhớ lại.
Chương trình “Yoga cho chiến binh K” được Phòng Công tác xã hội Bệnh viện Chợ Rẫy khởi xướng vào dịp Kỷ niệm Ngày Công tác xã hội Việt Nam (25-3-2025). Mỗi buổi tập kéo dài chưa đầy một giờ, nhưng là điểm hẹn để các chiến binh K dừng lại, thở sâu, lắng nghe cơ thể mình và cảm nhận rằng họ…vẫn đang sống.
“Chúng tôi tạo ra lớp học này với mong muốn hỗ trợ người bệnh và thân nhân phục hồi cả thể chất lẫn tinh thần. Những động tác nhẹ nhàng và khoảng lặng an nhiên giúp họ thêm vững tin trên hành trình điều trị” - ông Lê Minh Hiển, Trưởng phòng Công tác xã hội, Bệnh viện Chợ Rẫy, chia sẻ.
Bà N.T.L ( 66 tuổi, ngụ Đồng Tháp) đang điều trị K phổi, lần đầu tiên tham gia lớp học yoga, dù đi lại khó khăn nhưng bà vẫn cố gắng: “Tôi chưa tập đúng được mấy động tác, nhưng chỉ cần ngồi đây, nghe cô Tú nói, nghe mọi người cười… tôi thấy lòng mình yên hơn”.
Bà L.T.T.P (50 tuổi, ngụ An Giang) bị tai biến và đang điều trị K vú. Lần đầu đến lớp học yoga nên những động tác của bà còn vụng về, tay chân nhấc lên khó khăn. Nhân viên phòng công tác xã hội liên tục hỗ trợ bà bắt nhịp cùng bài dạy của cô giáo.
"Tôi đi hóa trị tới nay là đợt thứ tám rồi, người lúc nào cũng mệt, ăn không vô, miệng cứ đắng nghét, nhưng nằm hoài thì đầu óc dễ rơi vào suy nghĩ tiêu cực. Hôm được mời tham gia lớp học yoga, ban đầu tôi ngại lắm, tay chân không nhấc nổi, cử động còn khó. Nhờ có cô giáo và các tình nguyện viên hỗ trợ, tôi cảm thấy thoải mái hơn sau mỗi buổi tập, người tôi nhẹ hơn, lòng cũng bớt nặng nề" - Bà P chậm rãi nói.
Theo ông Lê Minh Hiển, Trưởng phòng Công tác xã hội, Bệnh viện Chợ Rẫy, điều đáng quý nhất là cô Tú không chỉ giảng dạy, mà còn lan tỏa tinh thần chữa lành. Cô biến lớp học yoga thành liều thuốc tinh thần, giúp người bệnh thư giãn, giảm căng thẳng và tìm lại sự an nhiên trong tâm trí. Mỗi buổi "Yoga cho chiến binh K" do cô dẫn dắt luôn thể hiện tinh thần vui vẻ, kết nối giữa các bệnh nhân.
“Mọi người bảo tôi truyền cảm hứng, nhưng chính họ mới truyền động lực cho tôi. Có cô bác nhấc tay không nổi vẫn ráng hoàn tất động tác. Mỗi ánh mắt, mỗi cử động đều đáng trân quý. Tôi tin rằng đằng sau những nỗ lực của họ có thể là niềm hy vọng sớm ngày trở về với gia đình, con cái...” - Tú nhấn mạnh.
Bệnh viện Chợ Rẫy tiếp nhận điều trị nội trú gần 1.000 người bệnh ung thư, trong đó ngoại trú là 178 người. Từ năm 2020, Phòng Công tác xã hội đã triển khai nhiều hoạt động “Đồng hành cùng người bệnh ung thư” như làm Khu sinh hoạt người bệnh có các tủ sách, nón len, tóc giả, áo ngực dành cho người bệnh ung thư vú; Hoạt động chiếu phim hoạt hình, wifi miễn phí, nhạc nhẹ, sách báo thư giãn, bánh nước phục vụ người bệnh tại ghế truyền thuốc...
Đặc biệt từ năm 2023, Phòng Công tác xã hội và Đơn vị Tuyến vú triển khai chương trình “Đồng hành cùng chiến binh K”. Chương trình được tổ chức định kỳ 2 tháng/lần gồm các hoạt động: âm nhạc, đọc sách, thiền chữa lành.