Điều gì khiến các triết gia vật vã hàng nghìn năm?

3 giờ trướcBài gốc

Khi mô hình lạm phát hoàn thiện hơn và nhiều thành phần hơn cần được bổ sung, không ai có thể giải thích cách thức hoặc liệu các thành phần này có thể liên quan với nhau hay không. Mỗi thành phần mới đòi hỏi một sự điều chỉnh vụng về riêng rẽ để phù hợp với phần còn lại của mô hình. Các nhà khoa học được đào tạo để hoài nghi về những quy trình như vậy.

Họ tìm kiếm những cách giải thích đơn giản, toàn diện cho các cơ chế cơ bản làm nền tảng cho việc giải thích tự nhiên, như ba định luật chuyển động của Newton, chúng tóm tắt mọi thứ được biết về chuyển động và lực trước khi có thuyết tương đối đặc biệt; hoặc như ngôn ngữ bốn-chữ-cái mà theo đó mã di truyền của sự sống được viết ra; hoặc như phương trình Schrödinger trong lý thuyết lượng tử, mà chỉ bằng một nét bút đã mô tả cấu trúc của mọi loại nguyên tử và phân tử.

Không có cái nào trong các tiến bộ vĩ đại này được thực hiện bằng cách phụ thêm các thành phần được đẽo gọt một cách vụng về vào một ý tưởng có sẵn. Ngược lại, mỗi đột phá đều được truyền cảm hứng từ sự không hài lòng với cách tiếp cận như vậy. Cũng thế, mỗi thành phần mới và mỗi điều chỉnh đặc biệt trong mô hình lạm phát có thể là một chỉ dấu nữa cho thấy nó chưa phải là câu trả lời cuối cùng.

Hy vọng tốt nhất để tìm ra một lý thuyết hấp dẫn hơn nằm trong lĩnh vực vật lý cơ bản: nỗ lực mô tả tất cả lực và hạt của tự nhiên trong một lý thuyết thống nhất duy nhất. Đã có tiến bộ đáng kể trong 2 thập niên vừa qua hướng tới một lý thuyết thống nhất.

Nhưng cho đến nay chưa có chỉ dẫn rõ ràng cho thấy bằng cách nào mà hỗn hợp phức tạp của vật chất tối, năng lượng tối và năng lượng lạm phát, cần thiết cho mô hình lạm phát, có thể xuất hiện từ một lý thuyết thống nhất như vậy.

Bản chất trù tính trước của mô hình lạm phát và thất bại của nó, cho đến nay, trong việc kết nối với vật lý cơ bản một cách đơn giản đang cung cấp những lý do mạnh mẽ để nghiêm túc xem xét các phương án thay thế. Ý kiến phản đối phổ biến thứ hai và đặc điểm đáng lo ngại nhất, đối với nhiều người, của mô hình lạm phát là ý tưởng rằng thời gian có một "khởi đầu".

Thời gian thực sự khởi nguồn từ đâu? Ảnh: Openart.

Vũ trụ đã bắt đầu như thế nào, nếu trước đó không có gì? Khái niệm này nghe có vẻ mâu thuẫn, và thậm chí có thể là vô nghĩa. Các triết gia đã vật lộn với vấn đề này trong hàng nghìn năm mà không đạt được nhiều tiến bộ. Một số người viện cầu đến đức tin tôn giáo về các lập luận hỗ trợ cho việc tạo ra cái gì đó từ không có gì.

Tuy nhiên, ngay cả ở đây, việc đọc cẩn thận các văn bản gốc cũng tiết lộ một sự mơ hồ nhất định, như sẽ được thảo luận trong chương 8. Chẳng hạn, trong truyền thống Do Thái - Cơ Đốc, những dòng mở đầu trong Sách Sáng Thế không làm rõ liệu chúng đang mô tả sự tạo dựng Trái đất và Mặt trời hay của toàn bộ vũ trụ.

Ở những chỗ khác, cái từ được dùng theo nghĩa “sáng tạo” lại ám chỉ việc nhào nặn thế giới từ chất liệu không hình dạng sẵn có. Nhiều học giả kinh thánh hàng đầu diễn giải các văn bản thánh kinh này như gợi ý về khả năng của những hành động sáng tạo trước đó.

Các định luật vật lý đã biết cũng không giúp được gì nhiều, vì chúng mô tả cách mọi thứ tiến hóa theo thời gian chứ không phải cách thời gian có thể bắt đầu. Một số nhà vật lý đã đề xuất những cải biến tưởng tượng của các định luật hiện có để định ra cách mà không gian và thời gian “xuất hiện” từ một trạng thái nguyên thủy hoặc từ không có gì.

Tuy nhiên, ngay cả khi chấp nhận những đề xuất này về cách mà không gian và thời gian bật ra thành tồn tại, không một đề xuất nào trong số đó cho được lời giải thích thuyết phục về việc vì sao vũ trụ khởi phát với một nồng độ cao của loại năng lượng cần thiết cho bức tranh lạm phát.

Nếu mô hình lạm phát là khiếm khuyết và các nhà khoa học không thể hiểu cách mà lạm phát bắt đầu, thì có thể làm được gì đây? Các vấn đề về việc liệu vũ trụ có một khởi đầu hay không và cách nó tiến hóa là quá quan trọng nên không thể bỏ qua. Việc giải quyết chúng sẽ không chỉ giải đáp những câu hỏi về lịch sử vũ trụ mà còn làm sáng tỏ các quy luật vật lý cơ bản.

Những điều kiện về nhiệt độ cao và mật độ cao trong vũ trụ sơ khai làm lộ rõ các lực cơ bản, mà chúng đã tạo ra những thiên hà cũng như các vì sao và tiếp tục chi phối vũ trụ ngày nay. Với những chi tiết phức tạp này, đơn giản là không có lựa chọn nào ngoài việc kiên trì, hoặc khắc phục những khiếm khuyết của mô hình lạm phát hoặc tìm kiếm một ý tưởng tốt hơn.

Paul J.Steinhardt và Neil Turok/NXB Trẻ

Nguồn Znews : https://znews.vn/dieu-gi-khien-cac-triet-gia-vat-va-hang-nghin-nam-post1606825.html