Điều ít ai để ý nhưng có thể gây hại khôn lường sau ngập lụt lịch sử

một giờ trướcBài gốc

Môi trường ô nhiễm sau mưa lũ là tác nhân chính khiến người dân mắc các bệnh đường ruột, hô hấp, truyền nhiễm. Ảnh: Quỳnh Long Hải.

Đợt mưa lũ kéo dài từ 16 đến 22/11 ở các tỉnh Nam Trung Bộ như Đắk Lắk và Khánh Hòa được Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia đánh giá là hiện tượng cực đoan, vượt kỷ lục trong hơn 50 năm qua.

Báo cáo của Cục quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cập nhật đến sáng 24/11, mưa lũ tiếp tục diễn biến phức tạp tại các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên gây thiệt hại về người và tài sản đặc biệt lớn. Thiệt hại kinh tế ước tính hơn 13.000 tỷ đồng. Hàng trăm căn nhà bị sập đổ, hư hỏng; hàng chục nghìn hecta hoa màu bị nhấn chìm.

Tuy nhiên, nước rút sau ngập lụt lịch sử, nỗi lo khác bắt đầu xuất hiện. Rác thải, xác động vật và chất bẩn theo dòng lũ phủ kín nhiều khu vực, khiến môi trường ô nhiễm nghiêm trọng. Những điểm từng bị ngập có thể nhanh chóng trở thành “ổ bệnh” tiềm ẩn, tạo điều kiện cho dịch bệnh truyền nhiễm bùng phát và đe dọa sức khỏe cộng đồng.

Nguy cơ bùng dịch sau ngập sâu

Trước tình trạng mưa lũ kéo dài, Bộ Y tế chỉ ra 5 nhóm bệnh mà người dân có nguy cơ cao mắc phải là tiêu chảy cấp, bệnh đường hô hấp, đau mắt đỏ, bệnh ngoài da và sốt xuất huyết.

Trao đổi với Tri Thức - Znews, bác sĩ Trương Hữu Khanh, nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM, nhấn mạnh mối nguy dễ thấy nhất chính là các bệnh nhiễm trùng đường tiêu hóa.

Theo bác sĩ Khanh, nguồn nước sinh hoạt và ăn uống bị ô nhiễm nặng bởi mầm bệnh từ phân người, chất thải, xác động vật và bụi đất. Các tác nhân gây bệnh điển hình bao gồm vi khuẩn (E. coli, Salmonella, V. cholerae), virus và đặc biệt là ký sinh trùng như giun sán. Sự ô nhiễm này làm tăng đột biến nguy cơ mắc viêm gan A và các bệnh tiêu hóa như tiêu chảy cấp, tả, lỵ, thương hàn.

Môi trường ẩm thấp, cơ thể nhiễm lạnh do dính mưa, ngâm nước làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh hô hấp. Ảnh: Quỳnh Long Hải.

Đồng thời, Đại tá, TS.BS Vũ Viết Sáng, Viện phó Viện Lâm sàng các Bệnh truyền nhiễm, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cảnh báo về các bệnh đường hô hấp. Môi trường ẩm thấp, không khí ô nhiễm, cơ thể nhiễm lạnh, cùng điều kiện sinh hoạt tạm bợ, tập trung đông người ở nơi sơ tán là nguyên nhân khiến các bệnh như cảm cúm, viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi dễ dàng bùng phát.

Nguy hiểm hơn, việc phải thường xuyên ngâm mình, lội trong nước bẩn tù đọng khiến người dân đối mặt với hàng loạt bệnh ngoài da và các bệnh lây truyền đặc biệt nguy hiểm.

Các bệnh da liễu phổ biến là nấm kẽ chân (nước ăn chân), hắc lào, ghẻ lở, chốc lở. Bác sĩ Trương Hữu Khanh cảnh báo nguy cơ mắc các bệnh lý về da có thể gia tăng vì người dân phải lội trong nước bẩn để dọn dẹp. Nước bẩn chứa mầm bệnh có thể xâm nhập qua các vết trầy xước nhỏ.

Đáng lo ngại hơn, các chuyên gia đặc biệt nhấn mạnh đến nguy cơ nhiễm các bệnh nặng như Leptospira, bệnh xoắn khuẩn vàng da, lây từ nước tiểu của chuột, gây sốt cao, đau cơ, suy gan và suy thận nếu biến chứng nghiêm trọng.

Ngoài ra, mưa lũ cũng làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh Whitmore. Tác nhân gây bệnh là vi khuẩn “ăn thịt người” B. pseudomallei, vốn sống trong đất bẩn, có thể gây áp xe và nhiễm trùng huyết.

Môi trường sau lũ cũng là điều kiện lý tưởng cho muỗi truyền bệnh. Các vũng nước đọng trở thành ổ cho muỗi vằn sinh sôi, làm gia tăng mạnh mẽ nguy cơ bùng phát dịch sốt xuất huyết Dengue.

Cùng với đó, các bệnh về mắt như viêm kết mạc (đau mắt đỏ), viêm bờ mi, viêm tuyến lệ cũng rất phổ biến do người dân dùng nước bẩn rửa mặt hoặc dụi mắt bằng tay bẩn.

Cần làm gì để phòng tránh bệnh?

Để chủ động ngăn chặn dịch bệnh, Trung tâm Truyền thông Giáo dục sức khỏe Trung ương (Bộ Y tế) và các chuyên gia cùng khuyến cáo người dân cần thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp vệ sinh.

Nguyên tắc vàng là “nước rút đến đâu, dọn vệ sinh đến đó”. Ngay khi có thể, người dân cần tổ chức tổng vệ sinh môi trường, thu gom và xử lý rác thải, đặc biệt là xác gia súc, gia cầm theo đúng hướng dẫn của y tế, tuyệt đối không dùng làm thực phẩm.

Vấn đề an toàn thực phẩm và nguồn nước là ưu tiên hàng đầu. Bác sĩ Trương Hữu Khanh nhấn mạnh người dân cần tuân thủ tuyệt đối “ăn chín, uống sôi”, không ăn thức ăn ôi thiu và chỉ sử dụng nước sạch đã được xử lý cho mục đích ăn uống, vệ sinh cá nhân.

Mọi nguồn nước giếng, bể chứa bị ngập đều phải được thau rửa kỹ lưỡng và khử trùng bằng hóa chất như Cloramin B, phèn chua… theo hướng dẫn. Đây là biện pháp cốt lõi để ngăn chặn các mầm bệnh đường ruột.

Để phòng chống sốt xuất huyết, việc diệt lăng quăng, bọ gậy là cấp bách. Cần đậy kín các dụng cụ chứa nước, thả cá để diệt bọ gậy, đồng thời lật úp, loại bỏ các phế thải như lốp xe, chai lọ… để muỗi không còn nơi đẻ trứng. Người dân cũng cần phối hợp với cán bộ y tế khi có tổ chức phun hóa chất diệt muỗi. Mắc màn khi ngủ, kể cả ban ngày, là biện pháp hiệu quả để tránh bị muỗi đốt.

Người dân cần rửa sạch tay, chân với nước sạch và xà phòng sau khi tiếp xúc với vùng nước bẩn để tránh mắc các bệnh truyền nhiễm và bệnh lý da. Ảnh: Hoài Bảo.

Về vệ sinh cá nhân, người dân cần thường xuyên rửa tay với xà phòng, đặc biệt là trước và sau khi chế biến thực phẩm, trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

Bác sĩ Trương Hữu Khanh khuyến cáo thêm về việc phòng bệnh ngoài da. Theo bác sĩ Khanh, người dân cần hạn chế việc lội vào vùng nước bẩn. Nếu bắt buộc, ngay sau khi tiếp xúc, người dân cần phải rửa chân tay ngay bằng nước sạch và xà phòng, sau đó lau khô kỹ các kẽ ngón chân để phòng tránh nấm và nhiễm khuẩn.

Các chuyên gia khuyến cáo, khi có bất kỳ dấu hiệu nhiễm bệnh nào (sốt cao, tiêu chảy liên tục, vàng da, đau cơ dữ dội hoặc mắt đỏ...), người dân cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời, không tự ý mua thuốc điều trị tại nhà.

Lê Huyên

Nguồn Znews : https://znews.vn/dieu-it-ai-de-y-nhung-co-the-gay-hai-khon-luong-sau-ngap-lut-lich-su-post1605385.html